Olayların Ardındaki Gerçek

6’lı Masa, Yeni Anayasa ve Mısır

22 Kasım 2022 Salı

Demokrasi bir uzlaşma rejimidir. Uzlaşma hareketi, demokratik rejimlerde sonunda partiler arasında koalisyona ulaşır.

6’lı masa son yıllarda Türk siyasal yaşamında yaratılan çok önemli bir harekettir. Aslında bir uzlaşmadır ve geleceğe dönük bir koalisyon hareketidir. Son bilgiler, 6’lı masada somut adımların, elle tutulur önerilerin artık oluştuğunu gösteriyor.

Gazetemiz dün “İşte masadaki yeni anayasa” manşetiyle bu son durumu okuyuculara duyurdu. Anayasadaki 100 maddenin değişmesi öngörülüyor. Buna göre, anayasanın demokratik laik Cumhuriyeti belirleyen ilk 4 maddesine dokunulmuyor, Anayasa Mahkemesi’nin, Yüksek Hâkimler Kurulu’nun oluşumu ve yapısı değişiyor. İfade özgürlüğünün önündeki engeller kaldırılıyor ve parlamenter sistem içinde hükümetlerin düşürülmesi zorlaştırılıyor.

Ayrıca, özgürlüklerin kısıtlanmasını öngören maddeler yeniden düzenleniyor. Bu kapsamda, toplanma ve gösteri yapma özgürlüğü, ifade özgürlüğü ve basın özgürlüğünün önündeki engeller kaldırılıyor. 

Laikliği düzenleyen 24. maddeye dokunulmuyor. Cumhurbaşkanının yetkileri kısıtlanıyor.

ANAYASA MAHKEMESİ

Taslakta Anayasa Mahkemesi üyelerinin seçimi de yeniden düzenleniyor. Cumhurbaşkanının bu kuruma yaptığı üye atamalarındaki yetkisi kaldırılıyor. Cumhurbaşkanının yetkisi yalnızca Türkiye Barolar Birliği kontenjanından gelen üyelerin atamasıyla sınırlandırılıyor. Hâkimler ve Savcılar Kurulu üyelerinin atanma yetkileri Meclis’e devrediliyor. Meclis’te yapılacak seçimler de “kısıtlı belirleyicilerin inisiyatifine” bırakılmıyor. Çoklu aday arasından seçim yapılması kuralı getiriliyor, katılım artırılıyor. Siyasi partiler AYM ve kurullara aday gösteremiyor. 

Ayrıca taslakta, Yükseköğretim Kurulu (YÖK) kaldırılıyor. Yerine bilimsel, idari ve mali özerkliği getirilmiş üniversiteler arasında eşgüdümü sağlamayı hedefleyen bir kurul düşünülüyor.

YARGIYA YENİ SİSTEM

Değişiklik öngörülen önemli alanlardan birisi de yargı. Buna göre mevcut Hâkimler ve Savcılar Kurulu, Hâkimler Kurulu ve Savcılar Kurulu olarak ikiye bölünüyor. Hâkimler Kurulu’na adalet bakanı ve yardımcısının katılımı kaldırılıyor, bakan ve yardımcısı sadece Savcılar Kurulu’nda yer alabiliyor.

HÜKÜMETE GÜVENCE

İstikrarsızlığın gerekçesi olarak görülen ve parlamenter sistemin en çok eleştirilen konusu olan koalisyonlar ve hükümetler konusunda anayasaya “yapıcı kurucu güvensizlik oyu” getiriliyor. Buna göre hükümetin kurulması süreci kolaylaştırılırken hükümete güvensizlik oyu süreci ise zorlaştırılıyor. Hükümet hakkında gensoru verebilmek için yeni hükümetin nasıl kurulacağı konusunun garanti edilmesi kuralı getiriliyor. İspanya, Almanya, Belçika gibi ülkelerde uygulanan bu yöntemin yeni anayasa taslağında yer alacağı belirtiliyor.

Bu taslağın içeriğinin ortaya çıkması, 6’lı masanın sadece liderler toplantısı olmadığını, konuların uzmanlar düzeyinde tartışılarak somut çözümlere ulaşıldığını göstermektedir. Bu aşamaya ulaşılması demokrasimiz için son derece önemlidir.

DIŞ POLİTİKA VE MISIR

Geçen hafta, dış politikayla ilgili en son gelişme de Erdoğan’ın Dünya Kupası maçları için gittiği Dubai’de Mısır Devlet Başkanı Sisi ile selamlaşmasıdır. 

9 yıl önce Sisi’ye “darbeyle işbaşına gelen zalim ve katil” diye hitap eden Erdoğan, Mısır devlet başkanı ile böylece ilk kez görüşmüş oluyor. Türkiye seçimlere giderken pek yakında Erdoğan’ın Suriye Devlet Başkanı Esad’la görüşmesi sürpriz olmayacaktır.



Yazarın Son Yazıları Tüm Yazıları


Günün Köşe Yazıları