Eski KKTC Kültür ve Turizm Bakanı İsmail Bozkurt’un gönderdiği beş ciltten, yaklaşık 3 bin 700 sayfadan oluşan Kıbrıs Türk Edebiyatı Tarihi (1571 - 2017) adlı ansiklopediyi, 20 Temmuz’un 47. yıldönümünde sizlerle paylaşmak, Sayın Bozkurt’a, emeği geçenlere teşekkür etmek, onları kutlamak, Kıbrıslı şairleri selamlamak istiyorum. Sağ olsunlar, var olsunlar...

Bildiğiniz gibi, 20 Temmuz 1974, KKTC’nin bağımsızlığı için atılan ilk adımdır. Türkiye, Zürih ve Londra Antlaşması’nın IV. maddesine dayanarak, I. Bülent Ecevit hükümetince Dışişleri Bakanı Turan Güneş’in o ünlü “Ayşe tatile çıksın” parolasıyla Kıbrıs’a karadan ve havadan Barış Harekâtı yaptı. 

Bu harekâtla Enosis durduruldu, Kıbrıs Adası’na barış, kardeşlik, huzur; Yunanistan’a demokrasi geldi. Türk ve Yunan halkları kan dökmeden, kardeşçe yaşama koşullarına yeniden kavuştu. İki yıl sonra Kıbrıs Türk Federe Devleti kuruldu, 15 Kasım 1983’te de Kıbrıs Türk Federe Devleti Meclisi self-determinasyon (kendi geleceğini belirleme) hakkını kullanarak, oybirliğiyle aldığı bir kararla, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ni ilan etti.

İşte bu ansiklopedide alanında uzman olan doksan araştırmacı yazarın onlarca makalesiyle 1571’den bu yana gelişerek gelen Kıbrıs Türk edebiyatının birikimleri yer alıyor. Ansiklopediyi yayına hazırlayanlar: İsmail Bozkurt - Oğuz Karakartal ve editör yardımcısı Nihal Solak.

Kıbrıs Türk şiiri  

Ansiklopedinin birinci cildinde Kıbrıs Türk edebiyatının tarihçesi, halk edebiyatı, Osmanlı dönemi divan edebiyatı ve tiyatrosu ele alınıyor. İkinci ve üçüncü cildi şiiri, dördüncü cildi romanı, beşinci cildi de öykü, anlatı, anı, gezi, deneme türlerini anlatıyor.

1974 Barış Harekâtı, Kıbrıs Türk şiirini de etkiliyor. Kendini 1974 kuşağından sayan şair Neşe Yaşın, “Biz kendi coğrafyamıza ait bir şiir yaratmaya çalıştık ve daha barışçı temalara yöneldik” diyordu. Biz dediği de şair arkadaşları Hakkı Yücel, Nice Denizoğlu, Gür Genç (Gürgenç Korkmaz)... (Neşe Yaşın ile Söyleşi, Yaşasın Edebiyat dergisi, Temmuz 1998)

Kıbrıs Türk edebiyatı tarihi, Kıbrıs’ın Osmanlı Devleti’nce alındığı 1571 yılına kadar gitse de Kıbrıs şiirinin 18. yüzyılda yazılmaya başlandığı, Türkçe alfabeyle basılan ilk yapıtın da 1942 tarihli Nazif Süleyman Ebeoğlu’nun Beyrut Rıhtımlarında adlı şiir kitabı olduğu saptanıyor.

Türk şiirinin etkisinde

Kıbrıs Türk şiiri, 1940’lı yılların Türk şiirine paralel gelişim gösteriyor. Türk şiirinde olduğu gibi de ulusal dönem, serbest şiir, Garip Akımı, İkinci Yeni, Toplumcu Gerçekçilik gibi dönemleri yaşıyor. Ansiklopediye “Kıbrıs Edebiyatı’nda Şiir” konusunu yazan Hüseyin Ezilmez, “Günümüz Kıbrıs Türk şiirinin genel görünümü kuşakçı bir anlayıştan çok poetik bir birikime ulaşmış eski şairlere, gelecek vaat eden yeni isimlerin de eklenmesiyle münferit üretimlerin gerçekleştiği, zenginleşmekte olan bir şiir gözüyle bakılabilir. Bu bağlamda ürün vermeye devam eden çok sayıda şair vardır” (s.19) diyor.

Evet, bu çok sayıda şair içinde Özker Yaşın, Feriha Altıok, Osman Türkay, Fikret Demirağ, Tamer Öncül, Mehmet Tahir Doluner, Zeki Ali, Mehmet Yaşın, Orbay Deliceırmak, Filiz Naldöven, Emel Kaya, Mine Ömer, Faize Özdemirciler, Beste Sakallı, Canan Kansu, Neşe Yaşın var. Çoğu Türkiye’de de çok iyi tanınıyor. Ne güzel!

Kıbrıs’a barış getiren şair Başbakan Bülent Ecevit’in “Türk - Yunan Şiiri” başlıklı, “Londra 1947 ve 1974” tarihli şiiriyle 20 Temmuz’u 47. yıldönümünde yürekten kutluyorum; Sayın Ecevit’i de sevgiyle, saygıyla, özlemle anıyorum. 

sıla derdine düşünce anlarsın

yunanlıyla kardeş olduğunu

bir rum şarkısı duyunca gör

gurbet elde istanbul çocuğunu

türkçenin ferah gönlünce küfretmişiz

olmuşuz kanlı bıçaklı

yine de bir sevgidir içimizde

böyle barış günlerinde saklı

(Bülent Ecevit, Bir Şeyler Olacak Yarın, Doğan Kitap, Şubat 2005, s.114)