Cumhuriyetin 75. yıldönümüne doğru Mümtaz Soysal Hocamız (1929-2019) minik ama içeriği dev bir kitap hazırlamıştı: “Çürüyüşten Dirilişe” (Cumhuriyet Yayınları, 1997). Kitabın üzerinden çeyrek yüzyıl geçmiş. Cumhuriyetin 100. yılına doğru ilerlerken pek bir şeyin değişmediğini görmek üzücü ve düşündürücü.

Hocamızın ülkemize ilişkin saptamaları ve çıkış yolları aşağıda. Bunların üzerinde siyasetçilerin, kanaat önderlerinin, yurttaşların düşünmesi gerek. Cumhuriyetimizin en “mümtaz” aydınlarından, en has insanlarından olan hocamızı saygıyla, minnetle, özlemle anarak, çürüyüş gözlemlerini paylaşalım:

1.      Yön duygusu yitirilmiş, coşku yok olmuştur.

2.      Umutlar boşa çıkmış, tutunulan dallar kırılmıştır.

3.      Çılgınca tüketme rüzgârı estirilmiş, üreterek kazanma hevesi söndürülmüştür.

4.      Toplum daha da dengesizleşmiş, insancıl değerler yıkılmıştır.

5.      Aşılmış olması gereken ikilemler aşılamamış, kutuplaşmalar keskinleşmiştir.

6.      Kamuya hizmet anlayışı aşınmış, kamu yönetimi yozlaştırılmıştır.

7.      Dıştan ekonomik model dayatılırken içte düşünce terörü estirilmiştir.

8.      Niteliksizlik her alana egemen olmuştur.

9.      Türkiye dünyadaki yeri bakımından şaşkına çevrilmiştir.

10.  Zayıflayan bünyede demokrasi, Cumhuriyeti kemirmeye başlamıştır.

DİRİLİŞİN İLKELERİ:

1.      Cumhuriyetin devrimciliğine inanmak.

2.      Evrensel değerlere bağlı kalmak.

3.      Küreselleşmeyi doğru yorumlamak.

4.      Düşünce bağımsızlığını sağlamak.

5.      Ulusal devletin değerini ve işlevini bilmek.

6.      Ulusal bütünlüğü, sınıflar ve bölgeler arası sosyal adalette aramak.

7.      Eğitimi en sağlam bütünleştirici saymak.

8.      Planlama kavramını canlandırmak.

9.      Kamu yönetiminin düzeltilmesine öncelik tanımak.

10.  Ekonomiyi yatırımcılığa ve üretime yöneltmek.

11.  Karma ekonomi modelini çağdaşlaştırmak.

12.  Kamunun ekonomik gücüyle bireyi özgürleştirmek.

13.  Nitelikli ve parasız eğitimi temel amaç saymak.

14.  Sağlık hizmetinin ticarete dönüşmesini önlemek.

15.  Bütün ulusu sosyal güvenliğe kavuşturmak.

16.  Polise ve adalete güveni artırmak.

17.  Ulusal çıkarları korurken uluslararası saygınlığı artırmak.

18.  Demokrasiyi yıkmadan devleti düzeltmek.

19.  Demokrasiyi yeni baştan tanımlamak.

20.  Partileşmeyi “ortak aklın örgütlenmesi” olarak görmek.

AZMİ KİŞNİŞCİ