Bayram tatili bitti. Tatilciler döndü. Bundan en çok yarar ve zararı sanırım Bodrum gördü. Çünkü 600 binlerde olan kent nüfusu, bir iki gün içinde bir milyonu aştı. 

Pandemi yüzünden uzun süre kapalı kalan alışveriş, yeme içme yerleri birden yoğun kalabalıklarla karşılaştı. Plajlar, oteller doldu taştı. İşyerleri kazandı. Ama koronavirüs vakaları artınca korku yarattı.

Bunlar güncel… 

Gelelim tarihsel Bodrum’a…

Bodrum deyince, bu kente sürgün gelen ve bu kenti “yaşayışa uyandıran”, adını yaygınlaştıran yazar Halikarnas Balıkçısı geliyor akla. Onunla ilk mavi yolculuklar başlıyor

Azra Erhat, Mavi Anadolu (1960) kitabını yazıyor, ardından Halikarnas Balıkçısı Mavi Sürgün (1961) anılarını yayımlıyor. Sabahattin Eyüboğlu “Zindan karanlığını hürriyet mavisine döndürmüş bir yaman insan soluğudur bu kitaptaki” diyor.

Sonra Azra Erhat’ın Mavi Yolculuk (1962) kitabı çıkıyor, efsane başlıyor ve mavi yolculuklar hiç bitmiyor… 

Mavi yolculuk moda oluyor, turizme yansıyor, vazgeçilmez oluyor…

Halikarnas Balıkçısı’nın açtığı bu yolda Sabahattin Eyüboğlu, Bedri Rahmi Eyüboğlu, Sabahattin Ali, Abidin Dino, Orhan Burian, Erol Güney, Yaşar Kemal, Azra Erhat, Necati Cumalı ve Vedat Günyol ilk yürüyenler oluyor. Daha sonra bunlara Mehmet Başaran, Cengiz Bektaş … katılıyorlar.

Öte yandan Bedri Rahmi Eyüboğlu’na göre mavi yolculuk 1945 yazında başlıyor. Gezide Sabahattin Eyüboğlu, Sabahattin Ali, Erol Güney, Necati Cumalı, Halikarnas Balıkçısı ve ahtapot avcısı Paluko yer alıyor. Paluko’nun yelkenlisiyle ilk yolculuk başlıyor. Eyüboğlu’dan günümüze bu yolculukla ilgili on iki defter kalıyor.

Bedri Rahmi Eyüboğlu’nun oğlu, yazma sanatçısı Mehmet Eyüboğlu da TV 8’deki söyleşi programım Yıldız’da Sohbet’te anlatmıştı, her şey 1947’de Halikarnas Balıkçısı’nın Sabahattin Eyüboğlu’ya yazdığı mektupla gündeme güçlü olarak gelmiş:

Halikarnas Balıkçısı’nın sözlerini Mehmet Eyüboğlu bana şöyle anlatmıştı: “ ‘Siz İstanbullu aydınlar çöreklendiniz İstanbul’a, ne var şu İstanbul’da! Çıkın biraz Anadolu’yu gezin, gidin görün bakalım şu Anadolu’da ne var bakalım? Eğer bu yaz da Bodrum’a gelmezseniz, hepinizi, topunuzu arkadaşlıktan siliyorum.’ Zehir zemberek mektup yazıyor. Bizimkilerin eli ayağı tutuşuyor, üç beş arkadaş bir araya geliyorlar, İzmir’e, İzmir’den Karakuş adlı bir takaya biniyorlar, Bodrum’a geliyorlar. Onlar ilk Mavi Yolculuk’u yapıyorlar.” 

İlk mavi yolculuklar böyle işte başlıyor. Sonra aralıklarla, her yıl derken, vazgeçilmez oluyor. Bodrum yıldızlaşıyor. Bodrum’u gören, orada yaşayan, bir daha gitmiyor!  

 MAVİ YOLCULUK DEFTERLERİ

Azra Erhat, bunu yalnızca güzel doğası, eşsiz uygarlığı için değil, güneşi ve kumu için de söylüyor. Örneğin mavi yolculuk sonrası bir tuzluk dolusu kumdan değerini anımsıyor: “Kumsalda ak ışıklar saçan bu kum, radyoaktif mi ne, içine yarım saat gömüldünüz mü, bacağınızın kolunuzun hastalık ya da yorgunluk sızısı geçiveriyor” diyor!

O da ilk yolculuğunu 10 Ağustos Perşembe günü saat 11.00’de İzmir’in Babadan Oteli’nin holünde mavi yolcularla toplanarak yapıyor. On yedi mavi yolcu bordasında büyük harflerle MACERA yazan, Haşmet Akdoğan’ın gemisiyle açılıyorlar.

Mavi yolculuklar Azra Erhat’ın Mavi Yolculuk /Gezi Notları (İş Kültür, 5. Basım 2020) kitapları ve diğer yazarların bu alandaki kitapları bir mavi yolculuk efsanesi yaratıyor. Bu da edebiyat tarihimizde aldığı saygın yer gibi, toplumun önemli bir kesiminin yaşamına, kalbine giriyor; tutkusu, düşü, vazgeçilmezi haline dönüşüyor. 

Bu yaz döneminde işin abecesini öğrenmek isterseniz, Azra Erhat’ı ve mavi yolculuk kitaplarını okumalısınız derim...