Mustafa Kemal Atatürk, İstiklâl Savaşı sırasında, Kütahya-Eskişehir ricatından sonra, kendisine Başkomutanlık yetkileri verilince Ankara’da Başkomutanlık, Genelkurmay ve Milli Savunma Bakanlığı arasında eşgüdüm oluşturmak için yeni düzenlemeler yapar ve “ordunun insan ve ulaşım araçları bakımından kuvvetini artırmaya yönelik olan, yiyecek, içecek ve giyim gereksinmelerinin karşılanmasına ve düzenlenmesine ilişkin önlemler” alır.

İşte bu önlemler “Tekâlif-i Milliye Emirleri” olarak bilinen “On Emir”dir.

Kendisi bunları şöyle anlatıyor.

***

“Milli Vergiler (Tekâlif-i Milliye) Emirleri

Bu sözünü ettiğim sorunları çözmek için, iki gün zarfında, 7-8 Ağustos 1921 tarihlerinde, Milli Vergiler, (Tekâlif-i Milliye) Emri adı altında yaptığım genel bildirilerden her birinin kısaca içeriğinden söz edeyim.

Bir savaşın kazanılması için ne derece küçük şeylerin bile dikkate alınması gerektiğine ilişkin bir fikir vermek amacıyla, bu emirlerin içeriğini açıklamayı önemli görürüm:

1 numaralı emrimle, her kazada birer ‘Milli Vergi (Tekâlif-i Milliye) Komisyonu’ kurdum. Bu komisyonların çalışmalarıyla elde edilenlerin, ordunun çeşitli kısımlarına nasıl dağıtılacağını düzenledim.

2 numaralı emrime göre ülkede her ev birer kat çamaşır, birer çift çorap ve çarık hazırlayıp Milli Vergi (Tekâlif-i Milliye) Komisyonu’na teslim edecekti.

3 numaralı emrimle, tüccar ve halk elinde olan çamaşırlık bez, Amerikan, patiska, pamuk, yıkanmış ve yıkanmamış yün ve tiftik, erkek elbisesi dikiminde kullanılan her tür kışlık ve yazlık kumaş, kalın bez, kösele, ince meşin, taban astarlığı, sarı ve siyah meşin, deri, çarık, ayakkabı, demir ayakkabı çivisi, tel çivi, ayakkabı ve saraç ipliği, nallık demir ve nal, mıh, yem torbası, yular, belleme, kolan, kaşağı, gebre (tımar için kullanılan bez), semer ve ip stoklarının yüzde kırkına, bedeli daha sonra ödenmek üzere el koydum.

4 numaralı emrimle, mevcut buğday, saman, un, arpa, fasulye, bulgur, nohut, mercimek, kasaplık hayvanat, şeker, gaz, pirinç, sabun, yağ, tuz, zeytinyağı, çay, mum stoklarının da yüzde kırkına, bedeli daha sonra ödenmek üzere el koydum.

5 numaralı emrimle, ordu gereksinmesi için alınan ulaşım araçlarından başka, halkın elinde kalan ulaşım araçları ile parasız olarak yüz kilometrelik bir uzaklığa kadar ayda bir defa olmak üzere askeri ulaşım yapılmasını zorunlu kıldım.

6 numaralı emrimle, ordunun giydirilmesine ve yiyip içmesine yarayan bütün sahipsiz mallara el koydum.

7 numaralı emrimle, halkın elinde bulunan, savaşta kullanılabilecek bütün silah ve cephanenin üç gün içinde teslimini istedim.

8 numaralı emrimle, benzin, vakum, gres, makine, don, saatçi ve taban yağları, vazelin, otomobil, kamyon lastiği, solisyon, buji, soğuk tutkal, Fransız tutkalı, telefon makinesi, kablo, pil, çıplak tel, yalıtkan ve bunlara benzer malzeme, sülfürik asit stoklarının yüzde kırkına el koydum.

9 numaralı emirle, demirci, marangoz, dökümcü, tesviyeci, saraç, arabacı esnafları ve imalathaneleriyle bu esnaflar ve imalathanelerin üretim kapasitelerini ve kasatura, kılıç, mızrak ve eyer yapabilecek sanatkârların isimleri de belirtilmek üzere miktar ve durumlarını kaydettirdim.

10 numaralı emirle halkın elinde bulunan dört tekerlekli yaylı araba, dört tekerlekli at ve öküz arabalarıyla kağnı arabalarına, bütün donanım ve hayvanlarıyla birlikte, binek ve topçeker hayvanlar, katır ve yük hayvanlarıyla, deve ve merkeplerin yüzde yirmisine el koydurdum.

Efendiler, emirlerimin ve bildirilerimin uygulanmasını sağlamak için oluşturduğum İstiklâl Mahkemelerini Kastamonu, Samsun, Konya, Eskişehir bölgelerine gönderdim. Ankara’da da bir mahkeme bulundurdum.” (Emre Kongar Seçkisiyle NUTUK, Remzi Kitabevi, İstanbul, ss. 144-146)

***

Yarın Sakarya Savaşı:

“Hattı müdafaa yoktur, sathı müdafaa vardır. O satıh, bütün vatandır!”