Yeni sezona girerken gözleri programlarda olan konser izleyicilerinin tadını kaçırmak istemem ama, kendilerinden güçlü performanslar beklediğimiz orkestraların genç üyelerinin bu günlerde hiç tadı yok!
6 Devlet Senfoni Orkestrası’nın üçü, bu yevmiyeli müzisyenler olmadan sahneye çıkamıyor; ama bu gençler geçici işçi gibi gün başına 120 lira brüt ücrete talim ediyor; tabii eğer o haftaki konsere çağırılırlarsa!
Gençlerin vahim durumunu anlatmadan önce büyük resme baktığımızda görünen şu: Yakın gelecekte Senfoni Orkestralarında kadrolu müzisyen olmayacak ve sanatsal anlamda da hepsi toplama orkestraya dönüşecek.
Tabloyu bu kadar karamsar çizmeme kızanlar, DSO ve Opera orkestralarının verdiği ilanları okumalı. Bu kurumlar “temsil/gün başına çalışacak misafir sanatçı” arıyor!
Misafir sanatçı alıyor gözüküyorlar ama aslında bu bir rutin uygulama. Çukurova Devlet Senfoni Orkestrası yaylı sazlarda 15 misafir olmadan sahneye çıkamıyor. Bursa DSO’da 15 yevmiyeli sürekli, 10 yevmiyeli ise dışardan değişik müzisyenlerden çağrılıyor. İkili bir orkestrada bile bu sayıda yevmiyeli müzisyen çalıyorsa, tehlike çanları çoktan çalıyor demektir.

1200 genç müzisyen ‘misafir’
Devlete bağlı orkestralardaki müzisyen sayısı yaklaşık 1000 kişi. Hiçbir yerde kadrolu olmayan yetenekli genç müzisyenlerin sayısı 1200 kişi. Bunların bir kısmı haftalık misafir müzisyen olarak sürekli yevmiyeli çalışıyor. Diğerleri belki bir hafta çağrılırım diye bekliyor. Bakanlık bu açıktaki yetenekli gençlere kadro vermiyor ama ne kadar “adil davrandığını” göstermek için, bazı orkestralara aynı müzisyeni en fazla ayda 2 kez çaldırıp, sürekli bir sirkülasyon yapılmasını istiyor.
Peki bu “adil” uygulama sonunda kaç lira ödüyor? Konser başına yaklaşık 750 lira. Bunun içinde 4 prova bir konser var. Bir müzisyen ayın dört haftasında da çalsa 3000 lira alacak değil mi? Yanıldınız; Sadece 2100 lira alabilir. Çünkü bir misafir müzisyenin aylık ödeneği bu rakam ile sınırlandırılmış!
Antalya, Bursa gibi DSO’larda her hafta misafir olarak çalan genç müzisyenler aylık 2100 liradan da olmamak için, 4 haftanın birinde bedava çalmaya razı görünüyorlar! Üstelik hazirandan ekime kadar da ücret alamıyorlar. DSO’lardaki “misafirlerin” çalıştıkları gün kadar sigortaları ödeniyor.
Opera orkestralarındakiler ise biraz daha güvendeler. Onlar bir yıllık sözleşme yaptığı için her konserde çalabiliyor hem de aylık alacakları paranın üst sınırı 2800 TL olarak belirlenmiş. Ancak yıllardır kadro açılmadığı için operada “misafirlikleri” 10 yıl kadar süren, artık orta yaşa gelmiş müzisyenleri de unutmayalım!

Kadrosuz müzisyenler
Kadrosuz genç müzisyenler aralarında bir platform kurmaya çalışsalar da seslerini duyuramıyor. Büyük şehirlerde toplanmış, özel orkestra oluşumlarında yer kapmak için çağırılmayı beklerken, akşamları hafif müzik ortamlarından birkaç kuruş kazanmak için çırpınıyor.
Aslında, tıp eğitimi kadar pahalı, öğretmenle bire bir ders yapılan konservatuarları art arda kuran ve ücretsiz eğitim veren devletin, onları asli ortamları olan orkestralarda yevmiyeli çalıştırması, senfoni ve opera orkestralarının geleceğini de gölgeliyor. KHK ile açığa düşüp, CK ile yeniden yasalarına kavuşan devlet müzik kurumları “şimdilik” kendi kabukları içine çekilse de sanatsal açıdan da riskler taşıyan yevmiyelilerin sorunu artık argöz ardı edilmemeli. Devletin göremediğini veliler görmüş ki bu yıl konservatuvar sınavlarına başvurularda trajik bir düşüş var. Ne yazık ki bu klasik müzikteki geleceğimizi karartacak bir tablo.
“Ne olacak bu genç müzisyenlerin hali” diye soranlara şimdilik verilecek bir yanıt yok, ama yakında orkestra üyelerinin çoğunluğu “Yevmiyeli Misafir Sanatçı”dan oluşursa kimse şaşırmasın!  

Kemal Küçük Yazar-Eleştirmen