Uluslararası satrancın birbirinden güzel, heyecanlı, “vay arkadaş” dedirten hamleleri karşısında hayretler içindeyiz. Bu arada Ortadoğu halklarının turnuvada seyirci, teröristlerin ise aktif piyonlar olduğunu görebiliyoruz. Piyon hamleleri de kanlı olabiliyor, savaşın akışını değiştirebilecekleri izlenimi verebiliyorlar zaman zaman. Kravatlı piyonların bile maçın sonucunu tayin edebileceklerini, tarihin kaderini değiştirebileceklerini düşündükleri oluyor. Değiştiremezler. Vezirlerin, fillerin, kalelerin oyunudur satranç. Öyle bir zaman gelir ki artık vezir ortalıkta dört dönmeye başlar, sonunda köşeye sıkışan şahlar veziri de feda etmekten başka çare bulamazlar.

*** 

Yasa tanımayan, yukarılara tırmanan suçları el çabukluğuyla “aklanan”, hakkında açılan soruşturma şimşek hızıyla kapatılan Sarraf’ın ABD’nin ünlü bir savcısı tarafından tutuklanması da çok güzel bir hamle olarak anılacaktır. ABD ile İran arasındaki siyasi yakınlaşma, İranlı ortak Zencani’nin başında sallanan idam tehdidi, anlaşılan odur ki, Sarraf’ın huzurunu fena halde kaçırmış, o da Miami’de Disneyland’da biraz eğlenmek, kafa dağıtmak istemiştir. Piyonun yanlış hamlesi mi diyelim, akılı üç dört hamlelik savunma planı diye mi görelim, önemsizdir, şimdilik bir şey söyleyemeyeceğiz.

*** 

Gerekmiyor zaten. Oyun bütün hızıyla sürüyor. Vezirler tehdit altında, şahlarda korku dağları bekliyor. Ve biz sıkıntılı bir hayatın her türlü mihnetini çeken seyirciler, maçın heyecanı ile yetiniyor gibiyiz. Oysa kara bulutların ufkumuzu iyice kararttığı 20. yüzyılın son çeyreğinden bu yana alkışlamayı ya da of çekmeyi bir yana bırakmak gerektiğini artık öğrenmiş olmamız gerekiyordu. Hâlâ da umut vardır. Seyirci değil becerikli oyuncu olabilmek hâlâ mümkündür; bunun için ülke sınırları içinde taşları kural dinlemeden oraya buraya süren acemi ama gözü kara, hırsı boylarından büyük satranç ustalarını alt etmek gerekiyor.

*** 

Şu son Sarraf hamlesi de gösterdi ki, dünya yani küre, siyasi fırsatların sihirli küresidir. Bu son hamle Türkiye’ye uzanıyor, bakanları bakmayanları korkutuyor. Hiç kuşku duymuyorum, yeteneksiz danışmanlar ordusu hararetli tartışmalar içindedir. Çok heyecanlı bir durumdur, cahil cesaretinin ustaları, ölümleri istatistiklere gömen, “emperyal” düşler gören danışmanlar nasıl bir hamle planlıyorlar? Kabak kimin başında patlayacak? “Fedakâr fedai” kim olacak? Yola çıktı mı vezir?

*** 

Seyrediyoruz ve temel ilkeyi unutma ihtimalimiz büyüktür. Küresel sistemin, yani eskiden emperyalizm dediğimiz sistemin iç didişmeleri, yoldan çıkan küçükleri hizaya sokma operasyonları, sistemin kahraman savcıları çok şey değiştirebilir ama bu durumu fırsata çevirebilmenin kuralı sistemin harakiri yapmayacağını bilmek, seyirci olmaktan çıkabilmektir. Oysa biz, savcıyı alkışlamakla yetiniyor, “nerede bizim Cumhuriyetimizin savcıları” gibi naif hayallerle kara bulutları dağıtma düşleri kuruyoruz.

*** 

Hakkını yemeyelim; ABD Federal Savcısı’nın Sarraf hamlesi açılmış yolsuzluk dosyasını kapatma mahareti ve marifeti gösterenleri zor durumda bıraktı. Arkası gelecektir. Peki, bizim elimizden bir şey gelmiyor mu? Şu kural tanımayanların satranç tahtalarını ters çeviremez miyiz?
Seyretmek iyi güzel de oynamak daha heyecanlı değil mi?