Televizyonun alt bandında Başbakan Yardımcısı Yalçın Akdoğan’ın açıklamalarının ana başlıklarını veren son dakika haberini okurken dönüp tarihe baktım: 25 Mart 2015. Aynı Akdoğan’ın HDP’li vekillerle canlı yayında birlikte açıkladıkları 28 Şubat’taki Dolmabahçe mutabakatının üstünden bir ay bile geçmemişti. Her ne kadar Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan “O gün iki farklı metin vardı, biri HDP’nin, biri Akdoğan’ın” dese de hükümet tarafından HDP’nin metninin bilinip önceden okunduğu ortadaki bir gerçekti.

Anahtar kelime
İşte o Akdoğan dün süreçle ilgili kaygı veren açıklamalar yaptı:
“Çözüm Süreci’nde önemli bir aşamada olduğumuzu biliyorsunuz. Sayın Demirtaş’ın ve Kandil’in geçen hafta yapmış olduğu açıklamalar sürecin ruhuna uymuyor. Gelinen aşamanın hassasiyetlerine uygun düşmemiştir, adeta süreci zehirlemiştir, iklimi bozmuştur. Cumhurbaşkanımız bu sürecin mimarıdır ve ona savaş açan bir yaklaşım kabul edilemez. Bu sürece de bir fayda sağlamaz, öncelikle bunun bilinmesi gerekir.”
Açıklamadaki anahtar kelimeler “Demirtaş, Kandil açıklamaları ve zehirlenen süreçti.” Neydi Demirtaş’ın ve Kandil’den Cemil Bayık’ın “ortaklaşan” açıklamaları: Er-doğan ve başkanlık. Demirtaş “Erdoğan’ı başkan yaptırmayacaklarını” söyledi Meclis’teki grup toplantısında. Bayık da Cumhuriyet’te Ahmet Şık’a Kandil’de verdiği söyleşide süreçteki isimlerle ilgili ne düşündüğü sorusuna “Erdoğan diktatör” diye yanıt vermişti. Newroz’un bir gün öncesi Erdoğan, hükümetin kurmaya çalıştığı izleme kurulunu eleştirmiş, Newroz ertesi gazetelerde çıkan demecinde “Dolmabahçe’nin şekline de oradaki 10 maddeye de karşı olduğunu” açıklamıştı.
Erdoğan’ın açıklamayı önüne gelen anketlerde partisi AKP’nin oylarının MHP ve HDP’ye kayması üzerine “başkanlık gidiyor” telaşıyla yaptığı şeklinde yorumlandı. Kısmen haklı bu analizi değişik kesimlerle yaptığım kısa söyleşilerde geliştireyim:
Önce “zehirlenen süreç” kelimeleri pek çok beyinde aynı algıyı yarattı. Erdoğan 3 yıl evvel “bu sorunu çözmek için gerekirse baldıran zehri içmekten bahsetmemiş miydi?..” Şimdi bu kadar iddialı şekilde yürüttüğü süreçte “büyü neden bozuluyordu?” Olayı “seçime ve başkanlığa” bağlayan iyi bir analiz dün Fuat Keyman tarafından Radikal’de kaleme alındı:
“Büyünün bozulması, AK Parti için seçim aritmetiğinin bozulmasından kaynaklanıyor. Daha net söylersek seçimlerde, başkanlık sistemine geçişi sağlayacak başarı mümkün gözükmüyor; hatta AK Parti, çoğunluk hükümeti kursa bile, bu 2011 seçimlerindeki oy oranı ve milletvekili sayısında olmayacak gibi. HDP ve özellikle MHP, oy oranlarını arttırma eğilimindeler. Unutmayalım, seçimlerde HDP ve MHP, AK Parti’nin esas rakipleri, CHP değil. HDP, Güneydoğu ve Doğu Anadolu ve Batı’da, özellikle İstanbul gibi büyük metropollerde, MHP’de, Orta, Orta Batı, Kuzey ve Doğu Anadolu’da, AK Parti’nin rakipleri. Büyü, ‘Çözüm sürecinde müzakere-seçimde rekabet denklemi’nin, AK Parti lehine kurulmasıydı. Bugün, bu denklemin, AK Parti’nin aleyhine evrilmeye başladığını görüyoruz.”

Erdoğan’ın hayali
Keyman Newroz’da Diyarbakır’da bulunan sokağın nabzını tutan önemli akademisyen- yazarlardan biriydi. Bir diğerinin is-mini (ki o da Diyarbakır’daydı) vermeyeceğim. Onun da analizi Keyman’dan uzak değildi: HDP’ye Türkiye çapında “asla oy vermem” diyenlerin yüzdesi 85’ten yüzde 22’ye gerilemişti. Aynı kritik HDP’ye yakın isim “barajı geçeceklerini, ancak eğer baraj geçilmezse 1 yıl içinde yeni bir seçime gitme olasılığının yüksek olduğunu da” anlatacaktı. İşin tuhafı “1 yıl içinde yeniden seçim” tahminini sağ politikalara yakın bir isimden de duymuştum.
Durumun “Kandil merkezli” analizinden önce bu bölümü şöyle toparlayayım: Sürecin zehirlenmesi, kendini Kürt sorunu da dahil hemen her konuda “tek otorite” gören Erdoğan’ın “başkanlık hayallerinin” yıkılmak üzere oluşuyla birebir bağlantılı.