Gezegen için sıfır atık yaşam

Hakemli değerlendirmeden geçirilmiş, uluslararası sıfır atık tanımı şu şekilde: “Ürünlerin, ambalajların ve malzemelerin yanmadan ve toprağa, suya veya havaya tehdit oluşturacak şekilde deşarj edilmeden sorumlu bir şekilde üretilmesi, tüketilmesi, yeniden kullanılması ve geri kazanılması yoluyla çevre veya insan sağlığının tüm kaynakların korunması.”

Evler, küçük işletmeler ve kamu hizmeti sağlayıcıları her yıl ambalaj ve elektronikten plastiklere ve gıdaya kadar 2.1 milyar ila 2.3 milyar ton arasında belediye katı atığı üretiyor. Ancak küresel atık yönetim hizmetleri bu miktarla başa çıkmak için yetersiz donanıma sahip, 2.7 milyar insan katı atık toplama hizmetine erişemiyor ve belediye katı atıklarının yalnızca yüzde 61-62’si kontrollü tesislerde yapılıyor.

SIFIR ATIK GÜNÜ

İnsan ve gezegen sağlığını tehdit eden atık konusu ile ilgili güzel haber ise her yıl 30 Mart’ta Uluslararası Sıfır Atık Günü kutlanıyor. Bu yılın teması ise “moda ve tekstilde sıfır atık”. Moda ve tekstil sektöründeki atık etkisini azaltmak ve sürdürülebilirlik ile döngüselliği teşvik etmek için acilen harekete geçme ihtiyacına odaklanma konularında farkındalık yaratılması amaçlanmaktadır.

Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, 14 Aralık 2022’de 77. oturumunda 30 Mart’ı her yıl kutlanacak Uluslararası Sıfır Atık Günü olarak ilan etme kararı aldı. Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) ve Birleşmiş Milletler İnsan Yerleşimleri Programı (UNHabitat) birlikte Uluslararası Sıfır Atık Günü’nün kutlanmasını kolaylaştırıyor. Bu kampanya kapsamında üye devletler, Birleşmiş Milletler sistemindeki örgütler, sivil toplum, özel sektör, akademi, kadınlar, gençler ve diğer paydaşlar, ulusal, alt ulusal, bölgesel ve yerel sıfır atık girişimleri ve sürdürülebilir kalkınmaya katkıları konusunda farkındalığı artırmayı amaçlayan faaliyetlere katılmaya davet edilmektedir. Sıfır atık girişimlerini teşvik etmek, Sürdürülebilir Kalkınma Hedefi 11 ve Sürdürülebilir Kalkınma Hedefi 12 dahil olmak üzere Sürdürülebilir Kalkınma için 2030 Gündemindeki tüm hedef ve amaçların ilerlemesine yardımcı olabilir. Bu hedefler, gıda kaybı ve israfı, doğal kaynak çıkarımı ve elektronik atık dahil olmak üzere her türlü israfı ele almaktadır.

5R İLE SIFIR ATIK OLMAK

Sıfır atığın 5R’si (refuse, reduce, reuse, recycle, rot) olarak bilinen adımlar sırasıyla:

- İhtiyacın olmayanı reddet: Bu, istenmeyen öğelerin evinize girmesini engeller ve önemsiz posta ve plastik pipetler gibi şeylerin yanı sıra size sunulan tüm promosyon ürünleri için geçerlidir.

- Kullandıklarını azalt: Bu, genel olarak daha az atık demektir.

- Yapabildiğin her şeyi yeniden kullan: Bir şeyin ömrünü onararak, devrederek veya tamir ederek uzatabilir misiniz? İkinci el alabilir veya satabilir misiniz? Yeniden kullanım aynı zamanda tek kullanımlık ürünlerin, atılmak yerine kolayca yıkanabilen yeniden kullanılabilir ürünlerle değiştirilmesi anlamına da gelir. 

- Reddedemediğin veya azaltamadığın şeyleri geri dönüştür: Geri dönüşüm yoluyla kaynakları atık akışından kurtarmak bir seçenektir. Ancak bazı öğelerin süresiz olarak geri dönüştürülmeyeceğini ve (genellikle kısa) ömürlerinin sonunda çöplükte sona ereceğini unutmayın. Bunlar, sıfır israfçının kaçınmaya çalıştığı öğelerdir.

- Geriye kalanları çürüt: Yiyecek artıklarını, kâğıt parçalarını ve tahta veya bambu diş fırçalarını kompostlamak, besinleri ve lifleri toprağa geri döndürür.

GİYSİLER ATIK OLMASIN

Tekstil üretimi ve tüketimindeki hızlı büyüme Küresel Güney’de ciddi çevresel, ekonomik ve sosyal etkilere neden oluyor. Giysi üretimi 2000 yılından 2015 yılına iki katına çıktı, toplam 92 milyon ton tekstil atığı üretildi. Bu miktar her saniye bir çöp kamyonu dolusu giysinin yakılması veya çöp sahalarına gönderilmesi anlamına geliyor. Tüketiciler ikinci el, onarım ve geri dönüşüm gibi uygulamaları benimseyerek giysi atığının çevresel zararını önemli ölçüde azaltabilirler. Hızlı modadan uzaklaşıp dayanıklı, yüksek kaliteli giysilere yani sürdürülebilir, yerel ve etik markalara yatırım yapmak yalnızca kaynakları korumakla kalmaz, insan ve gezegen sağlığına da fayda sağlar.