Değerli oyun yazarımız İsmet Küntay anısına bu yıl 49. kez tertiplenen, Türkiye’nin en uzun soluklu ödül kuruluşunun verdiği İsmet Küntay ödülleri çerçevesinde, gazetemizin imtiyaz sahibi ve Cumhuriyet Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Alev Coşkun’a onur ödülü verilirken geçen yıl sahneye koyduğum, Ankara Devlet Tiyatrosu yapımı “Devlet Ana”ya seçici kurul özel ödülü verildi, ben de Hayati Asılyazıcı Özel Ödülü’ne layık görüldüm. 

Bu yazının çıktığı günün gecesi, yani 9 Aralık Pazartesi günü saat 20.00’de 49. İsmet Küntay ödülleri Caddebostan Kültür Merkezi’nde sahiplerine verilmiş olacak. 

En son sahneye koyduğum, İstanbul Tiyatro Festivali’nde prömiyer yapan Heiner Müller’in “Medea Material” oyununun turnesi için İzmir’de olacağımdan ne yazık ki bu anlamlı gecede hazır bulunamayacağım ama bu ödüllerin bende çağrıştırdıklarını Cumhuriyet okuruyla paylaşmak istiyorum. 

‘DEVLET ANA’

Bu arada şunu belirtmek isterim: Cumhuriyet gazetesi yazarlarına sadık bir gazetedir, onların çeşitli alanlardaki etkinliklerini, üretimlerini, yaratımlarını takip edip okuyucusuna ulaştırmak konusunda ayrı bir hassasiyeti vardır. Ben bu köşede yazmaya 1999 yılında, İlhan Selçuk’un isteğiyle başladım ve geride bıraktığım 25 yılla bu söylediğimin herhalde en uzun süreli tanıklarından biriyim. Gazetemin bu hassasiyette geldiği nokta, insanı kendi haberini yapmak zorunda bırakması beni gerçekten çok duygulandırıyor! 

49. İsmet Küntay ödülleri içinde Hayati Asılyazıcı ödülüne layık görülmenin benim için taşıdığı anlamı, tiyatromuzun çınarlarından Hayati Asılyazıcı’nın hayatımdaki özel yerini daha önceki bir yazımda anlattığım için, bu defa “Devlet Ana”ya verilen diğer ödülün düşündürdüklerine değinmek istiyorum. 

Kemal Tahir’in yazdığı, ilk kez 1967’de yayımlanan ve 1968’de Türk Dil Kurumu ödülünü alan, edebiyat tarihimizde iz bırakmış aynı adlı romanından Osman Özkan’ın oyunlaştırdığı “Devlet Ana”yı 2023-24 sezonunda Ankara Devlet Tiyatrosu’nda sahneye koydum. Benim açımdan, sebebini hiç anlayamadığım bir şekilde on yıl uzak tutulduğum kurumuma geri dönme olanağıydı bu oyun, onun için de anlamı büyüktü. Çünkü ben Devlet Tiyatroları’nın ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi Tiyatrosu gibi köklü ödenekli kurumların ülkemiz tiyatrosu açısından vazgeçilmez bir öneme sahip olduklarına inananlardanım. 

DEVLET TİYATROLARI’NIN ÖNEMİ

Devlet Tiyatroları’nı eleştirebilirsiniz, beğendiğiniz beğenmediğiniz yanları olabilir ama bu kurumun Cumhuriyetin en temel kazanımlarından biri ve kurucu kuşağın bu ulusa en önemli armağanlarından biri olduğunu inkâr edemezsiniz. Eğer Cumhuriyete değer veriyorsanız Devlet Tiyatroları’nı bir kurum olarak karşınıza almayı, varlığını sorgulamayı düşünmezsiniz. Çünkü böylesi kurumların insanlarla kaim olmadığını, halkın vergileriyle kurulan ve yaşatılan bu kurumların Türkiye için ne ifade ettiğine, nasıl bir işlevi yerine getirdiğine göre değerlendirilmesi gerektiğini bilirsiniz. 

Maliyeci iseniz konuya farklı bir açıdan yaklaşabilirsiniz, siyasetçi iseniz farklı bir programınız olabilir, bunlar da eleştirilebilir, tartışılabilir ama anlaşılmaz değildir en azından. Ancak mesleğin içinden geldiğiniz halde, bu kurumların Türkiye’deki işlevini görmüyorsanız; tiyatro okullarından mezun olmuş sanatçıların niye işsiz kaldıklarını veya Türkiye’nin bütçesinde tiyatroya niye bu kadar az pay ayrıldığını sorgulayacağınıza, Devlet Tiyatroları’nın varlığını sorguluyorsanız bunu anlamak çok zordur ve Cumhuriyet kazanımlarına çok yanlış bir noktadan bakıyorsunuz demektir. 

49. İsmet Küntay ödüllerinde bir Devlet Tiyatroları yapımı olan “Devlet Ana”ya seçici kurul özel ödülü verilmesi, Devlet Tiyatroları’nın 75. yılında bunları düşündürdü bana.