Bugünlerde, seçim tartışmaları var. Erken mi? Baskın mı? Partili Cumhurbaşkanı, partisine “2023 seçimlerine kadar gece gündüz sahada olmalıyız” diyerek talimat verdi. Ama 2023 tarihi inandırıcı gelmedi çevreye.

Yıllar önce bir yazı yazmıştım “Seçimler umutlara mı, korkulara mı hitap edilerek kazanılır” diye. “Umutlara” diye bitirmiştim yazımı. Şöyle bir bakın her seçim öncesi bulunan petroller, doğalgazlar, madenler ve çılgınca arttığı söylenen milli gelire. Ama korkuları da unutmayın. Sansasyonel terör olaylarına, şu kadar şehit verildi, şu kadar terörist etkisiz hale getirildi haberlerine bakın. Ancak sonunda hep aynı terane: “Biz gelince bu terör bitecek.” Yani seçimler umutlara hitap edilerek kazanılıyor.

YABANCILARA VATANDAŞLIK

Peki, seçim nedir? Anayasamıza göre vatandaşlar oy kullanır, vatandaş olmayan kullanamaz. Ama Türk vatandaşlığı ve vatan topraklarının yabancılara satışı o kadar kolaylaştırıldı ki sormayın. 

Uluslararası hukukta karşılıklılık denen bir ilke vardır. “Sen benim vatandaşımdan vize istersen ben de senin vatandaşından isterim”, “Sen benim vatandaşıma gayrimenkul satarsan ben de senin vatandaşına satarım” denir. 

Vatandaşlık vermede ise daha da titiz davranılır. Biz önce bu karşılıklılık ilkelerini kaldırdık. Yabancı ülke bizim vatandaşımıza gayrimenkul satmasa bile biz o ülke vatandaşına satma düzenlemesi yaptık. Yetmezmiş gibi, kanunda yabancılara ancak imarlı alanlar satılabilirken tarım arazilerini de açtık yabancılara. Bir yabancıya satılabilecek gayrimenkul 30 dönüm ile sınırlıyken biz 300 dönüme çıkardık. Ülkeye evvelden 1 milyon dolar getiren vatandaş olabiliyorken 250 bin dolar veya 300 gram altın getirenler vatandaş olabiliyor. Bu değerlerde konut alanlar da vatandaş olabiliyor. Bu kişiler de seçimlerde oy kullanabilecek.

KANUNDA DEĞİŞİKLİK

Seçim kanunlarında bir değişiklik öngörülüyor. Seçim barajı, yüzde 10’dan yüzde 7’ye indirilecek. Seçim kanununda sadece bu değişikliğin yapılacağına inanan muhalefet kaybeder. Kanun teklifine son anda bazı eklemeler olacak. “Tüm seçmenler mektupla ve internet üzerinden oy kullanabilir” diye bir maddenin geçirileceğini düşünün!

Evet bu değişiklik bir yıl içinde yapılacak seçimlerde uygulanmaz. Anayasa Mahkemesi, yurtdışı seçmenlerin mektupla oy kullanmasını iptal etti; ama internet üzerinden oy kullanma hakkı var; ancak bugüne kadar uygulanmadı.

Fiziksel olarak var olan seçmen pusulalarının bile denetimi yapılamadı referandumda. YSK denen anayasa üstü denetim birimi, kanunda “Mühürsüz oy pusulaları geçersizdir” denmesine rağmen geçerli olacağını ilan etti. Ne zaman? Oy kullanma devam ederken. Nereden biliyordunuz mühürsüz oy pusulaları olduğunu? Bazıları, “EVET” mührü basılmışları seçmene dağıtırken unuttu mu mühür vurmayı?

Seçim sandık görevlileri de “Nasıl olsa mühürsüzler de geçerli” diyerek, sandıklar açıldığında pusulaların sayımında mühürsüz oy pusulalarını mühürleyerek denetim imkânını tümüyle ortadan kaldırdı ve itiraz olanağı dahi kalmadı.

2019 yerel seçimlerinde fiziki oy pusulaları bu kez iyi takip edildi. Seçim torbaları üzerinde yatıldı ve iktidar büyük yenilgiye uğradı. “Büyükşehirleri kaybedersek ülkeyi kaybederiz” beyanları gerçeğe yaklaştı.

TARİH BELLİDİR

Dediğim gibi seçim kanununda mektupla ve internet üzerinden oy kullanma yolunda değişiklik yapılırsa, muhalefet bu değişikliğe karşı Anayasa Mahkemesi’ne başvursa, ışık hızıyla üye değişimi yapılan Anayasa Mahkemesi bir karar verir mi bir yıl içinde? Bu arada seçim yapıldığında internet üzerinden veya mektupla oy kullanılabilir mi? Kullanılır. 

Seçim kanunu değişikliğiyle pek gereği yok ama bir de pandemi nedeniyle olağanüstü hal ilan edilip sokağa çıkma yasağı konur ve oylar evlerden toplanırsa gel de denetle bakalım fiziki oy pusulalarını, mektupla veya internet üzerinden verilen oyları.

O halde seçim tarihi bellidir. Seçim, kanunda yapılacak değişikliğin Resmi Gazete’de yayımlandığı tarihi izleyen bir yıl sonraki ilk pazar günüdür. Kanun değişikliği öngörümde -umarım- yanılırım.

AV. HÜSEYİN KARATAŞ