Rusya ve Ukrayna arasındaki savaş sürüyor. Barışın işaretleri görülmüyor. Son günlerde Rusya Federasyonu’nun hali ne olacak diyenlerin sayısı da artıyor. Rusya şu anda üç büyük sorunla karşı karşıya: Demografi, ekonomik durum ve ayrılıkçılık.

Savaşın başında Rusya, Kiev’i işgal etmek ve yönetimi Moskova’ya sadık bir hükümetle değiştirmek amacıyla saldırdı. Başarısız oldu. O günden beri birçok kişi Ukrayna’yı savaşın galibi olarak görüyor, Rusya’nın çoktan yenilmiş olduğunu düşünüyor. Dahası, ABD’nin önemli düşünce kuruluşlarından Hudson Enstitüsü’nce yayımlanan “Sovyetler Birliği’nin nihai çöküşüne ve Rusya Federasyonu’nun dağılmasına hazırlanmak” başlıklı makale, Ukrayna’nın savaşı kazanacağından ve Rusya’nın dağılacağından emin biçimde, ABD’nin, çıkarlarına göre hazırlıklar yapmasını öneriyor. Makale, Rusya Devlet Başkanı Putin’in, “Batı’nın Rusya’yı tasfiye etmeyi amaçladığını” söylediği açıklamalarla da örtüşüyor.

SENARYOLAR

Rusya’nın, savaşı kaybederse, ne olabileceğine dair farklı senaryolar var. Kaçınılmaz olarak, Putin başkanlıktan ayrılacak veya ayrılmaya zorlanacak. Atanmamış bir halef ülkeyi yönetirse, farklı siyasi, askeri ve etnik güçler arasında güç mücadeleleri başlayabilir. Etnik açıdan bakıldığında birincil tehlike Kafkasya’da. Tüm Kafkas özerkliklerinde, Ruslar azınlıktır. Hepsinde yüzyıllardır kendilerine ait bir devlet geleneği vardır. İslam faktörü de bu anlamda önemli bir rol oynar. 1992’de Rusya’dan ayrılma girişiminde bulunan Tataristan, Yakutya ve Çeçenya ayrılıkçılığın ilk adaylarıdır. Sırada, Sibirya Ruslarının Sibirya Cumhuriyeti’ni kurmak istedikleri Sibirya vardır. Bazı siyasi yorumcular, Rusya’nın geleceğinin devrim, iç savaş veya siyasi parçalanma yoluyla değişebileceğini söylüyorlar. Rus tarihçi Aleksandr Etkind, Rusya’nın bir “imparatorluk” olduğunu, Moskova’daki mevcut liderliğin aldığı kararlar nedeniyle federal yapının bozulacağını ve birkaç vilayete “parçalanacağını” tahmin ediyor. Bu olursa, dünya haritası önemli ölçüde değişecektir.

PARÇALANMA MÜMKÜN MÜ?

Rusya federal bir devlettir, 21 cumhuriyeti içerir. Ancak “cumhuriyet” kelimesi, cumhuriyetin egemenliği anlamına gelmez. Bazıları Rusya’nın dağılmasının sadece bir efsane olacağına inanır çünkü federal cumhuriyetlerde elit yoktur. Yıllar içinde bu elitlerin ortaya çıkması merkezden engellenmiştir. Alınan kararlar Moskova’yla uyumludur. Bu cumhuriyetlerde finansal işlemler de Moskova’yla eşgüdüm içinde yapılır. Rusya’nın çevre bölgeleri, merkez bölgelerden veya Moskova yakınlarındaki bölgelerden daha fakirdir. Bu durum, bu bölgelerde herhangi bir ayrılıkçı akımın ortaya çıkma olasılığını azaltmaktadır. Putin başkanlığındaki partinin adının “Edinaia Rossia” (Birleşik Rusya) olması tesadüf değildir. Dolaylı olarak birleşik bir federal devletin önemini ve aynı zamanda ihtişamını gösterir.

Bazı yorumcular, Rusya Federasyonu’nun er ya da geç Sovyetler Birliği’nin kaderini tekrarlayacağına inanırlar. Ancak Sovyetler Birliği’nden ayrılan devletlerin kendi sınırları ve devlet sembolleri olan, bir miktar ekonomik ve siyasi bağımsızlığa sahip ülkeler olduğu unutulmamalıdır. Rusya, içten içe “yanan” küllenmiş sorunlara dikkat etmezse, parçalanması şaşırtıcı olmaz. Tarih tekerrürden ibarettir.