Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, seçimi kazanmasının ardından ABD ile yeni bir mücadele dönemine giriyor. İsveç’in NATO’ya üyeliğinin görüşüleceği 11-12 Temmuz Vilnius Zirvesi öncesinde Türkiye’nin onay verme olasılığı çok zayıf görünüyor. Zirve sırasındaki temaslarda onay kararının çıkmasına da güçlü olasılık olarak bakılmıyor. ABD’nin onay karşılığında 40 F-16 uçağının satışına onay ve modernizasyon parçası verilmesi önerisi çok zayıf bulunuyor. Türkiye en temelde “beka sorunu” olarak gördüğü YPG konusunu masaya sürüyor. Erdoğan’ın zirve sonrasında finans için Körfez’e gitmesi, Rus lider Putin’i Türkiye’ye davet etmesi Batılı başkentlerde moral bozuyor.

ABD, küresel mücadelede “düşman eksiltmek” ve İskandinavya’nın kuzeyindeki Arktik bölgesinde kaynaklardan Rusya’yı uzak tutmak amacıyla NATO’nun bölgede genişlemesini istiyor. Ulusal güvenlik çıkarlarını düşünen Finlandiya bu kapsamda üye oldu. Rusya ile sınırı olmayan İsveç daha çok bölgesel çıkarlarını düşünüyor. Ancak Ankara bu ülkenin, Türkiye’yi hedef alan terör örgütlerine bakışı nedeniyle  üyeliğine henüz onay vermedi.

RUSYA’NIN KONUMU NE?

ABD ve Batı’nın hedefinde. Ukrayna’da 24 Şubat 2022’de başlattığı askeri harekâtta gelinen aşama pek parlak değil. Wagner içerde çıkardığı sorun Putin’i daha da zorluyor. Askeri gücünün yüzde 90’ından fazlasını bu bölgeye konuşlandırmış durumda. Bir de NATO’nun yerleştiği İskandinavya sınırlarını düşünmek zorunda. Batı ve Kuzey Batı sınırlarına “çakılıp kalması” Rusya’nın küresel hedeflerinde elini zayıflatıyor. Kafkaslar, Orta Asya, Ortadoğu, Afrika…

TÜRKİYE NE İSTİYOR?

Ankara temelde NATO’nun genişlemesini destekliyor. Zirve öncesi Zelensky’nin İstanbul ziyaretinde Ukrayna’nın NATO üyeliğine tam destek açıklaması buna örnek oldu. NATO güvenlik üreten bir örgüt. İskandinav ülkelerinin güvenliği için hava ve deniz kuvvetlerinin yeniden yapılanması, bölge için planlamanın yenilenmesi doğal olarak görevi. Ancak Türkiye, ittifakın güney kanadında kendisini hedef alan terör örgütlerine karşı aynı duyarlılığın gösterilmemesini vahim bir çelişki olarak görüyor. Yani ABD’nin “ortağı” YPG’ye finans ve askeri eğitim vermesini kabul etmiyor. İsveç’in üyeliğine onay sürecinde Ankara bu konuda kazanım sağlamak istiyor. ABD ise Türkye’ye F-16 ve modernizasyon kiti satışı konusunu bu konuya karşılık olarak gündeme getiriyor.

ZİRVE’DE NE OLACAK?

İsveç’e onay için yoğun temaslar yapıldı ancak, zirve öncesi beklenen onayın çıkması pek olanaklı görülmüyor. İkinci seçenek zirvede yapılacak temaslarda bu onayın çıkması. Türkiye İsveç’ten; teröre bulaşanların iadesi, PKK’nin simgeleriyle yapılan gösterilerin yasaklanması, örgütle ilintili kuruluşların yasaklanmasını istiyor. İsveç ise bunun ciddi anayasal süreçleri gerektirdiğini, söz verdiği uygulamaları yaptığını iddia ediyor.

Batılı başkentler üçüncü olasılık olarak İsveç’in üyeliğinin ucu açık bir sürece yayılmasını görüyor ve bunun olmasını istemiyor. Bu durumda Batı’nın Erdoğan’a daha da soğuk bakmaya başlayacağı savunuluyor.

PUTİN’E DAVET, KÖRFEZ’E ZİYARET

İsveç’in üyelik sürecine onay konusu tartışılırken Erdoğan biri diplomatik, diğeri ekonomik iki hamle yaptı. Vilnius Zirvesi’nden sonra Rus lider Putin’i Türkiye’ye davet etti. Davete olumlu yanıt gelirse Putin Ukrayna Savaşı’ndan sonra ilk kez bir NATO üyesi ülkeyi ziyaret etmiş olacak. Batılı başkentler bunun “NATO’da çatlak” olarak algılanacağını düşünüyor.

Ayrıca Erdoğan, çok ağır bir kriz yaşayan ekonomiye kaynak arayışı için üç Körfez ülkesini Vilnius’tan sonra ziyaret etmeye hazırlanıyor. Yani kaynağı Batı’da aramıyor.

ABD ve NATO’nun Rusya karşıtı yapılanması, Libya, Suriye ve Kafkaslarda Türkiye’nin işine yarayabilir. Türkiye, ittifakın kuzey kanadına ilişkin savunma planlamalarına yaptığı itirazı da müzakereler sonucunda çekmişti. Ama görünen o ki Türkiye, varlığına en büyük tehdit olarak gördüğü “YPG’yi istiyor”. Türkiye’nin bu konuda gücünü ne kadar sınayacağı, ısrarını ne kadar sürdüreceği zirvede görülecek.