TÖS (Türkiye Öğretmenler Sendikası) 1961 Anayasası’nın getirdiği haklarla, 8 Temmuz 1965 tarihinde kurulmuştu. Köy Enstitülü öğretmenlerin ağırlıkta olduğu kurucular, ilk genel kurulda Köy Enstitülü yazar Fakir Baykurt’u genel başkan seçtiler.

TÖS öğretmen örgütlülüğü ve gücü konusunda, Türkiye’de tüm dengeleri altüst etmiş, yaptığı eylemlerle siyasi iktidarın “istediğini yapma”, “bildiğini okuma” gücünü elinden almıştır. 

Sendika genel yönetimiyle üyeler arasında kısa sürede sıcak köprüler kurulmuş, üyelerin dayanışma duygusunu geliştirmek için etkinlikler düzenlenmiş, sendikal çalışmalarından dolayı zarar gören üyeleri sendika avukatları canla başla savunmuştur. 

1971 askeri darbesiyle TÖS kapatıldığında 522 şubesi, 72 bin üyesi vardı. Yani Türkiye’de öğretmenlerin yüzde 35’i TÖS üyesi olmuştu.

İYİ YURTTAŞ YETİŞTİRMEK

TÖS; 1969’dan sonra öğretmenlerin ülke sorunları konusunda bilinçlenmeleri için yayın konusuna ağırlık vermiş, “Öğretmen El Kitapları” dizisi çıkarmış ve bu kitapları üyelerine parasız ulaştırarak konular üzerinde tartışmalar açılmasını sağlamıştır. Bu el kitaplarının kimileri: “Sendika ve Grev”, “Öğretmenin Uyandırma Görevi”, “Türkiye’de Eğitim Çıkmazı ve Öğretmenlerin Savaşı” (Fakir Baykurt), “Türk Halkının Beslenme Sorunu” (Osman Nuri Koçtürk), “Toprak ve Tarım Sorunu” (Sami Küçük), “Montaj Sanayi” (Hilmi Özgen), “Dünya Olayları ve Dış Politikamız” (İbrahim Çamlı) gibi başlıklar taşıyordu.  

Öğretmen el kitaplarının konularından da anlaşılacağı üzere; öğretmenden beklenen yalnızca çocuklara ABC öğretmesi değil, aynı zamanda halkı aydınlatması, bilinçlendirmesidir. TÖS’e göre öğretmen ülkesinin sorunlarına karşı bana ne diyemez ve sırtını dönemezdi! Öğretmenin asıl görevi; hak ve hukukunu bilen, soran sorgulayan, körü körüne inanmayan iyi yurttaşlar yetiştirmekti.

MESLEĞİN ONURUNU KORUMAK

TÖS, öğretmenlerin ekonomik ve sosyal hakları için de büyük mücadele vermiştir. Bu mücadelenin hedefi, iktidarın masasına oturup “toplu pazarlık” adı altında her istenene evet demek değil, siyasal iktidara karşı üretimden gelen haklarını da kullanarak mesleğin onurunu korumaktır. TÖS, mesleğin onurunu korumak için kitlesel eylemler düzenlemiştir. 

ÖĞRETMENE HAKSIZLIK

Bugüne gelirsek; son altı ay içinde benzine yüzde 238, doğalgaza yüzde 300, elektriğe yüzde 260, gıda ürünlerine bir o kadar zam gelmişken, öğretmene (memura) temmuz enflasyon farkı için açıklanan yüzde 42 artış büyük haksızlıktır. Öğretmenin açlık sınırında yaşama savaşı verdiği böyle bir dönemde, öğretmen sendikalarından cılız basın açıklamalarının dışında önemli bir tepkinin gelmemesi, sendikaların tavanı ve tabanları arasındaki kopukluğun bir göstergesidir. 

İktidarın dümen suyunda olmayan sendikalar, kendilerini yeniden gözden geçirip tabanla el ele vermenin yollarını aramalıdır. “Öğretmen sendikası nasıl olmalıdır?” konusunda TÖS deneyiminden çıkarılacak büyük dersler vardır. 

Kuruluşunun 57. yılında başta TÖS Genel Başkanı Fakir Baykurt olmak üzere sendika yöneticilerini ve üyelerini saygıyla anıyor, yaşayan TÖS’lülere sağlık diliyoruz...

ERDAL ATICI

KÖY ENSTİTÜLERİ VE ÇAĞDAŞ EĞİTİM VAKFI BAŞKANI