“İşsizlik” başvurusu yapmayanların dışında “işsizlerin sayısının” Türkiye’de 4 milyonu geçtiği açıklandı! “Başvuru” yapmayanlarla işsizlerin 6 milyonu aştığı resmen saptandı. Hükümet adına Maliye ve Hazine Nazırı Damat Berat Albayrak Paşa bir açıklama yaptı. Damat Paşa, “Tanzim satış noktaları devreye girecek... Böylece, vatandaşlarımızı da Tanzim satış noktalarında istihdam etmek suretiyle inşallah işsizlik sorununu da tarihe gömeceğiz!” sözleriyle müjdeyi verdi... 

Hangisi hangisinden kopya çekti bilinmez! Kayınpeder, “Gerekirse tanzim satışları belediye eliyle kurarız ve ucuza satış yaparız” demişti. Bazı AKP’li belediyeler, “Tarım Kredi Kooperatifleri için çalışmalar hazırladı ve mobil araçlarda tanzim meyve sebze satışına” başladı.

***

Kayınpederi Sultan Hazretleri hatırlamaz! Çünkü 1949-1957 yılları arasında İstanbul’da Valilik ve Belediye Başkanlığı yapan, Ord. Prof. Dr. Fahrettin Kerim Gökay’ın (1900-1987) Belediye Başkanlığı koltuğuna 1994’te oturacaktı.

Prof. Gökay’ı nereden mi anımsadık? Gençler bilmez... Damat Paşa’nın kayınpederi, AKP Genel Başkanı, Reis-i Cumhur, Vezir-i Azam Recep Tayyip Erdoğan’ın doğduğu 1954 yılında, Prof. Gökay, İsviçre’de “ucuzluğun kralı” olarak tanınan “Migros” yapılanmasını, İstanbullular için seyyar “tanzim satış noktalarını” kurmuştu. Migros, bugün Türkiye’nin alışveriş merkezlerinden biri oldu. O zaman işsizlik çözüldü mü?

***

Damat Paşa şöyle konuşmuştu:

“Tanzim Satış noktalarının yurt genelinde yaygınlaşması ve ürün çeşidinin artmasıyla birlikte çok sayıda görevliye ihtiyaç duyulacak. İlk etapta 5 bin tane satış noktası olSA, bunların her birinde 50 kişi çalışSA 250 bin vatandaşımıza iş olanağı sağlanmış olur. Hedefimiz, nüfusun yarısının ucuz sebze sattığı, diğer yarısının da satın aldığı güçlü ve büyük bir Türkiye’dir. Tedbirlerimizi aldık, işsizliği tek haneli rakamlara indireceğiz!” 

Anlaşılan, Türk halkı; Damat Paşa’nın “olSA, çalışSA” sözleriyle açıkladığı “varsayımlı”, “olsa da bitse, maşallah” gibilerden “eğer”lerine kaldı!

***

Damat Paşa’nın ve kayınpederinin gözü aydın! Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2019 yılı kasım ayı işgücü istatistiklerini açıkladı.

Buna göre, Türkiye genelinde 15 ve daha yukarı yaştakilerde işsiz sayısı 2019 yılı kasım döneminde geçen yılın aynı dönemine göre 327 bin kişi artarak 4 milyon 308 bin kişi oldu. Aynı dönemde çalışma çağındaki nüfus 958 bin kişi artmıştı!

İşsizlik oranı bir önceki yıla kıyasla 1 puanlık artış ile yüzde 13.3 seviyesinde gerçekleşti.

Ayrıca, Kasım 2019 döneminde herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna bağlı olmadan çalışanların, “toplumsal güvenliği” bulunmayanların toplam çalışanlar içindeki payını gösteren “kayıt dışı çalışanların oranı, bir önceki yılın aynı dönemine göre 0.2 puan artarak yüzde 33.8 olarak” gerçekleşti!

Tarım dışı sektörde kayıt dışı çalışanların oranı ise bir önceki yılın aynı dönemine göre değişim göstermeyerek yüzde 22.8 oldu.

