Son günlerin moda tartışma konusu; “barış mı, demokrasi mi?” İnsan, ikisi de ortada görünmeyince ne yanıt vereceğini şaşırıyor. Demokrasiden söz edemiyoruz; en önemli ilkesi düşünce özgürlüğü askıya alınmış durumda. Gösteri yapmak, hükümet yeni gösteri alanlarını inşa edene, denizi doldurana kadar yasak. Anayasada yer alan “önceden izin alınmaksızın ve yer seçimi göstericilere ait olmak üzere gösteri yapmak serbesttir” hükmü şimdilik askıda.
Peki, barış var mı? O ancak demokrasi ile birlikte var olabilen bir şey olduğu için o da yok. Ne var peki? Biber gazı var, tazyikli su var. İstanbul’da, yani dünyanın en büyük ve önemli kentlerinden biri olan İstanbul’da Taksim yasak, İstiklal Caddesi yasak, arka sokaklar bile yasak. Büyük ve şaşaalı Adliye Sarayımızın önünde basın toplantısı yapmak yasak. Yasağı dinlemez, üç beş kişi toplanmaya kalkarsanız o zaman barış çekip gidiyor. Gaz ve tazyikli su geliyor. \t
Peki, İstanbul böyle de Ankara daha mı iyi?
Onu bana değil, ODTÜ’lü öğrencilere sorun. Bırakın büyük nüfuslu kentleri Anadolu’ya bakın. Bakamıyoruz. Oralarda “muhafazakâr bir demokrasi var”; her şey, bu arada düşünce ve örgütlenme özgürlüğü de sıkı muhafaza altında. \tİnanmayan Fatsa’ya ya da bir başka taşra kentine, kasabasına gidip dener.

Bizde demokrasi de, barış da zamana ve zemine göre değişir. Dün serbest olanın yarın yasak olmayacağından emin olamazsınız. Örneğin bugün Kürt sorunu konusunda düşüncelerinizi açıklamak, savunmakta alabildiğine özgürsünüz. Ama bunun yarın da böyle olacağı konusunda size garanti verebilecek bir Allah’ın kulunu bulamayacaksınız. Dün yasaktı, bugün serbesttir. Yarın yine yasak olabilir.
Önümüzdeki günlerde Amerika’nın iki partili; eşekli filli, olağanüstü başkanlık sisteminin Türkçe uyarlamasını tartışmanın -yasama, yürütme, yargı güçlerinin birliğini, tekliğini savunmak dahil- alabildiğine özgürleşeceğini söyleyebilirim size. Ama koşulludur. Önce ABD sistemini ve kimi eski deneyleri kutsayacaksınız, sonra onu Türkiye koşullarına, yani AKP’ye ve sayın Başbakan’a uygun bir şekilde, birkaç şıkla “ifade”, demokrasiden de “azami ölçüde istifade” edeceksiniz. “Başkanlık”, olmadı “partili başkanlık”, olmadı “de facto başkanlık” gibi şıklar var. Kürt sorununun da bu tartışmanın kuyruğuna takılarak ve biraz daha “özgürleştirilerek” tartışılmasında büyük yarar olduğu da, eh artık aşikâr değil mi?
Tam değil.
İtirazlar var.

“Gel sen bu işten vazgeç, C planına geç” diyen, “Bu kadar böbürlenme, senden büyük Allah var” diyenlerin sayısı can sıkacak kadar arttı. Üstelik bunların Kürt sorununun tartışılması konusunda da kimi çekinceleri bulunduğu iddiası da ortalıkta dolaşıp duruyor. Onların “beraber yürüdük biz bu yollarda” şarkısı söylenirken şöyle hafiften “hani beraber yürümüştük, ne oldu şimdi” der gibi bir havaları var. Bunca zahmetle kotarılmış Ergenekon gibi, KCK gibi “büyük başarıların” güme gitmesinden kaygı, orada burada mekân tutmuş hizmet erbabının işsiz güçsüz kalmasından ve en önemlisi “hizmet” veremez hale gelmesinden derin üzüntü duydukları anlaşılıyor.
Bu arada “Bu devirde AKP’li olmayan rektörü nerede bulacaksınız?” sözleriyle meşhur bir rektör de Deniz’in heykelini depoya kaldırınca barışın da, demokrasinin de sınırlı-sorunlu olduğu bir kere daha ortaya çıkmasın mı?.. Çıktı. \tÖyleyse sorup durmayın “Demokrasi mi barış mı?” diye. Öyleyken öyle, böyleyken böyledir bu işler bizde. Demokrasi dediğin de, barış dediğin de yerine, konusuna, ihtiyaca göredir, işinize gelirse.
Gelmezse biber gazı ve tazyikli su ne güne duruyor.