Yeni bir Soğuk Savaş dönemine girdiğimiz, Batı medyasınca da epeydir dillendiriliyor. ABD’nin küresel hegemonyasına karşı, büyüyen Çin tehdidini bu yıl kabullendiler nihayet. Suriye’den Afganistan’a, Güney Amerika’dan Afrika’ya, Soğuk Savaş giderek şiddetleniyor. ABD’nin nüfuzu her geçen gün eriyor. Güney Amerika ülkeleri birer birer ABD etkisinden çıkıp Çin’le yakınlaşıyorlar. Bu ülkelere en son Şili eklendi. Ne zaman bir komünist seçilse, ABD’de birçok şirketin hisseleri borsada çakılıveriyor.

Güney Amerika medyada kendine sık yer bulsa da Afrika’dan pek bilgi düşmüyor. Ancak Soğuk Savaş örnekleri Afrika’da da bolca mevcut. Çin, uzun zamandır süren sessiz büyümesini son 10 yılda biraz kırdı. Komşularına karşı atak, uzaktaki ülkelere yumuşak tarafını gösteren bir politika izledi. Bu 10 senede, Çin’in Afrika’daki yatırımları hızla büyüdü. Güney Afrika, Nijerya, Mısır, Cezayir, Gana gibi ülkelere ciddi boyutlarda ihracat yaptı. Tabii Afrika, Fransa ve ABD’yle karşılaşmadan iş yapılabilecek bir kıta değil. 

ETİYOPYA’DA İÇ SAVAŞ

Son olarak Etiyopya’da, ABD’nin sürekli kovaladığı rejim değişikliklerinden biri daha baltayı taşa vurdu. Etiyopya Başbakanı Adiy Ahmed, birkaç yıl önce Nobel Barış Ödülü almıştı. Uzun yıllar sınır çatışmaları yaşadıkları Eritre’yle barış imzalamış, bu nedenle kahraman ilan edilmişti. Fakat sınır bölgesi Tigray’ın yerlileri bundan memnun değildi. Tigraylı azınlıklardan oluşan TPLF (Tigray Halk Özgürlük Cephesi), Ahmed seçilene kadar ülkeyi demir yumrukla yönetmişti.  

TPLF, eskiden kendini komünist varsayan, fakat komünizmin gücünü kaybetmesiyle, Batı desteği alabilmek adına sembollerini değiştiren etnik temelli bir yapı. Yaptıkları terör eylemleriyle aslında, PKK terör örgütünü andırıyor. Kovid-19 nedeniyle iptal edilen Etiyopya seçimlerini, hükümeti dinlemeyip yapma kararı aldılar. Üstüne bir de askeri üslere saldırdılar. Böylece iç savaş başladı. 

AFRİKA’DA DA GERİLİYOR

Tigray bölgesi küçüktü, ülke nüfusunun yüzde 6’sı burada yaşıyordu. Kuzeyde Eritre’yle, güneyde Etiyopya’yla kavgalılardı. Bu nedenle sadece bağımsızlıkla yetinemezlerdi. İktidarda oldukları dönemdeki gibi, ülkenin zenginliklerine erişmek istiyorlardı. Bunun için Batı’dan destek de buldular. Özellikle Biden seçildikten sonra TPLF, ABD’den gördüğü desteği artırdı. İki yıl önce kahraman ilan edilen Adiy Ahmed ise yalnız kalınca Çin, Rusya ve Türkiye’ye yöneldi. 

ABD’nin desteği yetmedi. Niyetleri önce, Cibuti’den kalkacak SİHA’ların Etiyopya ordusunu vurmasıydı. Somali izin vermedi. Bu nedenle Sudan’ı kullanmak zorunda kaldılar. Türk SİHA’ları, Çin ve Rusya’nın desteği derken, Etiyopya durumu tersine çevirdi. Geçen günlerde TPLF, Tigray bölgesine çekilmek zorunda kaldı. Lakin TPLF’nin tamamen yok edilmesi ise zor. Etiyopya, Tigray’da pek popüler olmayan TPLF’yi kovalamakta ürkek davranıyor. TPLF’nin dünya kamuoyuna “soykırım” iddiası taşımasından çekiniyor. Etiyopya ordusunda çok sayıda Tigraylı general olsa da diğer ülkelerin desteğini yitirmek istemiyorlar. Etiyopya diyasporası ABD’de oldukça aktif. Duyumlara göre, yine de Tigray’a bir operasyon yakın.

Günün sonunda, ABD’nin hor gördüğü devletler, soluğu Çin’in yanında alıyorlar. Etiyopya son yıllarda bu yolu izleyen ülkelerden sadece biri. Çin, Kuşak ve Yol projesini Afrika’ya da taşıyor. ABD SİHA’larını kaldırtmayan Cibuti de, geçen aylarda projeye katılmak için Çin’le uzlaştı.

Dünyada Çin’in nüfuzu artarken ABD’nin etkinliği azalıyor. Bakalım batı bunu durdurabilecek mi?

SARP SİNAN HACIR

ARAŞTIRMACI