Sözcüklerin sihirli olduklarını hiç düşündünüz mü? Öyledirler, biz insanlar sözcükleri yan yana getirerek derdimizi anlatırız. İşte sihir orada başlar, diyelim ki, başımızdan kendi hatamız nedeniyle bir olay geçti, bunu binbir şekilde anlatabiliriz, kendi hatamız nedeniyle oluşan olayda başkalarını suçlayabiliriz. Olayı komik yapabiliriz. Bir trajediye dönüştürebiliriz. Bu bizim sözcükleri nasıl seçtiğimize bağlıdır. Dedim ya sözler sihirlidir, tam da burada Filmmor Kadın Kooperatifi’nin Avrupa Birliği ve Heinrich Böll Stiftung Derneği’nin desteğiyle Van Kadın Derneği, Ceren Kadın Derneği, İzmir Bağımsız Kadın İnisiyatifi, İzmir Kadın Dayanışma Derneği, Kadın Dayanışma Vakfı, KAMER Vakfı, Karadeniz Kadın Dayanışma Derneği, Türkiye Kadın Dernekleri Federasyonu ile birlikte yürüttüğü çalışmanın sonuçları elime ulaştı.
Yapılan saha çalışmaları, kadın katillerinin cezalarını azaltmak için kimi zaman kendilerini tutuklayan kolluk güçlerinden fikir aldıklarını, kimi zaman da cinayetleri haberleştirirken meşrulaştıran medyadan esinlendiklerini, anlık öfkeyle öldürmekten çok; incelikle hesaplayarak kadınları adeta “infaz” ettiklerini göstermiş. Bunun üstüne kadın kuruluşları medya için, “Kadın Cinayetlerini Haberleştirme Kılavuzu” hazırlamışlar. Ben çok şey öğrendim. Sadece medyada çalışanlara değil herkese öneririm. Bu arada savcılar ve hâkimler için de bir kılavuz hazırlanması iyi olur. Adı da şu olabilir. “Kadın cinayetleri davalarında erkek bakışı.”
Kadın Cinayetleri Haberleştirme Kılavuzu’ndan:
Adını koyun: Bir kadın, herhangi bir kişi tarafından “kadın olduğu için” öldürülmüşse bu adli bir olay değil, bir “kadın cinayeti”dir.
‘3. sayfa’ haberi değil: Kadın cinayetleri politik cinayettir ve yeri 3. sayfa değil; ilk sayfa veya politika, yaşam sayfalarıdır.
Klişelerden, basmakalıp yargılardan, bahanelerden uzak durun: Haberi söylentilerle, yakıştırmalarla, “bahaneler”le, yargılarla; psikolog, yargıç, falcı veya hikâye yazarı gibi yazmayın.
Melodramdan, sansasyon ve pornografiden kaçının: Haberde duygusallaştırma, dramlaştırma öğeleri, cinselliğe dair imalar, magazinel yaklaşımlar ve cinayet ayrıntılarına yer vermeyin.
Haberi adli raporlara, failin ifadelerine dayandırmayın: Gerçek sorumluları bulmaya çalışın, haber kaynaklarınızı çeşitlendirin.
Kadın cinayeti haberlerinde 4N1K: “Neden”in cevabını failin ifadesinde ya da kadının hayatında aramayın, cinayeti kadınların hayatıyla meşrulaştırmayın.
Kadınların hayatlarını değil; zihniyeti teşhir edin: “Cinayeti hak etmiş mi” diye soran/sorduran detayları, kadınları, özel hayatlarını değil; zihniyeti teşhir edin!
Faili anlamaya/aklamaya, gizlemeye; cinayeti failin hayatıyla açıklama çalışmayın: Cinnet, öfke, kıskançlık, iflas, aşk, öfke, işsizlik değil erkek şiddeti!
Yargı süreçlerini izleyin ve sorgulayın: Hukuki süreçlerde rol alan “ideolojik/siyasal/ahlaki yaklaşımlar”, dava sonuçlarının fikri takibi, olumlu, emsal kararları atlamayın.
Cinsiyetçi dil kullanmayın: Cinsiyetçi terimler, kadınları aşağılayan atasözleri, dışlayıcı ifadeler ve klişeler kullanmayın.
Kadın cinayetlerini “cinayetin ötesinde” haberleştirin: Yalnızca “cinayet”i değil, kadın cinayetlerine dair mücadeleyi, kadın dayanışmasıyla elde edilen olumlu sonuçları ve iyi örnekleri de haberleştirin. Kadınların söz ve karar hakkını yok saymayın!