Dört gün kaldı... Temsili demokrasilerde “temsil” diye bir gerçek yoktur; buna karşın genel oy hakkı da kolay kazanılmış bir hak sayılmamalı. Sınıflar arası mücadele gerçeğine göz yuman her demokrasi iddiası topaldır. Yine de sınıflar dünyasının gerçeklerine göz yummayı seçmez, politik gerçekleri görmezden gelmez, denizlere açılmış, yollara düşmüş göçmen kitlelerine gözünüzü, kulağınızı kapatmaz, gelir dağılımındaki adaletsizlikleri elinizin tersiyle itip “işte seçim işte demokrasi, daha ne olsun” demezseniz genel oy hakkı ve seçim de önemini yitirmeyecektir.

***

Önceki yazıda Bağımsız Sosyal Bilimciler’in son çalışmasından söz etmiştim. Seçime dört gün kala yine o çalışmaya katkıda bulunmuş E. Ahmet Tonak’ın hem kitaptaki katkısına hem de artık sürekli kapatılan ve inatla yeniden yayın hayatına dönen Sendika. Org sitesindeki orta gelir grubunun durumunu ele alan yazısına dikkatinizi çekmek istiyorum. AKP döneminin büyüme masallarına okurların karnı toktur biliyorum; orta gelir grubundaki küçülme, gelir dağılımındaki felaket, seçime nasıl yansır onu bilemiyorum.

***

Ahmet Tonak’ın şu saptamasıyla girelim söze: “AKP’li bakan eskileri şöyle büyüdük, böyle büyüdük diye övünedursun, kişi başına geliri satın alma gücü paritesi hokkabazlıkları ile seçim öncesinde, bir gecede 10.000 dolar artırıversin, malum gerçek değişmiyor: Türkiye’nin gelir dağılımı felaket, servet dağılımı ise tam bir faciadır!” AKP’li Yıllarda Emeğin Durumu çalışması gelir dağılımı konusundaki çarpıtmaları gözler önüne serdi. Yeni veriler geldikçe ve veriler çarpıtmalardan arındırıldıkça tablo daha da netleşiyor.

***

Tonak gelir dağılımındaki felaketi anlatırken servet dağılımındaki fecaati de sınıflar arasındaki geçişgenliğe dikkat çekerek tanımlıyor. Neoliberalizm rüzgârını zamanın aydınlarını da kandıracak ölçüde estirmeyi başaran Özal’ın “orta direği”, “aldatılmış aydınların” gelir dağılımı ile ilgili kaygılar yerine büyümediği için hüzünle andıkları, AKP’nin sırtını dayadığı iddia edilen “orta sınıf”ın durumu nedir? Servet merkezli bir sıralama yapılırsa özetle şöyledir: Ekonomi dünyasında kabul gören ölçütlere göre “Türkiye’de bir yetişkinin orta sınıf mensubu sayılabilmesi için en az 22.378 dolara sahip olması gerekiyor.”

***

Bu ölçüte göre acaba Türkiye’de orta sınıfın büyüklüğü nedir, kaç kişiden oluşuyor? Cevabı Tonak aktarıyor: “Global Wealth Report 2015’e göre net: 5.261.000. Bu 2000’li yılların başlarına göre yarım milyonluk bir küçülmeyi anlatıyor.” Devam edelim: “Orta sınıfa acaba AKP’li yıllarda ne oldu? Öyle ya, Türkiye’nin kaderini orta sınıf’ın belirleyeceğini, hatta belirlediğini iddia eden hatırı sayılır yazar çizer mevcut idi yakın zamana kadar. (...) Acaba bu yitirilen vatandaşlarımızı nereye yollamış olabiliriz? Orta sınıf ve üstüne ait sayılar da raporda verildiği için (üst sınıf’taki artış 2000-15 arası sadece 100.000 civarında) kayıp orta sınıf üyelerinin burjuvalaşamadığını tahmin edebiliyoruz! O zaman?” Haydi hep birlikte Tonak’ın sorusunu yineleyelim:
“Sahi, neydi o diğer sınıfın adı...”