Bankacılar, ekonomi yönetiminin ticari kredileri artırmak için yaptığı baskının devam etmesini bekliyor. Bu kapsamda zorunlu karşılık düzenlemesinde, önümüzdeki günlerde bir değişiklik yapılacağı tahmin ediliyor.

Bir süredir yapılan tartışmaların yeniden alevlendiği ve yeni bir düzenleme beklentisinin arttığı gözleniyor. Bilgi veren bankacılar, kredilerin artırılması için yapılan düzenleme nedeniyle, daha düşük karşılık tutma imkânından faydalanmak için, kredileri artırdıklarını söylediler. Ancak özel bankaların ticari krediden daha çok bireysel kredi vererek artış sağladığını hatırlatan bankacılar, hükümetin ise ticari kredilerin, özellikle de KOBİ kredilerinin artırılması baskısının devam ettiğini hatırlattılar. Bankaların sağlam gördükleri büyük işletmelere kredi vermek istedikleri ama bunlardan fazla talep gelmediği ortada.

KOBİ kredilerinin artırılmasına ise özel bankaların sıcak bakmadıkları, çünkü bu düzeydeki işletmelerin ciddi zorluk içinde bulundukları, önümüzdeki dönem için de işlerinin düzeleceği konusunda umut vermedikleri kaydediliyor. 

Ekonomi yönetimi kredilerde toplam yüzde 15 oranında artış sağlayan bankalara daha düşük zorunlu karşılık uyguluyor. Bu hesap yapılırken bireysel kredi artışının ancak yarısı hesaba katılıyor. Buna rağmen özel bankaların bireysel kredilerdeki artışa yüklenmesi ise ekonomi yönetiminde birçok açıdan tedirginlik yaratmaya başladı. Bu nedenle bireysel kredi artışının hesaplamadaki ağırlığının yapılacak yeni düzenleme ile yüzde 30’a, hatta yüzde 20’ye kadar indirilebileceği belirtiliyor. Hükümetin niyeti ve rakamlara bakarak bir süredir böyle bir düzenlemeyi bekleyen bankacıların, son günlerde beklentileri arttı.

TÜKETİM ARTIŞI VE ENFLASYON KAYGISI

Hükümetin bireysel kredilerdeki artış hızından tedirgin olmasının en büyük nedenlerinden biri iç tüketimdeki artışa ve enflasyona yansıma tehlikesi. 

Bu yılın ilk 45 gününde bireysel kredilerde 27 milyar TL’lik artış olurken, bunun 9 milyar TL’sini kamu bankaları, 18 milyar TL’sini diğer bankalar sağlamış. Ticari kredilerde aynı dönemde 41 milyar TL’lik artış sağlanırken, bunun 31 milyar TL’si kamu, 10 milyar TL’si ise diğer bankalarca verilmiş.

Bankacılar bireysel kredilerdeki artışın çok hızlandığını belirtirken, Merkez Bankası’nın 13 haftalık ortalamaları baz alarak yıllıklandırılmış artış hızı tahmin ettiğini, bu hesaplamada bireysel kredilerdeki artış hızının yüzde 30’u geçtiğini hatta 40’a kadar çıkabileceğinin beklendiği bilgisini verdiler. 

Bu hızda artan bireysel kredilerin, son aylarda artan ithalat da göz önüne alındığında, yeniden cari açık problemi yaratmasından korkuluyor. Kurlardaki görece istikrarla birlikte, tüketim malı ithalatının arttığı, bireysel kredilerdeki artışın ithalatı hızlandırıcı rol oynadığı kaydediliyor. Kısacası; bir yandan cari açık problemini büyütme, öte yandan talep yoluyla enflasyonun kamçılanması tehlikesi, ekonomi yönetimini belli ki bireysel kredilerdeki artış hızını yavaşlatmaya yöneltecek.

KOBİ KREDİLERİNDE BATIK YÜZDE 10’U AŞTI

Bankaların batık kredi tablosuna bakıldığında, bankaların neden bireysel kredileri tercih ettiği açıkça gözüküyor. 2019 sonunda yüzde 5.6 oranına çıkan takipteki kredilerin toplam kredilere oranında, bireysel kredilerdeki batık yüzde 3.4. Buna karşılık kurumsal kredilerdeki batık kredi oranı ise yüzde 6.2’yi buluyor.

KOBİ kredilerine bakıldığında ise 2019 sonunda batık oranının yüzde 10.1 olarak gerçekleştiği görülüyor. Bankacılar 2 yıl önce bir furya halinde verilen “Hazine Garantili KGF” kredilerinin ise devlete zarar yazılmasın, tedirginlik büyümesin diye sürekli olarak yüzdürüldüğünü, yani zorunlu olarak birkaç kez yeniden yapılandırma yapıldığını, bunun batık oranlarına yansımadığını da çok yakından biliyorlar. 

Kısacası; kamu bankaları KOBİ’lere de kredi vermek zorunda bırakılsalar da özel bankalar KOBİ kredilerine, makro ekonomik gidişata ilişkin kaygılarının da etkisiyle sıcak bakamıyorlar.

Aynen faizde olduğu gibi, kredilerde de kamunun zorlamalarının geçmişte çok olumsuz sonuçlar doğurduğunu hep birlikte gördük. Bankacılar da bunu görüyor.