Sultan, bugün hem “şanssız” hem de “şanslı” bir dönemde İran’a uçuyor!
Şanssız...
Yemen’de İran destekli Şiilerin ayaklanmasına karşı, Suudilerin Sünnilerini desteklemişti. İran Meclisi Ulusal Güvenlik ve Dış Siyasa Komisyonu Başkan Vekili Mansur Hakikatpur, “Erdoğan’ın ziyareti iptal edilsin!” demişti. Dışişleri Bakanı Cevad Zarif de, “Stratejik hatalar yapan, hırslı politikalar izleyen” Sultan’ın “sorumlu davranmasını” istemişti. Bu ortamda, Tahran’da, görüşmeler yapmak zorunda kalacak...

***

3 Nisan’da Lozan’da Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu’nun beş daimi üyesi ve Almanya’nın katılımı ile İran’ın nükleer yapılanmasını sınırlayan “anlaşma” için “mutabakata” varılmasının olumlu ortamında Tahran’da olacak.
1957’de İran Şahı Rıza Pehlevi’nin ABD ile imzaladığı “Nükleer Program Anlaşması”nı, Pehlevi devrilince dinsel yönetim 1979’da feshetmişti. 2002’de, Rusya ile “Nükleer Tesis Anlaşması” devreye girmişti. İran’ın nükleer silah hevesi Batı dünyasını ürkütmüştü.
12 yıl boyunca yapılan çeşitli girişimler İran’daki aşırı dinsel yönetimlerce engellenmişti. Günümüzdeki Ayetullah Ali Hamaney ve Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin aşırılıktan uzaklaşıp “itidalli olma” siyasasını izlemeleri, yeni oluşumu başlattı.
Sultan’ın görüşeceği Cumhurbaşkanı Ruhani, BM’de “ılımlı” söylemleri ile beğenilmişti. Dışişleri Bakanı Zarif de ABD’li meslektaşı John Kerry ile “diyalog” başlatmıştı.
Batı’nın uyguladığı “ekonomik yaptırımların” yumuşamaya önemli katkısı oldu. İran, son 3 yılda petrol satışında 100 milyar dolarlık kayba uğramış, dışsatımlarının gelirleri pek çok ülkede “bloke” edilmişti.
Anlaşma, eğer 30 Haziran’da imzalanırsa, İran 10 yıl süreyle 19 bin adet “santrifüjünü” 6 bin104’e indirecek, mevcutları “sivil alanda” kullanacak, 15 yıl nükleer zenginleştirme yapamayacak. Karşılığında “ekonomik yaptırımlar” aşamalı kalkacak, “bloke” hesaplar çözülerek İran’a nakit akışı başlayacak.
“Mutabakat” ile ABD, kadim dostları İsrail ve Suudi Arabistan’ı gücendirdi. Bazı Amerikan senatörler, anlaşmayı Kongre’de önleme girişimini başlattılar.

***

Şanslı... İran’ın para musluklarının açılacak, akaryakıt satışlarının artacak olması, Türkiye’ye de önemli katkılar sağlayacak. İki ülke arasındaki dış ticaret baş aşağı giderken Türkiye’nin İran’a satışları yaklaşık üçte iki oranında gerilemişti. 1 Ocak’ta yürürlüğe giren, ikili “Tercihli Ticaret Anlaşması” gerçekçi uygulama kazanacak.
Yaptırımların kalkması ile ikili ticaret artacak, satılamayanlar pazarlanabilecek, Türk makine sanayisinin önü açılacak. Türk taşımacılarına yeni yükler çıkacak.
Türbandan çıkarak, Akdeniz kıyılarımızda denize bikinileriyle giren İranlı turist sayısı 2 milyondan 1.2 milyona düşmüştü. İran’ın çeşitli kentlerine günde giden 15 Türk uçağındaki doluluk oranı da artacak.

***

Sultan’ın Tahran görüşmelerinde ayrıca Yemen, Irak ve Suriye de gündem oluşturacak. Kuşkusuz “mutabakat” Şii İran’ın, Sünni Arap dünyasında elini güçlendirecek. Sünni Sultan’ın “Büyük Ortadoğu Projesi” başkanlığına oynadığı “güçlülük rolü”, bölgede “şahlık (!)” dönemine dönüşebilir.

Ankara Konserleri!
Üniversite öğrencilik yıllarımda, Ankara’da “cumartesi” günleri, sınıf arkadaşlarımla “müzik günlerimiz” idi... Dünyaca ünlü solistler, Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası (CSO) eşliğinde, cuma geceleri konser verir, ertesi günü de DTCF salonunda konseri öğrencilere ücretsiz tekrarlardı.
Rus kemancı David Oistrak, Fransız “altın flüt” Jean- Pierre Rampal gibi ustaları da dinlemiştik. Dönemin Dışişleri bakanları yabancı ülkeler ile ikili anlaşmalara “sanatçı değişimi” maddesini de eklerlerdi. Sonrasında uygulamalar unutulunca, Ankaralılar ünlüleri dinleyemez oldular.
CSO’daki konserlerin ilk gecesinde İsmet İnönü, eşi Mevhibe Hanım ile ön sırada yerini alırdı. İnönü, TBMM’den “harika çocuklar” yasasını geçirdi. Klasik müzik alanında gelecek vaat eden çocuklar, aileleri ile yurtdışına burslu olarak eğitime gönderilmesine başlanınca, yasadan ilk olarak piyanist İdil Biret ve kemancı Suna Kan yararlandılar.
4 Nisan gecesi Ankara’da Milli Eğitim Şûra Salonu’nda “Uluslararası Ankara Müzik Festivali’nin” ilk gecesinde, ön sırada İnönü’nün kızı Özden Toker, kızı Gülsün, eşi Mustafa Bilgehan yerlerini almışlardı. 10. Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, eşi Semra Hanım da ön sıradaydılar.
İstanbul’daki etkinlikler gazetelerimizin birinci sayfalarında boy gösterirken, Ankara’da “Sevda Cenap And Vakfı’nın” düzenlediği 32. Festival kültür sayfalarına tek satır olarak bile yansıtılmadı!
Açılışı, şef Ender Sakpınar yönetimindeki Eskişehir Büyükşehir Belediyesi Senfoni Orkestrası, Ertuğrul Oğuz Fırat’ın “Üç Kırın” yapıtını dünyada ilk kez seslendirdi. Alman kemancı Nicolas Koeckert de solist olarak alkışlandı. 30 Nisan’da sona erecek festival programı hakkında (http://ankarafestival. com/tr/ana-sayfa/) adresinden bilgi edinilebilir.