Rivayet edilir ki, “katakulli” sözcüğünün dilimize girişinin öyküsü, aynı zamanda, Osmanlı’nın biçarelik dönemlerinin de ibretlik öyküsüdür. Tarihimizde öyle bir zaman gelmiş ki, Osmanlı’nın dayatmaları karşısında çaresiz kalanlar artık güçlenmiş, Osmanlı ise onların eski durumuna düşmüş, dayatmaların öznesi ile nesnesi yer değiştirmişlerdir. Artık anlaşmalarda varılan mutabakata uysa da uymasa da dayatan Batı’dır ve reisülküttaplar, diplomatik görüşmeler sırasında, hiçbir mutabakata uymayan dayatmalar karşısında “Bu ne iştir” diye sual eylediklerinde “emri vaki”nin diplomasi dilindeki yanıtını alırlardı: “Faitaccompli” (fetakompli okunur).
Çok sık tekrarlanır olmuş olan bu fetakompli sözcüğü, Osmanlı tarafında katakulli olarak algılanmış ve ne zaman bir “fait accompli” ile karşılaşsa Osmanlı aynı feryadı basmıştır:
- Yine mi katakulli?!...
Kökeninin öyküsüne bakınca, “emri vaki”den gelen sözcüğün, “ben yaptım oldu”, “uysa da yaptım uymasa da yaptım!” gibi dayatmaları, kaşkariko gibi aldatmaları bir araya getiren bir kavram haline gelip yaygınlaştığını, hele hele günümüzde hukuk devletinin yerini alan despot katakullisi olarak egemen düzen olduğunu söyleyebiliriz.

***

Anlattıklarımın bir örneğini yakından ve net biçimde görmek isterseniz eğer, Kuzey Ormanları Savunması ve İstanbul Kent Savunması aldı sivil toplum örgütlerinin son girişimlerini izlemenizi salık veririm.
Amaçları kısaca “sermayenin tarım alanlarımızı ve su havzalarımızı kirleten mega yağma projelerine karşı savunma” olarak özetlenebilecek bu iki kuruluş 3. köprü, buna bağlı otoyollar ve 3. havaalanı projelerine de saydığımız nedenlerle karşılar. Ayrıca bu vesileyle burada bir düzeltme yapalım. “3. havaalanı” söylemi yanlış, çünkü yapılacak olan ve adı RTE olan havaalanı hizmete girer girmez Atatürk devreden çıkacak ve yine iki havaalanı kalacak: RTE ve Sabiha Gökçen.
Her neyse, Tayyip Yönetimi bu havaalanı ve 3. köprünün inşasını da içerecek şekilde 2013’te çıkardığı bir yasa ile “planlama aşaması geçmiş ve ihale sürecine girmiş projelerde çevre riski taşıyan inşaatlarda aranan ÇED (Çevre Etki Değerlendirmesi)” zorunluluğunu kaldırmıştı.
Anayasa Mahkemesi ise 3 Temmuz 2014 tarihli bir kararıyla bu yasal düzenlemeyi iptal ederek ÇED zorunluluğunu yeniden getirdi.
Şimdi Kuzey Ormanları Savunması ve İstanbul Kent Savunması kuruluşlarının avukatı Fevzi Özlüer, bir kampanya başlattıklarını açıklayarak, inşaatın hemen durdurulmasını istediklerini bildiriyor.

***

Talep bir hukuk devleti için yadırgatıcı değil. Ama yine de hemen söyleyeyim ki, Türkiye’de hiçbir güç, 3. köprü ve yeni havaalanı inşaatını durduramaz. Sakın “Olayın hukuki yönünü inceledin mi ki böyle emin konuşuyorsun?” demeyin! Hukuki yön, yargı bağımsızlığının olduğu hukuk devletlerinde geçerlidir; Türkiye’de öyle bir durum söz konusu değildir.
Şimdi söyler misiniz bana arkasına koca bir iktidarı, rant çevrelerini ve Tayyip’i almış olan bir projenin hukuksuz yönlerini belirten bir karar verecek mahkemenin encamı ne olur?
Böyle bir mahkeme bulunsa bile yine bir şey değişmeyecektir. Çünkü mahkeme kararları, ancak iktidarın onlara uyma zorunluluğunun olduğu rejimlerde geçerlidir. Eğer iktidar ya da başındaki ona uymuyorsa, mahkeme kararının ne önemi olur ki? AOÇ’deki Başbakanlık binası yapımı olayında da görüldüğü gibi, bizde de durum budur.
Çünkü bizde yürürlükte olan düzen katakulli düzenidir.
Osmanlı katakullinin anlamını zevali pahasına kavradı. Bakalım Cumhuriyet nasıl anlayacak?