İran’la doğalgaz anlaşması Erbakan tarafından imzalanmıştı. İktidara geçer geçmez ilk dış gezisini İran’a yapmıştı Erbakan. Halen de ceremesini çektiğimiz 23 yıllık bu anlaşma Türkiye’nin yaptığı en pahalı gaz anlaşması olarak bilinir.

Her şeyin hesabı sorulur da bu konu niye atlanır?

Enerji alanında kendi başımıza at oynatamıyoruz da ondan...

***

İran, kendi doğalgazını kendi tüketiyor. Türkiye’ye verdiği gaz ise Türkmenistan’dan geliyor. İran Türkmen gazını kendi aldığının üç katına yakınına satıyor.

Üstüne üstlük Türkiye, İran’dan her yıl belirli miktarda gaz alacağını taahhüt etmiş durumda. O yıl gerek duyulan miktar bunun altında kalsa da parasını ödeme yükümlülüğü var.

Ankara işte bu konuda yeniden uluslararası mahkemeye, yani “tahkim”e gideceğini açıkladı. Daha önce de tahkime gidilmiş, Türkiye İran’dan 800 milyon dolar almaya hak kazanmıştı.

Gelgelelim İran’ın BOTAŞ’ı sayılan NIGC’nin sözcüsü Mehr Ajansı’na yaptığı açıklamada, iki ülke arasındaki anlaşmazlığın giderilmesi için yargı sürecinin Pakistan’da yapılacağını söyledi!

Pakistan’da tahkim mi?

Normalde bu tür anlaşmaların adresi İsviçre mahkemeleridir. İran kaynaklı haberi şu ana kadar yalanlayan çıkmasa da, teyit ettirmek de mümkün olmadı. Bir yalanlama olsa iyi olur, zira konu uluslararası enerji çevrelerinde alay konusu olmaya başladı.

Ayrıca Ankara uluslararası tahkime gittiğini söylüyor, ama İran resmi makamlarının açıklamalarına bakarsanız Türkiye’den fiyat indirimi için de bir talep yok!

Büyük olasılıkla İran yönetimi kendi iç kamuoyuna dönük mesaj veriyor. Zira enerji konusu ticari değil stratejik bir mesele.

Ve İran stratejik düşünme yeteneği gelişmiş bir ülke.

***

Bulunduğumuz coğrafyadaki gelişmeler yüksek strateji gerektiren enerji yönetimini daha da zorlaştırıyor.

Füze Kalkanı’ndan Hürmüz Boğazı’nın kapatılması olasılığına kadar her şey enerji güvenliğiyle ilintili. Hürmüz’ün kapatılması sadece Amerika’yı değil, Çin’i de ilgilendiriyor.

Dünyayı yerinden oynatan, 3. Dünya Savaşı’na neden olacak bu gelişmeyi Hürmüz Gelin türküsünü dinler gibi izliyoruz.

Dış politikadaki bağımlılıkla enerjide bağımlı olmak birbirini besliyor. Enerjide bağımlı isen dış politikada da elin kolun bağlanıyor.

Türkiye neden tükettiği enerjinin dört katını atıl kaynak olarak tutsun? Geçmişten gelip bugünü etkileyen hangi çıkar mekanizmalarının enerji politikalarını çekip çevirdiği neden sorgulanmaz?

***

Enerjideki bir diğer son dakika gelişmesi Rusya ile yaşanan durum. Türkiye, havaların soğuması ve karla birlikte Ruslardan Batı Hattı üzerinden günde 40 milyon metreküp gaz çekmeye başlamıştı. Bu rakam 46 milyon metreküpe çıktı. Ruslar önceki gün bu miktarı 27’ye düşürdüler, sonra da 13’e. Bahanesi Ukrayna’nın araya girip gaz çektiği...

Gaz miktarı düşünce santrallar nasıl çalışacak? Kamu santrallarından başlayarak devreye giren kısıntılar elektrik kesintilerinin habercisi!

Kartopu gibi büyüyen bir sorun...

Bağımsız Türkiye sözünün en çok gerektiği alanlardan biri enerji...