Cumhuriyetimizin 100. yılına gireceğimiz 2023’te Süper Lig’in profesyonel tarihi de 64 seneye ulaşmış olacak. Yarım asrı aşan varlığıyla profesyonel futbolun 1959’dan bu yana ekonomik, finansal, yönetsel ve sportif olarak ne gelişim sağladığı yazımın konusunu oluşturuyor. Türk futbolunun temel problemini saptamaya yönelik üç bölümlük yazının ilk kısmında futbolumuzdaki parasal büyümeyi irdeleyeceğiz. Türk futbolu son 25 yılda nasıl bir gelişim gösterdi? Parasal büyüme ne boyuta ulaştı? Bunu inceleyip izleyen yazılarımızda da bu büyümenin Türk futboluna refah getirip getirmediğini sorgulayacağız. 

FUTBOL GELİRLERİMİZ 12 KAT ARTTI

Futbolumuzdaki parasal büyüme özellikle son 25 yılda önemli bir artış kaydetti. Türk futbol gelirleri 1996-2021 arası yüzde 1209, yani 12 kat arttı. 1996’da 275 milyon TL civarında olan futbol gelirleri geçen 25 yılda 3.6 milyar TL’ye ulaştı. Bu tutar pandemi öncesi 4 milyar 763 milyon TL’ye kadar yükselmişti. Türk futbolu son 25 yılda ortalama yüzde 48.36 büyüdü. Parasal büyümenin bu denli hızla yükselmesinde özellikle naklen yayın gelirlerindeki artışın çok önemli rolü bulunuyor. Bu süreçte naklen yayın gelirlerindeki artış, futbol gelirlerini hızla yukarı itti. Öyle ki 2010-11 sezonunda yıllık naklen yayın gelirleri yabancı para bazında 321 milyon dolara kadar yükseldi. 2017-2018 sezonunda ise naklen yayın gelirleri yıllık 500 milyon dolar düzeyine ulaştı. Özetle, Süper Lig’in ana yakıtını bu dönemde naklen yayın gelirleri oluşturdu. Naklen yayın gelirlerinde yaşanan önemli artışlar, futbolun diğer kaynaklarını da harekete geçirdi ve ticari gelirlerde özellikle de sponsorluk kaleminde önemli artışlar yaşandı.

YÜZDE 52’Sİ NAKLEN YAYINDAN

1996-2021 arası Avrupa futbol gelirleri de büyümeye devam etti. Bu tarihsel dönemde Avrupa futbol gelirleri 33.6 kat artarken, Türk futbol gelirleri ise 12 katlık bir artış gösterdi. Bu artışın temel kaynağını ise merkez liglerin gelirlerindeki büyüme sağlıyor. Türk futbol gelirlerinin büyüme hızı her ne kadar Avrupa’nın gerisinde kalmış olsa da Süper Lig yarı çevre ligler içerisinde en fazla gelir artışı sağlayan liglerden birisi oldu. Bu süreçte çevre liglerin gelirlerinde yüzde 965’lik (9.65 kat) bir artış gerçekleşti. 2019-20 verilerine göre; Süper Lig yaklaşık 670 milyon Avro’luk geliriyle Rusya Ligi’nin hemen arkasında bir büyüklüğe sahip görünüyor. Süper Lig’in 2019-20 itibarıyla gelirlerinin yüzde 52’lik bölümü naklen yayın gelirlerinden. 204 milyon Avro’ya ulaşan sponsorluk gelirleri de futbol gelirlerimizin yüzde 30’luk kısmını oluşturuyor. Kulüp başına ortalama gelirlerde ise Süper Lig 37 milyon Avro’luk gelirle ikinci sırada yer alıyor. Süper Lig sahip olduğu geliriyle Avrupa’nın merkez liglerinden sonra gelen önemli liglerinden. Yıllar itibarıyla gelirimiz düzenli bir şekilde artmaya devam etti. Ancak bu gelir artışı Türk futboluna sportif başarı getirdi mi diye soracak olursanız, onu da bir sonraki yazımızda ele alacağız.