Atatürk’ün “Eğitimdir ki bir ulusu ya özgür, bağımsız, şanlı, yüksek bir toplum olarak yaşatır ya da bir ulusu köleliğe, yoksulluğa düşürür” sözünün ışığında eğitimin her çeşit sorununu ve çözüm yollarını araştırdı:

Eğitim Hakkı, Türkiye’de Laiklik ve Din Eğitimi, Eğitim Sorunumuza Kuşbakışı, Anahatlarıyla Özlük ve Meslek Sorunlarımız, Eğitimde Geleceğe Bakış, Türkiye’de Ulusal Eğitimin Kuruluş Süreci, Türkiye’de Eğitimin Son Yüzyılı…

Eğitimimizin özgün kurumlarını inceledi:

Gazi Eğitim Enstitüsü, Hasanoğlan Yüksek Köy Enstitüsü, Gönen Köy Enstitüsü…

Türkiye’de Öğretmen Yetiştirme Deneyimi ile öğretmen yetiştirme sorununun kökenlerine indi. Türkiye’de Beden Eğitiminin Öncü Kızları’nı yazdı (Cumhuriyet Kitapları).

EĞİTİM DEYİNCE

Kavramı, kuramı, uygulaması, kurumları, kişileri, tarihi, sorunları, çözüm yollarıyla eğitimle ilgili araştırmalar deyince, Niyazi Altunya aklıma geliyor.

O, eğitimin tarihini, sorunlarını, örgütlenmesini gözler önüne seren bir çabanın öznesidir.

Ülkemizdeki toplumsal değişim ve dönüşümlerin eğitim alanına yansımasının belleğidir.

Doğrulamadan, kaynak göstermeden yazmayan, akademik dünyanın yararlanması için veriler sunan yapıtlarıyla eğitimimizin bir anıtı olmayı hak eden aydınımızdır.

Onun yazdıkları, eğitimin sorunlarına verilen bir ömrün değerbilirlik, sağduyu, sabır ve titizlikle damıtılmasıdır.

TONGUÇ BABA

Bir sistemin adı olan Köy Enstitülerinin “çağdaş eğitimin dünyaya örnek olmuş kalesi” olduğunu öğreten Niyazi Altunya, Köy Enstitüsü Sistemine Toplu Bir Bakış, Köy Enstitüleri, Köy Enstitüsü Sisteminin Düşünsel Temelleri gibi kitaplarıyla Köy Enstitüleri konusundaki derinlikli görüşleriyle birçok belirsizliği, eksik bilgilenmeyi ortadan kaldırdı.

 “Bu büyük birikimden gerekli dersleri çıkarabilmek” amacıyla yazdığını söylediği büyük eğitimciyi, “Tonguç’u güçlü yapan asıl etmen onun güçlü kuramcılığıdır. O güçlü bir kuramcı olmasaydı başarılı bir kurucu ve lider olamazdı” diyerek sundu yeni kitabı Tonguç Baba’da (Cumhuriyet Kitapları).

“İsmail Hakkı Tonguç ile Köy Enstitüsü Sistemi özdeşleşmiş bir kavram çiftidir. Dolayısıyla Tonguç’u anlamadan Köy Enstitüleri anlaşılamaz” cümlesiyle başladığı Tonguç Baba adlı “el kitabı”nda, özgeçmişinden eğitim kuramcılığına, iş eğitimi ilkesinden, köy sorununa, eğitim yöneticiliğinden kitap ve yazılarına, dostları ile karşıtlarına uzanarak aktardı Tonguç Baba’yı.

AYDINLANMANIN ÖĞRETMENİ

TÖB-DER’deki ağırbaşlılığı, bilinci, bilgisi, sakinliği, hoşgörüsü ile insanı etkileyen duruşunu 12 Eylül sonrası kamu çalışanlarının örgütlenmesinin önünü açmada çok önemli bir adım olan ve beş yıl genel başkanlığını yaptığı EĞİTİM-İŞ’in kuruluşunda verdiği emekle sürdürdü.

Türkiye’de Öğretmen Örgütlenmesi: 1908-2008, EĞİTİM-İŞ Deneyimi, EĞİTİM SEN, Eğitimcilerin Sendikası Nasıl Olmalı Ne Yapmalı? gibi kitaplarında örgütlülük bilincini aktardı.

Yeni Kuşak Köy Enstitülüler Derneği, eğitimimizin unutulmaz adlarından Mustafa Necati, Dr. Reşit Galip, Saffet Arıkan’la ilgili kitaplarıyla değerbilirliğin örneği olan Niyazi Altunya’ya “2020 Mustafa Necati Onur Ödülü”nü verdi ve onun için bir “Armağan Kitap” yayımladı:

Aydınlanmanın Öğretmeni Niyazi Altunya (Haz. Rifat Güler-Gökhan Bal).

Bu ödül ve kitap; eğitimle ilgili her konuda duyarlılık, gerçekçilik ve nesnellik deyince ilk akla gelen, Isparta-Sütçüler-Hacıahmetler köyünden çıkıp ömrünü öğretmenlik, ilköğretim müfettişliği, öğretmen örgütçülüğü ve eğitimimizin belleği olmakla geçiren aydınımız Niyazi Altunya içindi.

Kutluyor, kucaklıyorum.