İnisiyatif kullanmakla ilgili olarak tarihten birkaç örnek verelim:

Waterloo Savaşı

Koalisyon ordusu komutanı Prusyalı komutan Gebhard von Blücher inisiyatif kullanarak kendisine beklemesi emredilen konumu terk edip savaş alanına cebri bir yürüyüşle intikal etti, yenilmekte olan İngiliz birliklerini kurtardı ve nihayetinde savaşın sonucunu Dük Wellington lehine çevirdi. Koalisyon ordusunun bu zaferi o günün Avrupası için çok önemli bir olaydı ve savaşın sonunda Napolyon tarih sahnesinden indirildi.

Çanakkale Savaşları

18 Mart deniz savaşından 38 gün sonra müttefikler donanmalarının desteğinde çıkarma hazırlığı yapmaya başladı. Liman von Sanders ise çıkarmayı Saros’tan bekliyordu. Oysa Kurmay Yarbay Mustafa Kemal çıkarmanın Arıburnu’ndan yapılacağını belirtti. Nitekim Mustafa Kemal haklı çıktı ve çıkarma tam da bu bölgeden yapıldı. Ancak ordu komutanlığına bildirimde bulunmasına rağmen kendisine bir cevap gelmeyince yetkisini kullandı ve 57. Alayı harekete geçirdi. O günün şartlarında önemli bir sahayı Anzaklardan korudu. Ve düşmanın boğaza inmesi için çok önemli bir köprü başının oluşmasını önledi.

Erzincan depremi

Bugün yaşadığımıza benzer bir deprem felaketi 27 Aralık 1939’da Erzincan’da vuku bulmuş, şehir tamamen yıkılmış ve yaklaşık 40 bin kişi enkaz altında hayatını kaybetmişti.

O dönemin cumhuriyet savcısı Erzincan’da tek tük bulunan ahşap evlerden birinde ikamet etmekteydi ve deprem gecesinde savcının evi yıkılmamıştı.

Cumhuriyet savcısı o gecenin ardından ivedilikle sokağa çıktı, depremde yıkılmamış birkaç binadan biri olan Erzincan Cezaevi’ne gidip mahkûmları bir alanda topladı. Yanlarına kazma kürek almalarını emredip hep beraber şehri kurtarmaya gideceklerini söyledi ve bunun karşılığında da kendilerini affettireceği sözünü verdi. Mahkûmlar bunun üzerine hızla işe girişti ve göçük altında kalmış birçok depremzedeyi kurtarıp dışarı çıkardı. Bu olay esnasında mahkûmların hiçbiri kaçmadı.

Cumhuriyetin savcısı da sözünü tuttu, kendi inisiyatifi ile vermiş olduğu sözü Ankara’ya ulaştırdı ve mahkûmlar affedildi. Bu genç savcı 1960 ihtilali sonrasında cezaevine gönderilmiş olan dönemin Devlet Bakanı İzzet Akçal’dı.

Bu üç örneğin ortak paydası bu kişilerin inisiyatif kullanarak olayların seyrini radikal bir şekilde değiştirmiş olmalarıdır. Bu günlerde sorumlu kurumlar ve bu kurumların yöneticileri geleceklerini, kaybedecekleri olanakları düşünmeyerek ilk anda sorumlulukları kendileri alıp hızlı davranabilselerdi sonuçlar belki de çok farklı olabilirdi.

PROF. DR. CENGİZ KUDAY