Erdal Sağlam

İktidar, IMF’yi yere göğe sığdıramaz oldu

28 Ocak 2021 Perşembe

IMF’ye her fırsatta karşı çıkan hükümet, IMF Türkiye’nin büyüme tahminini yükseltince, kuruluşu yere göğe sığdıramaz oldu. Hükümete yakın gazeteler ilk kez IMF’yi öven manşetler atarken, bakanlar konuşmalarına IMF’yle başladılar.

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank dün, TÜSİAD’ın çevrimiçi “Dijital Türkiye Konferansı”nın açılışında konuştu. IMF’nin 2020’de yüzde 5 küçüleceğini söylediği Türkiye’nin büyümesini artı yüzde 1.2’ye yükselttiğini kaydeden Varank, 2021 için yüzde 6 büyüme tahmin ettiğini hatırlattı. Varank, “Muhalefet partileri otel köşelerinde gizli saklı görüştükleri IMF’nin bu rakamları revize etmeleriyle ilgili ne düşünüyorlar, merak ediyorum” dedi.

IMF’nin tahminini öven Bakan, aynı zamanda IMF’yle görüştüğü için muhalefete de çatabiliyor. Hitap ettikleri iş insanlarının çoğu da zaman içinde IMF’yle sohbet etmiş kişiler.

İktidara yakın medya da Bakan da IMF’nin söylediklerini cımbızlayarak veriyorlar, çünkü aynı raporda birçok eleştiri de yer alıyor. Türkiye ile ilgili büyüme hedefini yükselten IMF’nin dünya için büyüme hedeflerinde yaptığı artırımları söylemiyorlar. IMF, 2021 küresel büyüme beklentisini yüzde 5.2’den yüzde 5.5’e çıkarırken, ABD’nin büyümesini yüzde 3.1’den yüzde 5.1’e çıkardı, Çin’e ilişkin tahminini yüzde 8.2’den 8.1’e, Euro Bölgesi tahminini yüzde 5.2’den yüzde 4.2’ye düşürdü.

2021’de gelişmiş ülkelerin yüzde 4.3 büyüyeceğini öngören IMF, gelişmekte olan ülkelerdeki büyümenin ise yüzde 6.3’e çıkacağını tahmin etti. Yani gelişmekte olan ülkeler ortalaması yüzde 6.3 iken Türkiye büyümesi yüzde 6 olacak. Bu arada 2022 büyümesi için Türkiye’ye ilişkin tahmini ise yüzde 3.5

Özetle; böyle istikrarsız dönemde sürekli tahmin değiştiren IMF, 2021 yılında aşılamanın ekonomiye çok olumlu etki yapacağını öngörüyor ve çoğu iktisatçıya göre iyimser tahmin yaptı. Yıl içinde tahminlerini değiştirmesi kaçınılmaz.

IMF, her yıl yaptığı Türkiye incelemelerinin ön bulgularını hafta başında bir açıklama ile duyurdu. Parasal ve kredi genişlemesi yoluyla büyümeye güçlü bir ivme verildiğini ancak aynı zamanda “önceden var olan kırılganlıkları artırarak ekonominin iç ve dış risklere karşı daha da duyarlı hale getirildiğini” belirtti. Yani Varank’ın övdüğü büyüme rakamlarına ulaşılması için yapılanların ekonomik yapıyı iyice kırılgan hale getirdiği eleştirisi yapıldı.

Kasımdan itibaren para politikasını sıkılaştırmak ve kredi büyümesini yavaşlatmak için yapılanları memnuniyetle karşılayan IMF, bu yolda hiç hata yapılmadan gidilmesi gerektiğini söylüyor. Kısacası; Bakan Varank’ın da kredi verilmesini zorlaştırdığı için eleştirdiği son dönemdeki faiz artışlarının sürmesi isteniyor.

KOİ’LER VE VARLIK FONU İÇİN İSTENENLER

Enflasyonun 2021 sonuna kadar ılımlı bir şekilde düşse de hedefin çok üzerinde kalmasının beklendiği IMF açıklamasında, “düşük döviz rezervleri, yüksek dış finansman ihtiyacı ve yüksek yurtiçi döviz mevduatı ile birleştiğinde, ekonomiyi hem yurtiçinde hem de yurtdışında şoklara ve duyarlılık değişikliklerine karşı savunmasız bırakmaktadır” denildi.

Talep yönetiminin önümüzdeki aylarda çok iyi yapılması istenen açıklamada enflasyon beklentilerinin istikrara kavuşmaması durumunda, ölçülü para politikası sıkılaştırmasının sürmesi, sermaye girişlerini sürdürmek ve dolarizasyonun tersine çevrilmesi için Merkez Bankası’nın ileriye dönük yönlendirmesi doğrultusunda erken gevşemeden kaçınılması gerektiği belirtiliyor. Merkez Bankası’nın bağımsızlığını desteklemeye dönük adımların atılması, para politikası çerçevesinin zamanında teknik olarak gözden geçirilmesi gerektiği de açıklamada yer alıyor.

Bu yapılacaklar daha geniş reformlarla birleştirildiğinde daha güçlü bir TL ve rezervlerin yükseltilmesinin yolu açılacaktır” deniliyor. “Şeffaf bir rezerv biriktirme stratejisi” isteyen IMF, gündemdeki kamu özel sektör ortaklığı ile yapılan altyapı ve hastane projelerine de değerlendirmesinde yer verdi. Mali şeffaflık ve kredibilitenin, bir mali risk beyanı ve tüm KİT’lerin yarı-mali operasyonları hakkında kapsamlı bilgiler yayımlanarak güçlendirilmesi istenen açıklamada “Ayrıca, bir izleme raporu yayımlayarak ve yeni bir KÖİ kanunu çıkarılmalı, kamu özel ortaklıklarının (PPP’ler) gözetim ve yönetimini güçlendirmeye yönelik çabalar sonuçlandırılmalı, mevzuat için, PPP’lerin değerlendirme ve yetkilendirme dahil, genel bütçe sürecine tam olarak entegre olması sağlanmalı” deniyor.

Bütçe dışı ve diğer merkezi olmayan hükümet kurum ve kuruluşlarının kapsamı ve rolünün, maksimum şeffaflık ve güçlü bir yönetişim çerçevesiyle tanımlanması ve izlenmesini isteyen IMF, “Bu bağlamda, Türkiye Varlık Fonu’nun yönetişim yapısı da olası çıkar çatışmalarını sınırlandıracak şekilde iyileştirilmeli” diyor.

Kısacası; şimdi IMF’yi öven iktidar, gereken yapılamayınca ileride yine yerden yere vurabilir.



Yazarın Son Yazıları Tüm Yazıları


Günün Köşe Yazıları