Sokak savaşları denildiğinde, 2. Dünya Savaşı’nın dönüm noktası kabul edilen Stalingrad Sokak Savaşı gelir. Savaşın kaderini değiştirdiği değerlendirilmiştir. Savaşta doğrudan siviller de hedef alınmış,  hava saldırıları da düzenlenmiştir. Öncesinde, yine 2. Dünya Savaşı’nda Leningrad, Kiev ve Sivastopol’da sokak savaşları olmuş hatta Leningrad’da (bugünkü adı St. Petersburg) 700 bin sivil açlıktan ölmüştür. 

Stalingrad Sokak Savaşı (23 Ağustos 1942-2 Şubat 1943); dünya savaş tarihindeki en kanlı, en büyük olan savaşlardandır. Almanların bu savaşta yenilmeleri, o güne kadar Alman ordularının yenilmezlik etiketini değiştirmiştir. Savaşta bir milyondan fazla insan ölmüştür. İnsanlar yalnız savaştan değil, soğuktan ve hastalıklardan dolayı da hayatını kaybetmiştir. Almanya, Sovyetler Birliği karşısında doğu cephesinde yenilince, Sovyet askerleri 23 Nisan 1945’te Berlin’e girmiş, sokak sokak savaşarak ilerlemiştir. Bu savaş da iki hafta sürmüştür. 

KANLI TRAJEDİ

Bu savaşlarla ilgili belgelerin gizliliği, savaşın bitiminin 75. yılında Rusya Savunma Bakanlığı’nca kaldırılmıştır. İki haftalık Berlin Sokak Savaşı’nda 1.2 milyon kayıp verilmiştir. Almanya çok zayıfladığı halde, yaklaşık 700 bin siville (çocuklar dahil) savunma yaptığı söylenir. Bu, Sovyetlerin intikam savaşı olarak değerlendirilir. Dünya tarihinin gördüğü en kanlı üçüncü savaştır. Fakat asıl trajedi savaştan sonra başlamış, 100 bine yakın kadın Sovyet askerlerinin tecavüzüne uğramış, yaklaşık 10 bini ölmüş veya intihar etmiştir. Bundan pek az bahsedilmiştir. Onların bu yaşadıklarının görmezden gelinmesinin nedeni, savaştan mağlup çıkmalarıdır. 

Kışkırtmalar, vaatler, kahramanlık ve hamaset duygularıyla, kazanma şansının düşük olduğu bir savaşa masum insanları sokmak, kimin yararınadır? Ukraynalı ölecekmiş, siviller zor durumda kalacakmış, ülke parçalanacakmış... Bunların kimsenin bir süre sonra umurunda olmadığını, Suriye’de, Filistin’de, Balkanlarda, Kosova’da, Bosna Hersek’te yaşananlardan biliyoruz. Batılılar için bu savaşlarda acı çekenler arasında sadece bir fark var. Ukrayna’daki kurbanlar sarışın, mavi gözlü. Bunların, daha önce Batı’ya göçen insanlardan farkı, erkeklerinin Ukrayna’da kalıp, ülkeleri için savaşmayı göze alması. 

HİROŞİMA ÖRNEĞİ

ABD’nin; Hiroşima ve Nagazaki’ye atom bombası atmasının sebeplerinden biri de Japonya ana karasında sokak savaşlarını göze alamaması, bu durumda ABD’nin asker kaybının 2.5 milyonu bulacağını hesaplamasıdır. Bir diğer sebebi de Japonya’nın, Pasifik Savaşları esnasında, hiç esir vermeden, ölümü göze alarak, binlerce ABD askerini öldürmesidir (Okinova Adası Savaşı). Japonlar, vatanlarını savunurken sokak sokak dövüşerek ölmeyi kararlaştırmışlardır. Bu durumda milyonlarca Japon ölecek, savaş birkaç yıl daha uzayacak, ABD’nin kaybı da en az 2 milyon olacaktır. 

2. Dünya Savaşı; Avrupa kıtasında 4 Mayıs 1945’ te bitmiştir. Uzak doğuda Japonya- ABD Savaşı, 15 Ağustos 1945’te Japon İmparatoru’nun emriyle bitse de  bazı Japon askerleri savaşı sürdürmüştür. İmparatorluk Muhafız Alayı, güneşe dönerek intihar etmiştir. 

PROF. DR. CENGİZ KUDAY