Fuarın açılış törenine Almanya Başbakanı Angela Merkel ve bu yılın onur konuğu Çin Halk Cumhuriyeti’nin Başkan Yardımcısı Xi Jinping de katıldılar. Ancak, fuardan önce düzenlenen sempozyumda Çin’in sansürcü yaklaşımları ve muhalif yazarların konuşmalarının engellenmesi yüzünden Almanya çapında meydana gelen protestolar ve ifade özgürlüğü olmayan bir ülkeyi onur konuğu seçtiği için fuar yönetimine yöneltilen eleştiriler dolayısıyla, yetkililer açılışı olağanüstü güvenlik önlemleri altında gerçekleştirdiler. Güvenlik önlemlerinin sıkılığı yüzünden birçok davetli açılışı izleyemedi. Yine de, davetlilerden birinin küçük bir pankartla Çin’i protesto ettiği gözlemlendi.

Fuar bu yıl bir ölçüde sönük geçiyor. Küresel ekonomik krizin yansımaları fuarda da hissediliyor. Özellikle ABD’li ve İngiliz yayınevlerinin yer aldığı 8. Holde hem katılımın azaldığı, hem de büyük yayınevlerinin standlarını küçülttükleri ve daha az görevliyle katıldıkları görülüyor.

Çin Halk Cumhuriyeti’nin, 50 yazarı konuk edeceğini duyurmuş olmasına karşın, 40 yazarla geldiği görüldü. Çin heyetinde ise 2 bin kadar devlet görevlisi ve yayıncının yer aldığı söyleniyor. Forum alanındaki Çin sergisi oldukça minimal, ama yoğun. Sergi alanında bilgisayarların ve e-kitap okumakta kullanılan araçların çokluğu dikkati çekiyor.

Çinliler, daha çok yayınevlerinin yer aldığı bölümlere ağırlık vermişler. 6. Holün üçte biri Çin yayınevlerinden oluşuyor, ama tümü devlet denetimindeki yayınevleri, bağımsız bir Çin yayınevi yok.

Çin sergisinde gördüğümüz e-kitap okuma araçları, yayıncılığın geleceğini de işaret ediyor. Fuarın elektronik kitaplar bölümü de bu yıl epeyce büyümüş. Dijital ortamdaki gelişmelerin yayıncılığı nasıl etkileyeceği, en çok konuşulan konulardan.

Fuar kapsamında birçok ödül de açıklanıyor. Alman Yayıncılar Birliği’nce verilen Barış Ödülü’ne, geçen yıllarda Türkiye’ye gelen ve kitapları ülkemizde de yayımlanan İtalyan denemeci Claudio Magris değer görüldü. Bu yıl Nobel adayları arasında da yer alan Magris, ödülünü pazar günü St. Paul Kilisesi’nde düzenlenecek bir törenle alacak.

Yine Alman Yayıncılar Birliği’nin her yıl fuarda açıkladığı Alman Kitap Ödülü’nü, “Du stirbst nicht” (Ölmeyeceksin) adlı romanıyla Kathrin Schmidt kazandı. İlginç bir nokta da, Alman Kitap Ödülü’nün adayları arasında bu yıl Nobel Edebiyat Ödülü’nü alan Herta Müller’in de bulunmasıydı.

Türkiye ulusal standının açılışındaki basın toplantısında bir konuşma yapan Ulusal Komite Koordinatörü Ümit Yaşar Gözüm, amaçlarının, geçen yıl fuarda onur konuğu olmamız dolayısıyla Türk edebiyatına yönelen ilginin sürmesini sağlamak olduğunu belirtti. Gözüm, Türk edebiyatının tanıtımının Frankfurt’la sınırlı kalmayacağını, 2010 Paris Kitap Fuarı’na da güçlü bir katılımın sağlanacağını vurguladı.

Bu arada, “Türk Edebiyatında Almanya, Alman Edebiyatında Türkiye” panelinde konuşan Nazan Bekiroğlu, Oya Baydar, Esmahan Akyol ve Deniz Kavukçuoğlu ilgiyle izlendiler. Şebnem İşigüzel de, Forum bölümünde konuk ülke toplantı alanında Çinli Tie Ning ve Arjantinli Vlady Kociancich ile birlikte, “Günümüz Romanını Kimler Okuyor?” başlıklı bir panelde konuştu. Böylece geçen yıl, bu yıl ve gelecek yılın konuk ülkelerinin kadın yazarları bir panelde buluşmuş oldu.