19 Mayıs 1919 kurtuluş ateşinin parlamasıdır. Devrimci cumhuriyettir. Bağımsızlık, milli irade ve demokrasi çağrısıdır.

O günleri düşünelim, halkın önemli bölümünü savaşlarda kaybetmiş, ekonomisi bitmiş, siyasi sistemi çökmüş, emperyalist devletlerce işgal edilmiş bir ülke. Umudunu yetirmiş bir halk. İşte bu karanlık koşularda kurtuluşa inanan ve yeni bir toplumsal dönüşümü planlayan tek bir insan vardır: Mustafa Kemal Atatürk.

Kuşkusuz Atatürk’ün bu topraklarda yaslandığı Şeyh Bedreddin, Atçalı Kel Mehmet, Birinci Meşrutiyet, 1908 Devrimi gibi devrimci bir gelenek ve birikim vardır. Fakat, dünyadaki büyük devrimlere önderlik eden liderlerin aksine, Atatürk’ün hazır bir kadrosu yoktur. Kadrosunu oluşturur. Örgütünü kurar ve tüm olumsuz koşulara rağmen, hem Kurtuluş Savaşı’nı kazanır ince hem Cumhuriyet Devrimlerini hayata geçirir.

Eğitim, sağlık, hukuk, ekonomi, sanayide büyük atılımlar yapar. Sadece saltanatın ve hilafetin kaldırılması bile başlı başına büyük atılımlardır. Köklü toplumsal dönüşümlere öncülük eder. Kadınlarımıza seçme ve seçilme hakkını verir. Atatürk “mümkünlerin” ötesini düşünmüş, o günün “mümkünlerini” devrimle aşmış bir liderdir.

Bazı sol çevreler Atatürk’ü, maalesef halen reddetmekte, Cumhuriyet Devrimi kazanımlarını görmekten ısrarla kaçınmaktadırlar. Bu çevrelere şunu anımsatalım: Sadece köleliğe karşı olmasından dolayı, Marx, ABD başkanı seçilen, sağcı Cumhuriyetçi Parti lideri Lincoln’e yazdığı kutlama mektubunda “işçi sınıfının evladı” diye selamlamış ve kutlamıştı. Bu bağlamda tüm ilerici çevrelerin; Atatürk’ün önderliğindeki Kurtuluş Savaşı’nı, Aydınlanma Devrimi’ni ve Cumhuriyet’i değerlendirmeleri gerekir.

Bazı çevreler, bilerek ilericilerin ve halkın, Atatürk’le bağlarını koparmaya çalışmaktadırlar. Çünkü; sağlam köklere yaslanmayan ağacın yeşermeyeceğini bilmektedirler. Fakat bu boş, sonuçsuz bir çabadır. Unutmayalım bugün halen bir parça demokrasi, özgürlük, eşitlik nefesi alabiliyorsak; Cumhuriyet’in yarattığı atmosfer sayesindedir. Kuşkusuz devrimleri günümüzün somut gelişmelerine uygun olarak derinleştirmek, geliştirmek tüm cumhuriyetçilerin ve demokratların acil görevidir.

19 Mayıs; kuru ritüellerle değil, tarihten süzülüp gelen bir ruh ve toplumsal dönüşümü de kapsayan etkinliklerle kutlanırsa, gerçek anlamına kavuşur.

AV. HAYDAR AKSOY

İSTANBUL BAROSU