Yayıncılık meslek birlikleri ve Emniyet güçlerinin işbirliği ile son yıllarda korsan kitapla mücadele oldukça hızlandı. Hemen her gün korsan yayıncıların matbaalarına, depolarına yapılan baskınların haberleri geliyor. Özellikle Ankara ve İstanbul’da Emniyet Müdürlüğü Güvenlik Şube Müdürlüğü ekiplerinin yaptıkları operasyonlarda çok büyük sayılarda korsan yayın ele geçiriliyor ve korsan yayıncılığın elebaşları yakalanıyor. Korsan yayıncılar gizli matbaalarda üretim yapıp, polis baskın yaptığında suçu üstlenecek kişiler tutarak yaklanmamaya çalışıyor. Emniyet güçlerinin kararlı takibi gizli matbaaları da, gerçek elebaşlarını da ortaya çıkarıyor. Kuşkusuz bu başarının temelinde devletin korsan yayınları ciddi bir biçimde takibe almasının ve bu suçluları yakalamak için “Fikri Mülkiyet Hakları Büro Amirlikleri“nin kurulmuş olmasının büyük katkısı var. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın bandrol gelirlerini korsanla mücadele için yayıncı meslek birliklerine bırakmasının da baskınların sayısının artmasını sağladığını eklemeliyim. Bu operasyonlarda görev alan Güvenlik Şube Müdürlüğü ekiplerini, yayıncılık meslek birliklerini ve rüşvet tekliflerine yüz vermeyen, tehditlere kulak asmayan avukatlarını kutluyorum.
“Fiziki korsanlık” diye adlandırılan kâğıda basılı kitapların korsanlığı ile mücadelede böyle etkili sonuçlar alınırken dijital alanda, e-kitap’ta tamamen farklı bir gelişme yaşanıyor. Dijital ortam adeta bir korsan e-kitap cenneti halini almış durumda.
Yayıncı meslek birlikleri dijital alandaki korsanlıkla da mücadele ediyorlar ama pek sonuç aldıklarını söyleyebilmek mümkün değil. 1990’lı yıllarda korsan kitap nasıl fütursuzca yaygınlaşıp caddelerde, meydanlarda, halk pazarlarında serbestçe satılır hale gelmişse e-kitap korsanlığı da dijital alanda aynı hızla, belki de daha hızlı yaygınlaşıyor. Daha kitapçılara ulaşmadan en yeni kitapların korsan dosyaları internette paylaşılamaya başlanıyor. Örneğin Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun “Stratejik Derinlik” adlı kitabının korsan pdf dosyasına onlarca internet sitesinden ulaşmak mümkün. Yani başbakanın kitabı bile dijital korsanların elinden kurtulamıyor.
Kuşkusuz bunda Google, Yandex, Facebook gibi dosya paylaşmaya olanak sağlayan servis sağlayıcıların fikri haklar konusundaki tavrı büyük etken. Kendi hakları için şahinleşen bu kuruluşlar yazarların, yayıncıların hakları söz konusu olduğunda adeta sağırlaşıyor, korsan yayını önlemek için tek bir tuşa bile basmak istemiyorlar. Çünkü onları zorlayacak yasal düzenlemeler yok ya da yeterli değil.
Yazarın, yayıncının fikri haklarını korumanın yolu yasalardan geçiyor. 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (FSEK) 1951’de kabul edilmiş. FSEK’de son değişiklik de 2008 yılında yapıldı. Ama o düzenlemede dijital alandaki hak ihlalleri ile ilgili güncellemeler ne yazık ki yapılmadı. Müzik ve sinema sektörleri dijital korsanlıktan büyük yaralar aldılar. Çığlıklarının duyulması kolay olmadı. Ertuğrul Günay’ın bakanlığı döneminde artık daha fazla beklenemeyeceği anlaşılınca örnek bir çalışma gerçekleştirildi. Konuyla ilgili tüm tarafların katılımıyla ve müzik, sinema ve yayıncılık meslek birliklerinin katkısıyla aylarca süren bir ortak çalışma ile dijital alandaki korsanlığı önleyecek yasal düzenlemeleri içeren bir taslak hazırlandı. Taslak Bakanlar Kurulu’na gitti. Orada imzalar tamamlandıktan sonra Meclis’e sevk edilip yasalaşacaktı. Ama bu sırada Bakanlar Kurulu’nda değişiklik oldu ve Günay görevi Ömer Çelik’e devretti. FSEK taslağı Bakanlar Kurulu’ndan geri çekildi.Ömer Çelik 24 Ocak 2013’te Kültür ve Turizm Bakanı olmuş. O tarihten beri de zaten hazır olan FSEK taslağının tekrar Bakanlar Kurulu’na gelmesi bekleniyor. Bu arada e-kitap korsanlığı patladı, dijital alan bir korsan yayın cenneti halini aldı. Ömer Çelik neyi bekliyor bilemiyorum ama biraz daha beklerse yazarın, yayıncının dijital alanlarındaki haklarını korumaya o taslak yetmeyecek.