Cumhuriyet Halk Partisi tüzük kurultayını 4 Eylül’de Sivas’ta açtı. CHP’nin en kapsamlı tüzük kurultayı 1976’da gerçekleşmişti. Tüzük ve program taslakları ilçelerde, illerde, yedi bölge toplantısında tartışıldıktan sonra kurultayda kesinleşmişti. Tüm örgütün katılımıyla yürütülen bu çalışma CHP’nin 1977 başarısında etkili oldu. Türkiye’de demokrasiyi yeniden inşa etmeye talip CHP, yeni tüzüğüyle kendi içinde demokrasiyi işlettiğini göstermelidir.

Parti tüzükleri partilerin iç işleyişini düzenler. İçeriklerinin demokratik ilkelere uygun olması kadar, eksiksiz uygulanması da önemlidir. Örneğin, CHP mevcut tüzüğü seçimlerde çarşaf listeyi zorunlu kılmakla birlikte, kongrelerde verilen önergelerle blok listeler çarpışmaktadır. Listeler hizmet yarışı anlayışıyla hazırlansa kurumlara dinamizm kazandırabilir. Oysa parti kongrelerinde seçimler genellikle, kişisel yarara dayalı olarak yapılmaktadır. CHP tüzüğünde demokratikleşme, mahalle kongrelerinden başlarsa bir anlam ifade edecektir. Kurultay sürecinde 1950-60 Ocak-bucak örgütlenmesinden( Bülent Ecevit, Ocağı Söndürülen Demokrasi, Arayış Haftalık Dergi, 9 Mayıs 1981),“sandık bazında” örgütlenme öngören CHP 1995 tüzüğünden yararlanılmalıdır (Md.25). 

MAHALLE ÖRGÜTLENMESİ

Üyeler mahallelerde sandık bazında örgütlenmelidir. Her sandık çevresinde, partiye asıl üye olarak kayıtlı olanlar arasından ve tarafından “sandık çevresi sorumlusu” seçilmeli, bu sorumlu biri kadın, diğeri genç yardımcı ile birlikte çalışmalıdır. Partinin muhtarlık bölgesindeki yetkilisi “mahalle temsilcisi” olmalıdır. Sandık çevresi sorumluları, mahalle temsilcisine bağlı olarak çalışmalıdır. Mahalle örgütü 2-3 ayda bir toplanıp yörenin ve ülkenin sorunlarını görüşmeli, önerilerini ilçe yönetimine iletmelidir. Örgüt toplantıları üyelerin birbirlerini daha iyi tanımalarıyla seçimlerde başarısı sağlanır, seçim güvenliğini, dayanışmayı artırır. 

Parti seçim takvimine göre üyeler kongrelerde mahalle temsilcilerini ve sandık çevresi sorumlularını gizli oyla belirlemelidir. Mahalle kongresi genel kurallara göre toplanmalı, divan oluşmalı, adaylar görüşlerini açıklamalıdır. Temsilciler ve ilçe delegeleri çarşaf liste ile belirlenmelidir. CHP, üye kayıtlarını yenilemiş sağlıklı üye yapısıyla, sandık bazında örgütlenerek çarşaf listeyi ödünsüz uyguladığında parti içi demokrasi daha sağlıklı işleyecektir.

ADAY BELİRLEME 

CHP, milletvekilliği, belediye başkanlığı ve belediye meclis üyeliği için adaylarını önseçimle belirlemelidir. Nitelikli uzman ve akademisyenlerin aday gösterilebilmesi için en çok yüzde 10’luk merkez kontenjanı ayrılabilir. Bir kişi merkez yoklamasıyla bir kez aday gösterilebilmelidir. Milletvekili adayı MYK üyelerinin önseçime katılmaları zorunlu olmalıdır. Partinin yüzde 10’un altında oy aldığı yerlerde, üyelerle eğilim yoklaması yapılabilir. Adaylara kendilerini tanıtmaları için eşit koşullar sağlanmalıdır.

ÖNERİLER

Kurultay hariç, parti kongrelerinde milletvekilleri ve üst kademe yöneticileri kongre divan kurulunda olmamalıdır.

Mahalle kongresi dahil tüm kongrelerde yöneticiler ve delegeler çarşaf liste ile seçilmeli; blok liste öneriye ve oylamaya konulmamalıdır.

Milletvekilliğine, belediye başkanlığına ve belediye meclis üyeliğine adaylar mal bildiriminde bulunmalıdırlar.

Örgütün bütün kademeleri üyelerle düzenli toplantılar yapmalı; kararlar, yetkili kurullarda tartışılarak alınmalıdır. 

Önceki seçime göre oyu düşen il ve ilçelerde yönetimler görevlerinden ayrılmalı; görevi, kongreye kadar üst yönetimce atanan kurullar yürütmelidir.

Bir kişi aynı görevi ara vermeksizin en fazla üç kez yapabilmelidir.

Kongrelerde ve önseçimde oy kullanacak üyenin aidatını düzenli ödemesi, borcunun bulunmaması esas olmalıdır.

Hazine yardımının bir bölümü (yüzde 10) eğitime ayrılmalı, yüzde 50’si üye sayıları ve son seçimde aldıkları oy miktarına göre il ve ilçelere dağıtılmalıdır. 

Parti içi eğitim faaliyetlerine ağırlık verilmelidir. 

Yönetimler ve parti komisyonları, STK’lerle, uzmanların ve üniversite öğretim üyelerinin katıldığı platformlar oluşturur, parti programının uygulamasına yönelik politikalar geliştirirler.

CHP, 1970’li yıllardaki gibi genel başkana bağlı araştırma, planlama büroları oluşturmalıdır. Bu bürolar, iktidara hazırlık çalışmalarını yürüten gölge kabineye güç verir. Genel merkezde arşiv ve kütüphane kurulmalıdır.

CHP, bu ve benzeri öneri ve uygulamalarla, üyelerin çalışmalara katıldığı ve adayların üyelerce belirlendiği 1977 seçimlerindeki başarıyı tekrarlayabilir. Bunun için, partiyi iktidara taşıyacak nitelikli kadrolarını, liyakate dayalı bir anlayışla belirlemelidir. CHP iktidarı ve başarısı, CHP’nin her bir üyesinin, iradesini ipotek etmeden özgürce kullanmasıyla gerçekleşecektir.

Doç. Dr. Mehmet Kabasakal
Siyaset Bilimi Öğretim Üyesi