“Maliye’nin hazırladığı Gelir Vergisi Kanunu Tasarısı’na göre sanat ve fikir insanlarının yüzde 17 olan vergileri yüzde 35’e kadar yükseltilecek” bilgisini veriyordu “AKP ‘sanat ve fikir’e vergi darbesi vuruyor” başlıklı haberinde Sözcü gazetesinden Mehtap Ö. Ertürk. Aslında bu yeni bir gelişme değil. Gelir Vergisi Yasa Taslağı 2013 yılında gündeme geldi. Ama bir türlü yasalaşmadı. Şükrü Kızılot gibi vergilendirme konusunda uzman yazarlar Gelir Vergisi Yasası Tasarısı’nın Meclis’te kabulü ile birçok sanatçı, yazar ve akademisyenin kendini vergi mükellefi olarak bulacağını yazmıştı. Ben de bir yazımda sanatçı ve yazarların vergi yükünün zaten yüksek olduğunu, yapılması gerekenin vergiyi artırmak değil azaltmak olduğunu yazmıştım. Anlaşılan yasa taslağını hazırlayanlar bu eleştirilere kulak asmamış. Yeniden hatırlatayım.
Yürürlükteki Gelir Vergisi Yasası’nda (GVK m.18) sanatçılara, yazarlara “kazanç istisnası” vardır. Yani gelir vergisi mükellefi olarak değerlendirilmezler, kazançlarını yıllık beyanname ile Maliye Bakanlığı’na bildirme zorunlulukları yoktur. Onlara telif ücreti ödeyen yapımcılar, yayıncılar vergi kesintisi yaparak Maliye Bakanlığı’na yatırır. Sanatçılar, yazarlar defter tutmaz, vergi beyannameleriyle uğraşmaz, telif kaybına uğramaz. “Stopaj” adı verilen bu vergi kesintisinin oranı yüzde 17’dir. Sanatçısına, yazarına “kazanç istisnası” sağlayan ülkelerde bu kesinti ile yetinir devlet. Ama bizde yüzde 17 stopaja ek olarak yüzde 18 KDV de kesilir. 1000 TL telif kazancı için 420 TL (yüzde 42) vergi öderler. Üstelik bu vergiden masraflarını düşemezler. Beyanname verilmediği için sadece kazanca bakılır, masraflar dikkate alınmaz.
Vergi kesintisi yapılmış bir gelirden ayrıca KDV alınması adil bir uygulama değildir. Çifte vergilendirme anlamına gelir. Yüzde 17 stopaj da Avrupa standartlarının çok üstündedir. Stopajın yüzde 10 seviyesine çekilmesi ve ayrıca KDV alınmaması gerekir. Maliye Bakanlığı’nın temsilcilerinin de katıldığı 5. Ulusal Yayın Kongresi’nde de (4-5 Aralık 2009) bu yönde bir iyileştirilme yapılması kararı alınmıştı. Konu dönemin Maliye Bakanı, bugünün Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek’e de iletilmişti.
Çifte vergilendirmenin son bulmasını ve daha adil vergilendirme için stopajda indirim beklerken sanatçıya, yazara vergi şoku geldi. Vergi Yasası Tasarısı’nda “kazanç istisnası” korunuyor gibi görünse de belli bir limiti aşan gelirler artık 31. maddedeki istisna hükmünden faydalanamıyor. Telif gelirlerinin brüt toplamı 188 bin lirayı aşan kazançlar için yıllık beyanname verilmesi ve vergilendirmeye tabi olması gerekiyor. Yani sanatçının, yazarın, kitabı olan akademisyenin vergi mükellefi olması, defter tutması, her ay KDV beyannamesi vermesi, gelir vergisi ödemesi öngörülüyor.
Yeni düzenleme ile aslında çok kazanan sanatçıya, çok satan yazara vergi avantajı geliyor. Taslak böyle yasalaşırsa 188 bin liradan çok telif kazananlar yüzde 25’ten başlayan vergiler ödemekle kalmayacak, masraflarını da vergiden düşme olanağı bulacak yani daha az vergi ödeyecek. Çok kazanan sanatçıların çoğunun şirketleştiği, bu avantajdan yararlandığı biliniyor.
188 bin sınırını aşmak, defter tutmak, beyanname vermek istemeyen sanatçı ve yazarın kayıt dışına yönebileceğini de düşünmeli maliyeciler. Devletin vergi gelirini artıracağım derken acaba ne kadar azaltacaklar? 188 bin liradan daha az telif kazananlar ise yüzde 42 vergi ödemeye, masraflarını vergiden düşememeye devam edecekler. Az kazananın çok vergi ödemesi adil midir? Cevabını Maliye Bakanımız Naci Ağbal’dan bekliyorum.
TBMM’de Ahmet Davutoğlu Nabi Avcı gibi kitapları yayımlanmış kabine üyeleri ve bu çifte vergilendirmeden şahsen etkilenecek birçok sanatçı, yazar milletvekili var. Sanatçının, yazarın hakkını koruyacak birçok milletvekili olduğunu da biliyoruz. Dileğimiz sanatçılara, yazarlara bu vergi şokunun yaşatılmaması. Var olan istisnanın korunarak iyileştirilmeye gidilmesi. Stopajın yüzde 10’a düşürülmesi ve yüzde18 KDV’den vazgeçilmesi.