***

Damat Paşa’nın mantığı “tanzim satış noktaları” kurmak! Peki, ekonomide “yatırım” diye bir sözcük var! Yatırım yok! Yatırım olmayınca, istihdam olur mu?   

Tarım sektöründeki bunalım, bu alanda çalışanları da işsizler ordusuna ekliyor. İşletmeler küçülüyor ve çalışanlarından bazılarını çıkarmak zorunda kalıyorlar. Bazı işletmeler de kapılarına kilit vuruyorlar. Bu durum karşısında iş sahaları azalıyor. İşsizlik konusundaki sıkıntı ise her geçen gün daha da büyüyor.

Tarım ürünlerinin fiyatları, başlarını alıp uçmadılar mı?

***

Sultan Erdoğan, gençleri “evlenmiyorlar, 4 çocuk yapmıyorlar!” diye eleştiriyor.

Günümüzde her 4 gençten biri işsiz... Üniversite mezunlarında işsiz sayısı ise 1 milyona ulaştı. Üniversiteyi birincilikle bitirmiş bazı öğrencileri tanırım... Ekim 2019’da 15-34 yaş grubunda genç işsiz sayısı 2 milyon 625 bine yükseldi. Önceki yılın aynı ayına göre bu yaşlarda işsiz sayısında 326 binlik artış oldu. 

Ekonomist Uğur Gürses bu durumu eleştirerek “Son 1 yılda çalışma çağındaki nüfus 958 bin kişi artarken, ne olmuş da (geçmiştekinden farklı olarak) bunların sadece 82 bini işgücüne katılmış? Miras mı kalmış? Piyango mu çıkmış? Yoksa işsizlik oranı düşük çıksın diye mi işgücüne katılmamışlar” diye soruyor...

***

Gelelim basın haberlerine:

7 Ocak 2020 Cumhuriyet: “Kriz derinleşiyor. Türkiye’de son 15 yılda iflas eden esnaf sayısı 2 milyona yaklaştı. Ekonomik kriz nedeniyle 2019’da 114 bin 977 esnaf kepenk kapattı. Bu rakam son 9 yılın en yüksek rakamı olarak kayıtlara geçti...”

11.01.2020 Sözcü: “İşsizler ordusuna son bir yılda 608 bin kişi daha katıldı. Türkiye’de her 100 gençten 25’i işsiz (Özetle her 4 gençten biri!) İşsiz sayısı 4 bin 396 kişi oldu. İşsizlik oranı 1.8 puanlık artışla yüzde 3.3 seviyesinde gerçekleşti. 2019 Ekim ayı kıyaslamasıyla istihdam, 527 bin kişi azalışla 283 milyon kişi oldu...”          

7 Şubat 2020 Sözcü: “CHP’li Gürsel Tekin pazarda halkın nabzını tuttu: Gerçek enflasyon yüzde 30...” Kadıköy pazarını gezen İstanbul milletvekili Tekin, vatandaşlar ile pazarcıların geçim dertlerini dinledi. Tekin, “Mutfakta büyük yangın var. Hayat kansere dönüşebilir” dedi...

Elbette bu haberleri yandaş, çıkardaş basında bulamazsınız!

***

“Avrupa İstatistik Ofisi (Eurostat)” verilerine göre, 15-64 yaş grubunda “Avrupa Birliği (AB) üyesi” 28 ülkede ortalama istihdam oranı 2019’un üçüncü çeyreğinde yüzde 69.6 iken, Türkiye yüzde 51’lik istihdam oranıyla bu alanda Avrupa’da son sıradaki ülke oldu!

Üstelik oran, ekimde yüzde 50.5’e geriledi. (Herhalde Damat’ın yanıtı hazır: Biz AB üyesi değiliz ki!) İsviçre yüzde 80.4’lük istihdam oranıyla bu alanda Avrupa’da ilk sırada yer alan ülke oldu. (İsviçre’de AB üyesi değil ki!) Türkiye’den sonra bu alanda en kötü durumdaki ülke yüzde 54.8’lik oranla Kuzey Makedonya oldu...