“Bakanlığın maddi destek, Türkiye’deki film festivallerinin ödül verdiği filmlerin neredeyse tamamı gişede çakılıyor. Antalya’dan ‘En İyi Film’, ‘En İyi Senaryo’ ve ‘En İyi Yönetmen’ ödülüyle dönen ‘Mavi Bisiklet’, 2 Aralık’ta vizyona girdi. Filmi şimdiye kadar 3 bin 460 kişi izledi” diye yazıyordu Ali Eyüboğlu ve şöyle devam ediyordu; “Şimdiye kadar bakanlık kredisiyle çekilen filmlere seyirci gitmiyorsa, demek ki bir arıza var, hangi filme ne kadar kredi verileceğini belirleyen kurulda. Bakanlığın desteğini 28.5 milyondan 40 milyona çıkarması yetmez. Bakanlık, Sinema Destekleme Kurulu üyelerini belirlerken de radikal değişikliğe gitmeli. Bu kurulun üyeleri, tüyü bitmemiş yetimin hakkını, eşe - dosta dağıtanlardan değil, vizyona girdiğinde seyircinin ilgi göstereceği ‘Film gibi film’lere kredi vereceklerden seçilmeli. Aksi takdirde 40 milyon lira da yine seyirciye ulaşmayacak filmlere gider” (26.12, 30.12 ve 31.12.16 Milliyet). Ali Eyüboğlu “Devletin, izlenmeyecek filmlere değil, sinemaya seyirci çekecek filmlere kredi vermesini istemem bundan” diyor sonuç olarak.
Eyüboğlu’nun yazıları bakanlıkta yankı bulmuş. Anadolu Ajansı’na bir açıklama yapılmış ve “Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca desteklenen ‘Dağ 2’, 2016’nın en çok izlenen filmi olurken, ‘İftarlık Gazoz’ ve ‘Somuncu Baba’ bu yıl vizyona giren birçok Hollywood yapımını geride bırakarak, en çok izlenen filmler arasına girdi” denmiş. Açıklamanın bu bölümünden bakanlığın Eyüboğlu’nun “sinemaya seyirci çekecek filmlere” destek verilmesi görüşünü dikkate aldığını anlıyoruz. Ama “Bakanlık destekli filmler gişe başarılarının yanı sıra Cannes, Berlin, Venedik, Saraybosna, Montreal gibi uluslararası yarışmalardan da ödülle döndü” demişler. Yani bakanlık, filmlerin sadece gişe yapmasını değil uluslararası başarılar da elde etmesini, iyi filmler olmasını istiyor.
Box Office Türkiye istatistiklerine göre 2016’da Türkiye’de en çok izlenen film Dağ 2 olmuş. 2 milyon 893 bin 173 seyirci izlemiş. İlk 10’da geçen yıl olduğu gibi bu yıl da 8 yerli, 2 yabancı film var. İlk ona giren yerli filmlere baktığımızda yine ağırlığın komedilerde olduğunu görüyoruz. Dedemin Fişi, Osman Pazarlama, Görümce, Kolpaçino 3. Devre, Çakallarla Dans 4... Bunlara bir de dizi oyuncuları ile Kore’den alınan konularla dizi tadında çekilen romantik filmler ekleniyor. Yapımcıların dizi izleyicisinden sinema seyircisi yaratmak istedikleri anlaşılıyor. Kardeşim Benim, İkimizin Yerine, Kocan Kadar Konuş: Diriliş bu tür filmlerden.
Toplam seyirci sayısında ise geçen yıla göre net 2 milyon azalma var. 2015’te de seyirci sayısı 1 milyon azalmıştı. 2016’da sinema sektörü genel olarak yüzde 3.2 küçülmüş, yerli yapımların kaybı ise yüzde 9.3. Kuşkusuz bunda içte ve dışta yaşadığımız savaş hali ve terörist saldırıların büyük payı vardır. Ama Dağ 2’nin başarısına bakınca komedilerden ve dizi tadında filmlerden artık bıkılmaya başlandığını, seyircilerin yeni arayışlara girdiğini de düşünebiliriz. Tüm zamanların en çok seyredilen filmlerini yapan Şahan Gökbakar’ın Osman Pazarlaması 1126 salonda gösterime girerek “salon rekortmeni” olmasına rağmen 10 haftada 1 milyon 983 bin 777 seyirci çekebildi. Seyirci çekmiyor diye eleştirilen bakanlık destekli ve ödüllü Mavi Bisiklet’in gösterime girebildiği salon sayısı ise sadece 10. Mavi Bisiklet’in Osman Pazarlama kadar tanıtılmadığını, medyada yer bulmadığını da söyleyebiliriz. Ödüllü filmlere meraklı sinema yazarları bile hakkında yazmamış. Yani gişe filmleri ile ödüllü/ destekli filmler eşit koşullarda yarışmıyor.
Bakanlığın iyi, ödül alacak filmleri destekleme yaklaşımını doğru buluyorum. Ama bu filmlerin salon bulmasını, seyirciye ulaşmasını sağlayacak önlemler de alınmalı. Önceki yıllarda benim ve birçok yazarın önerdiği ve şimdi de Mevlut Tezel’in ve Ali Eyüboğlu’nun yazısında sözünü ettiği yönetmen İsmail Güneş’in bakanlık seyirciyi de teşvik etmeli önerisi dikkate alınmalı.