Başbakan Binali Yıldırım ile Kültür ve Turizm Bakanı Nabi Avcı, 27 Ocak’ta Çankaya Köşkü’nde “GENÇDES 2017 Projesi”nin tanıtımını yaptılar. “GENÇDES, gençlerimizin kültürel ve sanatsal faaliyetlere katılımını artırmayı amaçlayan, sanatın çeşitli dallarında üretecekleri eser ve projeler ile gençlere ve çocuklara yönelik üretilecek eser ve projelerin hayata geçirebilmesini sağlayacak destekleme programıdır” diye tanıtılıyor.
GENÇDES, geçen yıl destek vermeye başlamış. Bakan Nabi Avcı’nın söylediğine göre 2016’da 91 projeye 8.3 milyon lira destek verilmiş. GENÇ- DES kapsamında “Eser Üretim Desteği”, “Etkinlik ve Proje Desteği” ve “Sanatsal Faaliyet Desteği” başlıklarında destekler veriliyor. 2017’de 53.6 milyon lira destek dağıtılacak.
Başbakan Binali Yıldırım’ın konuşmasından GENÇDES desteklerinin kültür ve sanatla sınırlı olmadığı anlaşılıyor. Başbakan gençlere yönelik destekler kapsamında geçen yıl 8 milyar lira dağıtıldığını, 2017 yılı için 54 milyar lira ayırdıklarını bildirmiş. Kültüre, sanata ayrılan payın ne kadar küçük olduğu dikkati çekiyor.
GENÇDES’in web sitesinde (gencdes.kulturturizm. gov.tr) “Eser Üretim Desteği başlığı altında tüzelkişilere Tarihimizin önemli şahsiyetleri ve olayları ile masal kahramanlarının tanıtımına yönelik’ Belgesel Film, Uzun Metraj Animasyon ve Çocukların sorumlu birey olarak yetişmelerine katkı sağlayacak içeriğe sahip; Bilgisayar Oyunu, Uzun Metraj Animasyon Etkinlik ve Proje Desteği başlığı altında, 14-29 yaş arasındaki gençler ile gençlere ve çocuklara yönelik etkinlik ve projeler için gerçek ve tüzelkişilere Geleneksel sanatlar, Sahne sanatları, Plastik sanatlar, Edebiyat, Müzik, Sinema Sanatsal Faaliyet Desteği başlığı altında, 14- 29 yaş arasındaki gençlere Animasyon Film (Kısa metrajlı), Belgesel Film, Kısa Film, Dergi, Edebi Eser Yazım, Tiyatro Metni Yazım, Müzik Yapım türlerinde destek verilecektir” bilgisi yer alıyor.
Yardımlar gençlere yönelik gibi görünse de desteklerin daha çok tüzelkişilere, herhalde dernek, şirket ya da kurumlara verileceği anlaşılıyor. Yüzde 100’e varan destekler söz konusu. Projeleri bakanlık adına ilgi alanlarına göre Sinema Genel Müdürlüğü, Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü, Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü, Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü gibi bakanlık birimleri yürütüyor.
Kültür ve Turizm Bakanlığı şeffaf bir kurumdu. Özellikle yaptığı destekler konusunda bilgilere internet siteleri üzerinden ulaşmak mümkündü. 61 ve 62. hükümette Kültür ve Turizm Bakanlığı yapan Ömer Çelik döneminde şeffaflıktan vazgeçildi. Nabi Avcı döneminde de aynı durumun devam ettiğini görüyoruz. Türk edebiyatının yabancı dillere çevirisine destek için yürütülen TEDA, edebi eserlere destek için verilen EDA projeleri örneklerinde olduğu gibi ne kurullarının kimlerden oluştuğu ne de kimlerin ya da hangi eserlerin bu desteklerden faydalandığı biliniyor. Bu projeler bu nedenle çok eleştirildi, güvenilirlikleri sorgulandı, yıpratıldı.
Aynı durumun GENÇDES için de geçerli olduğunu görüyoruz. 2016’da 91 projeye 8.3 milyon lira destek verilmiş ama ne 91 projenin adlarını, içeriklerini, kimler tarafından yürütüldüklerini, tabii hangi projeye ne kadar destek verildiğini öğrenebiliyoruz ne de bu destekleri bakanlık adına kimlerin verdiğine dair bilgi var. Bu durum o kadar “sır”ki Başbakan Binali Yıldırım ile Kültür ve Turizm Bakanı Nabi Avcı’nın katıldığı tanıtım toplantısında bile açıklanmamış. Projeye başvuracak kurumlar ya da gençler nasıl bir proje yaparsam destek alırım sorusuna cevap bulamayacak. Sadece şu bilgi var: GENÇDES başvuruları 30 Ocak 2017’da alınmaya başlamış. 06 Mart 2017’ye kadar internet sitesinden başvuru alınacakmış.