TÜİK - Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 30 Haziran günü ekonominin iki önemli göstergesine ilişkin sayılarını yayımladı. Bunlardan biri, ekonominin bu yılın ilk üç ayındaki büyümesi; ikincisi de dış ticaretin yılın ilk beş ayı gelişmeleriydi.

Sayılar, ekonominin yılın ilk çeyreğindeki büyüme oranının yüzde 11 olduğunu; diğer tarafta, dış ticaret açığının da büyüdüğünü söylüyor.

Ancak, ekonomiyle ilgili yorumların tamamına yakını söz birliği etmişçesine büyüme üzerindeydi; büyüme oranının bir rekor olduğu noktasında birleşmekteydi. Buna karşılık dış ticaret ile ilgili gelişmeler, çok büyük ölçüde göz ardı ediliyordu.

Oysa ekonomideki gidişin temelinde dış ticaret yatıyor. Çünkü Türkiye’nin izlediği ekonomi politikası, ihracata dayalı büyümeye dayanıyor. Bu nedenle büyüme oranında ulaşılan rekorun arkasındaki gerçekleri görmek için dış ticarette neler olduğuna bakmak gerekiyor.

Aşağıdaki tablodan da izlenebileceği gibi, yılın ilk beş ayında ihracat bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 20.1 artmıştır. İhracat artışı tek başına alınırsa, bir sorun yok denilebilir. Sorun, makasın diğer bıçağı olan ithalatla başlıyor. İthalatın, yine bir önceki yılın aynı dönemine göre, yüzde 57.6 arttığı anlaşılıyor. Bir başka anlatımla, ithalatın yüzde 57.6 olan büyüme oranı, ihracatın büyüme oranının üç katına yakındır. İhracat artmış, ancak ithalat çok daha fazla artmıştır. Asıl büyüyen ithalattır.

İhracat ve ithalattaki bu gelişme iki önemli sonuç doğuruyor. İhracat-ithalat farkı olarak tanımlanan dış ticaret dengesi, geçen yıl 23 milyar dolar açık veriyordu; bu yıl dış ticaret açığı, ocak-mayıs beş ayında 43.7 milyar dolardır. Açık, yaklaşık ikiye katlanıyor. Ekonominin dış dünya ile ilişkilerinin önemli göstergelerinden biri de ihracatın ithalatı karşılama oranıdır. Geçen yılın ilk beş ayında ekonomi dışarıdan yaptığı her 100 dolarlık alışın karşılığında dışarıya 66.3 dolarlık satış yapmıştı. Bu yıl, satış tutarı 55.4 dolarda kalıyor. Yani Türkiye, dışarıdan satın aldığı tutarın yarısından biraz fazla bir satışta kalıyor.

Önemli bir nokta daha var. Ülke ekonomisinin dış dünya ile ekonomik ilişkilerinin yalnız burada ele

alınan ticareti değil, onunla birlikte taşımacılık ve sigortacılık gibi hizmetler; emek ve sermaye gelirleri ve tüm finansal giriş çıkışların toplamını gösteren cari açık çok büyük ölçüde ticarette olan bitene bağlıdır. Dış ticaret açığının giderek büyümesi, cari açığın da daha fazla büyümesine neden olacaktır.

***

Aynı gün yayımlanan ekonominin büyümesiyle ilgili veriler, büyümenin esas olarak tüketimden kaynaklandığını kanıtlıyor. Ekonomi yüzde 11 gibi rekorlar kırarak büyüyor; ancak bu büyüme, ekonomi politikası yapıcılarının öngördüğü gibi ihracattan kaynaklanmıyor; ithalata dayalı tüketimden geliyor. Ekonomi ihracata dayalı değil, ithalata dayalı büyüyor.

Özetle, Türkiye, diğer ülkelerin ürettiklerini tüketerek büyüyor! Böyle bir büyüme türünün sürdürülmesine olanak yoktur. Bu nedenle, yüzde 11’e bakarak ekonominin uçtuğunu söylemek, boş bir düşten başka bir şey değildir.