Mustafa Sönmez
Mustafa Sönmez mustafasnmz@cumhuriyet.com.tr Son Yazısı / Tüm Yazıları

AKP Rejiminde 'Koç' Gibi Büyüme...

10 Aralık 2012 Pazartesi

Hatırlar mısınız; 11 Eylül 2010da, anayasa referandumu öncesi RTE, atvde konuşuyordu; İstanbul sermayesi her nedense para kazanma konusunda bizimle anlaşıyorlar ama siyasi olarak anlaşamıyorlar. Siyaseten sizi destekleyemeyiz diyorlar... İstanbul sermayesi Anadolu sermayesini aralarına istemiyor... İsteseler de istemeseler de Türkiyede artık sermaye ciddi manada el değiştirmeye başladı...” Bazı yorumlarda, analizlerde, araştırma zahmetine katlanmadan, RTEnin bu sözlerinin fazla ciddiye alındığını görüyorum. İstanbul-Anadolu sermayesi türü temelsiz karşıtlıklarüstüne ne teoriler üretiliyor, inanamazsınız... Devamında da müthiş(!) politik tahliller ve önermeler... \n

\n

*** \n

\n

AKP rejiminin, 10 yıllık icraatı boyunca, kendi organik burjuvazisini oluşturma gayretleri tabii ki oldu. Zaten, AKPnin, Milli Görüşten safına kattıkları arasında MÜSİADda örgütlü bir sermaye fraksiyonu vardı. Buna koalisyon ortağı Fethullah cemaatinin TUSKONda örgütlü sermayedarları da eklendi. Bunların ortak özellikleri Anadolulu olmaları değildi. Hem İstanbul hem Anadoluda faaliyet gösteren, hem sanayici-ihracatçı, hem tüccar, müteahhit şapkalarına sahip bu kesimin asıl özelliği, politik İslami hareketin arkasına sıralanmış olmalarıydı. Bu sermaye fraksiyonu, RTEnin İstanbul sermayesi diye nitelediği TÜSİAD çatısı altındaki büyük sermaye ile bağsız-bağlantısız, izole değil elbette. Çoğuyla taşeronluk, bayilik, temsilcilik ilişkisi var. Finans kapitalden kredi kullanıyor, onların işbölümünden rol alıyor ve oynuyorlar.\n

\n

Elbette ki AKPnin ve İslami burjuvazisinin daha da büyümek ve geleneksel büyük sermayeden bağımsızlaşmak isteği var ve rejimin sunduğu fırsatları, nimetleri sonuna kadar kullanarak bunu gerçekleştirmeye çalışıyorlar. TOKİ inşaatlarından, belediye, diğer kamu yatırımlarından, muhtelif enerji, sağlık, tedarik rantlarından alabildikleri kadar aslan payını kapıp rejimin asli unsurları olmaya gayret ediyorlar. Ama, ya RTEnin İstanbul sermayesi diye nitelendirdikleri? Onlar, rejimin uygulamalarından zarar mı gördüler, gerilediler mi? Gerçekten şirketlerini, pazarlarını İslamcılara mı kaptırdılar? Bunu iddia edenlerin, önce dönüp bu geleneksel egemenlerin bilançolarına göz attıktan sonra ahkâm kesmeleri gerekir.\n

\n

*** \n

\n

Örnek olarak size Koç Grubunu analiz edeyim. Bilinir ki, Koç Grubu Türkiye kapitalizminin omurgasıdır. Her alanda ilki gerçekleştirenidir. Halihazırda 81 bin kişiye işverenlik yapmaktadır. Siz bakmayın RTEnin üflemelerine, AKP döneminde en hızlı büyüyen ve birikim rekoru kıran da yine TÜSİADın kurucusu, İstanbul sermayesinin duayeni Koç Grubudur. Sayılar ortada zaten...\n

\n

Kaynak:Koç Grubu veritabanı. (*)Tüpraşın gruba katılması; (**)Tahmin\n

\n

\n

\n

Koç Grubunun AKP rejiminde konsolide satışlarının yüzde 372 artarak 11 milyar dolardan 52 milyar dolara tırmandığını, işletme kârının da aynı sürede yüzde 470 artışla 600 milyon dolardan 3.4 milyar dolara çıktığını görüyoruz. Grup, bu iklimde önemli bir bünye değişikliğine giderek 4 alanda yoğunlaştı. Bu alanlar ve cirodaki payları şöyle; Tüpraş-enerji (yüzde 63), otomotiv (yüzde 14), beyaz eşya (yüzde 11), finans (yüzde 8). Koç için Tüpraşın özelleştirmeden alınması miladi bir hamledir. Tüpraşın ihalesine RTEnin başburjuvası Çalık, Hindistanlı bir şirketle girmişti ama ihaleye Shell ile giren Koçu geçemediler.\n

\n

Koç, Karamehmet Grubuna ait Yapı Krediyi ele geçirerek Koçbank ile birleştirdi. AKP rejiminde gerçekleşen dış kaynak girişine bağlı, ithalata ve iç pazara dayalı birikim sürecinden Koç Grubu aslan payını aldı.\n

\n

*** \n

\n

Koçun durumu böyle. Diğerleri; Sabancı, Eczacıbaşı, Boyner, Dinçkök, Yaşar, Doğuş, Tekfen, AEH, Borusan gibi geleneksel büyük holdingler için de durum farklı mı? Hayır değil. AKP döneminde hepsi büyüdüler. Dışarıdan akan kaynağı kullanmada, değerlendirmede ne engelle karşılaştılar ki? Bu anlamda rejime minnettarlar ve bunu çeşitli vesilelerle ifade ediyorlar da. \n

\n

RTEnin, sermayenin el değiştirmesi ile ilgili iddiası, orta-küçük firmalar dünyasında oldu mu? Bakın bunu, araştırmak gerekir. \n

\n

Peki, AKP rejiminin din esaslı toplum inşası, temel insan haklarını, özgürlükleri budaması, Cumhuriyet değerlerini öğütme saldırısı konularında Büyük İstanbul burjuvazisininhassasiyetleri? Bu konuda sınıfta çaktıkları yüzde 100!.. RTEnin hot zotuna hiçbiri direnemedi, direnmek de istemedi. Araziye uymayı tercih etti.\n

\n

Bizim burjuvazi için konu kâr ve sermaye birikimi olunca zaten, gerisi teferruattır...\n

\n

12 Eylül rejiminde böyleydiler, AKP rejiminde de böyleler...

\n


Yazarın Son Yazıları Tüm Yazıları


Günün Köşe Yazıları