Türkiye Varlık Fonu, dün çelik üreticisi Karabük Demir Çelik Fabrikası’nın yüzde 4.4 hissesini 656.34 milyon TL ödeyerek satın almak için anlaştığını açıkladı. 

Türk yurttaşına hesap vermek gibi bir zorunluluğu olmayan Varlık Fonu’nun bu satın almayı neden yaptığını tabii ki öğrenemeyeceğiz.

Ancak biraz geçmişe dönersek bu satın almanın sıradan bir gelişme olmadığı açık. İki yıldır ısıtılan bir el koyma hikâyesi diyebiliriz buna. 

Önceki Kardemir’i hatırlatayım. Türkiye Cumhuriyeti’nin sanayileşme hamlesinin sembol fabrikalarından biri... 1938 yılında Mustafa Kemal Atatürk’ün talimatı ile kuruluyor.

ATATÜRK’ÜN VİZYONU

Fabrikanın neden Karabük’te kurulduğu Atatürk’ün vizyonunun ne kadar geniş olduğunun da göstergesi. Fabrikanın enerji kaynağı Zonguldak’taki taşkömüründen karşılanıyor. O yıllarda kurulan Maden Tetkik Arama Enstitüsü tarafından Sivas Divriği’nde keşfedilen hammaddesi ham demir cevheri ise Karabük’e demiryoluyla taşınabiliyor.

Bir kamu iktisadi teşebbüsü (KİT) olan Kardemir, yıllar içinde gerekli yatırımlar yapılmadığı için zarar ediyor. 1980’lerde Turgut Özal’la başlayan serbest piyasa ekonomisinin rüzgârıyla kan kaybı büyüyor.

Dönemin başbakanı Tansu Çiller 1994 krizine karşı aldığı 5 Nisan kararları doğrultusunda zarar eden KİT’leri kapatmaya karar veriyor. Ancak hem bölge halkının mücadelesi hem de iktidar ortağı Murat Karayalçın’ın desteğiyle farklı bir modelle özelleştiriliyor. 

Ve Kardemir, Avrupa’daki örnekleri gibi 1 TL’ye çalışanlara, yöre halkına satılıyor. 12 binden fazla ortaklı halka açık bir AŞ’ye dönüşüyor.

2010 yılında hisselerin yüzde 51’ini toplayan iki aile Yolbulan ve Güleç ailesi, Kardemir’in yönetimini ele geçiriyor. Çıkar çatışmasıyla yıllar içinde birbirine düşen iki aile nedeniyle Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) devreye giriyor.

İki ailenin kavgasını fırsat bilen hükümet ise SPK’nin başında meşhur Ali Fuat Taşkesenlioğlu varken 11 kişilik yönetim kurulu üyelerinin 9’unu Ankara’dan belirliyor. Enerji Bakan Yardımcısı Alpaslan Bayraktar da yönetim kurulu başkanı oluyor.

Yönetim kurulunda eski Çalışma Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk bile var. Bir yandan üstü kapalı kamulaştırılan diğer yandan “arpalık” gibi atamalarla yıpratılan şirketin hisselerinin satışı ise 2020 yılında gündeme geliyor.

TOSYALI YALANLAMIŞTI

Türkiye’nin en büyük çelik üreticisi ve aynı zamanda Türkiye Varlık Fonu Yönetim Kurulu Üyesi Tosyalı’nın çoğunluk hissesini alabilirse Kardemir’le ilgilendiği de o tarihte gündeme geliyor. Bir başka iddia ise Kardemir’in Varlık Fonu’na devredileceği yönünde.

Tosyalı o günlerde bu iddialara ilişkin hem Kardemir’le ilgilenmediğini söylüyor hem de “Ben Varlık Fonu’nun yönetim kurulu üyesiyim. Böyle bir şey asla gündeme gelmedi” açıklaması yapıyor. 

Tosyalı, AKP iktidarının desteklediği iş insanlarının başında geliyor. İskenderun’da Türkiye’nin en büyük çelik üretim tesislerine sahip. 

ÇÖKÜYOR MUSUNUZ?

Zonguldak bölgesi son dönemde Tosyalı’nın projelerinin toplandığı kent. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın büyük önem verdiği Filyos Limanı ve Endüstri Bölgesi’nin işletmeci şirketinin sahibi. Doğalgaz keşfinin yapıldığı, savunma sanayi için projelerin yer aldığı bölgede, Tosyalı aynı zamanda büyük bir gübre fabrikası için arazi tahsisi almıştı. 

Tosyalı’nın Katar ortaklığı ile buluşması ise Ethem Sancak’tan alınan BMC’yi almasıyla gerçekleşiyor.  

Kardemir’de kavgalı aileleri bahane ederek yönetim hisselerini alan Türkiye Varlık Fonu’nun amacı bilinmiyor. Yönetim kurulu üyesi Tosyalı’nın ise bu satın almadan kendi sektörü açısından yararlanmaması mümkün değil.

Bu gelişmeleri uzaktan izleyen Karabüklü ne olup bittiğini bilmiyor. Soruları şöyle: 

“Kardemir’e çöküyor musunuz? Kardemir’i iktidara yakın şirketlerden birine mi pas edeceksiniz?” 

Piyasada ise başka bir yorum daha yapılıyor... AKP’nin seçimlerini finanse edebilmesi için Katar tarafından verilen milyarlarca doların tahsilatı başladı mı?