Rusya’da Wagner’in saatler süren isyanı, Türkiye’yi de ilgilendiren küresel ve bölgesel birçok sorunda yeni bir aşamaya geçilebileceğinin işaretlerini içeriyor. Paralı askerlerin tarihi çok eskiye dayanıyor. ABD’nin Irak savaşında, Ebu Garip cezaevindeki uygulamalarla gündeme gelmişti paralı askerler. Küresel güçlerin savaşta ve güç mücadelesinde kullanmaktan çekinmedikleri paralı askerlerin neden olduğu sorunların en sonuncusu Yevgeni Viktoroviç Prigojin’in isyanıyla gündeme geldi.

ABD, paralı askerleri Irak’ta kullanmıştı. Bu askerlerin isyan etmek isteseler bile ABD’ye dönüp ayaklanmaları fiziken olanaklı değildi. Ancak Rusya, uzak bölgelerin yanı sıra kısmen “iç sorun” denilebilecek sınırdaşı Ukrayna ile savaşta paralı askerleri kullandı. Cephede gelişmelere kızan Prigojin isyan etti, Moskova’nın yolunu tuttu.

Wagner’in asker sayısı ve ekonomik büyüklüğü farklı rakamlarla yorumlanıyor. Asker sayısı 25-60 bin arasında dile getiriliyor. Ekonomik varlığı 600 milyon-25 milyar dolar arasında ifade ediliyor. Faaliyet alanlarına bakılınca Wagner’in Rusya’nın önemli bir dış politika aracı olduğu ortaya çıkıyor. Bu durum Türkiye’yi de yakından ilgilendiriyor.

Rusya’nın ABD ve Batı ile sorun yaşadığı her alanda bu yapı boy göstermiş. Venezüella bunlardan biri. Maduro yönetimini hedef alan Batı destekli darbe başarısız olmuştu. Maduro’nun yönetimde kalmasının en büyük destekçisi Wagner’di...

Bu yapının Afrika’daki rolü de yine ABD ve Batı karşıtı liderlere destek şeklinde öne çıkıyor. Orta Afrika Cumhuriyeti, Mali gibi ülkelerde askeri eğitim başta her türlü destek sağlanıyor. Wagner bünyesinde bulunan eski Rus asker ve istihbaratçılar, ülkelerinin de çıkarlarını bulundukları Sudan, Mozambik, Burkina Faso ve Madagaskar gibi ülkelerde savunuyor.

Türkiye’yi ise daha çok Libya ve Suriye boyutuyla ilgilendiriyor Wagner... Libya’da Trablus hükümetine destek vermekle bir anlamda bu yapıyı Türkiye karşısına almıştı. Wagner’in desteğini almamış Hafter’in Libya’nın doğusunda varlığını sürdürmesini kimse olanaklı görmüyor. Ancak çatışmaların Cufra hattında durmasının ardından Türkiye başta yapması gerekeni yaptı ve ülkenin doğusundaki yönetimle de diyalog kurdu. Bölgedeki aşiretlerin temsilcisi Akile Salih’in Ankara ziyareti bu açıdan önemliydi.

Wagner Suriye’de ise Esad yönetiminin ayakta kalmasının araçlarından birisi oldu. Çok sayıda insan hakları ihlalleri bu yapının bulunduğu her yerde gündeme getirildi.

Gelinen aşamada Wagner, Rusya için bir dış politika aracı olarak kalacak mı yoksa tasfiye mi edilecek? Görünen Prigojin ve isyana liderlik yapanlar için Belarus bir sürgün yeri olacak. Diğer Wagner elemanları için evlerine dönmeleri veya Rus ordusuna katılmaları öneriliyor.

Rusya’nın dışarıdaki Wagner unsurlarına desteği sürecek mi, sürmeyecek mi? Bu aynı zamanda Putin’in küresel iddialarını sürdürüp sürdürmemesi açısından önem taşıyor. Bir çekilme yaşanırsa boşluğu ABD ve Batılıların desteklediği benzer unsurlar doldurabilir. Libya’da Wagner’den oluşabilecek boşluk Türkiye’ye yeni olanaklar getirebilir. Ama Mısır’ın, Fransa’nın ilgisiz kalması olanaksız. Suriye konusu ise Ankara’yı daha çok ilgilendiriyor. Wagner, dolayısıyla Rusya’nın biraz daha boşaltması durumunda Suriye’de İran ve Suudi Arabistan’ın kontrolündeki Arap Ligi devreye girmek isteyebilir.

Ama en temel soru şu: Ukrayna’da tıkanan, Wagner sorunuyla biraz daha yıpranan Rusya küresel ölçekte ABD karşısında geri çekilmeyi kabullenecek mi?