Pandemi yılı olması nedeniyle tüm dünyada enflasyonun tarihe karıştığı 2020 yılında, Türkiye’nin tüketici enflasyonu yüzde 14.6’ya çıktı. Bu rakamla birlikte 2021 yılında tek haneli enflasyona geri dönüşün de hayal olduğunu söyleyebiliriz.

Türkiye İstatistik Kurumu, aralık ayına ilişkin tüketici fiyat artışını, piyasa beklentilerinin üzerinde, yüzde 1.25, yıllık artışı ise yüzde 14.6 olarak açıkladı. 2020’de üretici fiyatlarındaki artış ise yüzde 25.15 oldu. Çekirdek enflasyon ve gıda enflasyonundaki artışların devam ettiği görülürken, yaşanan kur artışlarının etkisinin devam ettiği, iç talebin yeterince kısılamadığı, yüksek kredi hacmi artışlarının etkisinin hâlâ görülmeye devam ettiği anlaşılıyor.

2021 yılında enflasyonun neden daha fazla düşürülemeyeceğine gelince...

Her şeyden önce sayılan bu etkilerin bir süre daha devam edeceğini, baz etkisinin zaten bundan sonra da yükselişe işaret ettiğini, ancak mayıs ayından sonra enflasyonun trendinin aşağı dönebileceğini görüyoruz. Bununla birlikte yılın ikinci yarısında küresel ekonomide normalleşmenin hızlanacağı düşünüldüğünde, bu kez de petrol başta olmak üzere emtia fiyatlarındaki artışın, hizmetler sektörü normalleşirken yaşanacak yüksek fiyat artışlarının ayrıca gıda enflasyonun ikinci yarıda düşüşü engelleyecek unsurlar olarak göze çarptığı görülüyor.

Özetle; yüzde 14.6 ile başlayan 2021 enflasyonunun birkaç ay içinde yüzde 16, hatta biraz daha üstüne çıkabileceğini, daha sonra düşüşe geçebileceğini ama bunun hızlı olmayacağını tahmin ediyoruz. Hükümetin resmi yılsonu enflasyon hedefi yüzde 9.4 ama piyasa beklentileri yüzde 10.5 civarında bir rakamı gösteriyordu. Prof. Hakan Kara’nın dediği gibi son yıllarda piyasa beklentileri genellikle gerçekleşmenin ortalama 1.5 puan civarı altında oluşuyor. Bu nedenle piyasanın asıl beklentisinin 2021 yılsonu için yüzde 12 enflasyon olduğu söylenebilir. Bence 2021 yılını yüzde 12 ile tamamlarsak başarı sayılmalı.

Bunu söylememin en önemli nedeni, enflasyonu, daha önce de beklentileri değiştirebilmek için gereken adımlarının tümünün bu iktidar tarafından atılamayacağını tahmin ediyorum. Herkes biliyor ki normalleşmede önemli aşama kaydeden para politikasında bundan sonra da hiç hata yapılmadan devam edilmesi halinde bile, mali alanda önemli adımlar atılmazsa enflasyonun düşürülmesi mümkün değil. Buna ek olarak mart ayında kritik hale gelecek uluslararası ilişkiler bağlamında, gereken Batı’ya uyum adımlarına başlanmadığı takdirde, zaten ekonomide düze çıkma ihtimali kaybolacak.

İSRAF DEVAM EDERKEN ENFLASYON ÖNLENEMEZ

Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan, açıklanan enflasyon verilerine yönelik olarak dün Twitter’den yaptığı açıklamada “Enflasyonla mücadelede bütüncül bir yaklaşımla kararlı bir duruş sergileyeceğiz” dedi. Para politikasına, yapısal boyutta atılan adımlarla destek vereceklerini, 2021 yılının makroekonomik istikrara odaklanan bir reform yılı olacağını iddia eden Elvan, “Para politikasının enflasyona odaklı şekillendiği bu dönemde pandemi koşullarının getirebileceği ilave destek ihtiyacı, seçici ve hedefli kamu maliyesi politikaları üzerinden sağlanacaktır. Mali disiplini kaliteli ve istikrarlı bir yapıya kavuşturacak tedbirleri de alacağız” dedi.

Bakan Elvan’ın niyetinde samimi olduğunu, kendisine kalsa gerekli adımları atacağını düşünsek bile genel tavır olarak bakıldığında bu iktidarın beklenen reformları yapabileceğini de mali disiplinin kaliteli ve istikrarlı bir yapıya kavuşturulacağını da ciddi yapısal tedbirlerin uygulamaya konacağını da tahmin etmiyorum.

Anketlerden çıkan “gerçek enflasyonun TÜİK’in açıkladığının çok üstünde” biçimindeki vatandaş algısını, enflasyon beklentilerinin aşağı çekilmesinin bile iktidarın mevcut tavrıyla çok zor olacağı açık. Zaten vatandaş hâlâ dövize yatırım yaparak bunu açıkça gösteriyor.

Sosyal medyadaki son iyi niyetli kampanyalara bile nefretle bakılması, Anayasa Mahkemesi ve Avrupa insan hakları mahkemesi kararlarını uygulanmaması, hapiste haksız yere tutulanların salınması istenirken, mahkeme yerine geçip bu kişilere terörist damgasını vuran bir iktidar anlayışıyla reform yapılabilir mi, yapılırsa ne kadar olur?

Para politikası tamam ama mali politikada duyduğumuz henüz bir adım yok. Şunu söyleyelim ki enflasyon beklentileri kamu kendini disipline etmeden, israf olarak artık tüm halk tarafından kabul edilen harcamalara son verilmeden, Kanal İstanbul başta olmak üzere büyük kaynak emen altyapı yatırımlarının tam gaz süreceği ilan edilirken, kimse kamunun kendini disipline edip harcamaları azaltabileceğini kabul etmez. Bunu kabul etmeyen vatandaşı da özel sektörü de kimse enflasyonun gerçekten düşürülebileceğine inandıramaz.

Köprüye yüzde 25, elektriğe yüzde 6 zamla yıla başlıyorsanız, zaten geçmiş olsun.