Orhan Bursalı
Orhan Bursalı obursali@cumhuriyet.com.tr Son Yazısı / Tüm Yazıları

İktidar üstü bir bilim konseyi

30 Temmuz 2023 Pazar

Her şeyin bir liderin iki dudağı arasına bağlı olduğu ülkede, geleceğe hazır olarak, yakın, orta ve uzun vadede (hepsi toplam 25 yıllık süre içinde) ciddi ulusal durum saptamaları yapmak, politikalar oluşturmak ve millete açıklamak ile eylem planları hazırlamak olanak dışı... Ülkenin bunu yapabilecek kurumları olmasına rağmen. Ama üzerlerine düşen yasal görevleri yerine getirememeleri kendilerini gerçeklikten uzaklaştırıyor.

İktidar günlük olaylarla boğuşuyor. Geleceğe yönelik herhangi bir projesini bilen var mı? Tehlikelere doğru durmadan itilen bir ülke var! Muhalefet politik dipsiz kuyuda cebelleşiyor. Ülkeye önderlik etme yeteneğine sahip değil.

İlk akla gelen giderek azan iklim değişikliğine karşı ülkenin nasıl hazırlanacağı...

Çünkü bu iklimde değişimin 15 yıl içinde çok önemli ekosistemleri işlemez hale getireceği konusunda bilimsel öngörüler var. Yani çöküşler giderek artacak.

İklim değişikliğini genel çoğunluk salt sıcaklık artışı olarak algılıyor. “Öf yandımmm Allah”... Evlerden çıkmayın çok sıcaklarda, ölürsünüz! Geçen yıl sadece Avrupa’da 61 bin insanın sıcaklık etkisinden öldüğü açıklandı. Bu yıl artacak. Gelecek yıl daha... Beş yıl sonra katlanarak...

YARIN İMKÂNSIZ OLMASIN

Oysa sıcaklık artışı, iklim değişimi, aynı zamanda susuzluk demek, orman yangınları demek, sulu tarımın giderek ölmesi, sulu tarıma dayalı beslenmenin hiç satın alınamayacak derecede pahalanması hem de milletin sofrasına artık gelememesi demek.

Eskiden 20-30 metreden çektiğiniz yeraltı suları artık 50-100-150-200 metre derinlikten çekilebiliyor. Yarın bu da imkânsız olacak. Yeraltı suları, her alanda kullandığımız suların çok önemli bir yüzdesini oluşturuyor. Kentlerin susuz kalması tehlikesi ciddi. İstanbul Belediyesi suyu az kullanın çağrıları gönderiyor telefonlara... Susuzluk, hastalık ve kitlesel ölüm demek.

Ormanlar, 30 yıl içinde toptan yanarak bitebilir. Avrupa, Akdeniz, Yunanistan, İtalya, İspanya, Portekiz, Kanada, Amerika, Türkiye her iki türlü yanıyor. Akbelenliler ağaçlarına sarılıyor kesilmesin diye... Ne yapacağız, oradaki kömür mü gelecek için önemli, orman mı? Kömür daha çok ölüm, orman ise daha çok hayat demek. Kömür yoksulluk ve iklim değişikliğini azdırıcı, orman zenginlik demek.

KÖTÜ HABER

Dünyada iklimin önemli motoru, Atlantik büyük okyanus akıntısının su taşıma sistemi çok inceldi, hassaslaştı ve bilimadamları sistemin çökme noktasına hızla geldiği görüşünde. “Ani devrilme”, kullanılan terim. Bu gerçekleşirse dünya için çok ağır dramatik sonuçları olacak ve geri dönüşü olmayacak... Bu su taşıma bandı, tropik bölgelerden Kuzey Atlantik’e ılık, tuzlu su taşıyor sonra da okyanus tabanı boyunca güneye daha soğuk su gönderiyor. 

Nature Communication dergisinde yayımlanan ciddi bir bilimsel makale diyor ki ancak artan küresel sıcaklıklar Kuzey Kutbu buzunu eritirken ortaya çıkan soğuk tatlı su akışı, bu sistemi kilitleme/kapatma noktasına getiriyor. “Değişim, bir elektrik düğmesini kapatmak kadar ani olacak ve Atlantik’in her iki yakasında da hava koşullarında dramatik değişikliklere yol açabilecek...”

Söz konusu makalenin yazarlarının istatiksel hesaplarına göre “Bugün ile 2095 arasında herhangi bir zamanda ve 2025 gibi erken bir tarihte çökebililir...” Bilim insanları bu araştırmayı doğrulayacak yeni kanıtlar peşinde.

ULUSU BİLGİLENDİRMEK

İklim değişimiyle ülkeyi bekleyen çok yönlü tehlikeler konusunda, partiler üstü bir bilimsel oluşum, tarafsız ve bilimsel olarak ulusu bilgilendirebilir.

Yine ülkenin ekonomi veya bilim ile daha pek çok alanda karşı karşıya olduğu yakın ve orta gelecekte beklediği tehlikeler ve alınması zorunlu önlem önerileriyle bu görevini ulusa bir borç olarak yerine getirebilir.



Yazarın Son Yazıları Tüm Yazıları


Günün Köşe Yazıları