Yazarlar Günün Köşe Yazıları Spor Konuk Yaşam Tüm Yazarlar
Özerklik ve Egemenlik Krizi
“Herkes gider Mersin’e, biz gideriz tersine” özdeyişinin boş olmadığını, son İspanya röportajlarımda bir kez daha anladım. \n
\n“Sağnak” takipçilerinin bildiği üzere, Türkiye’den olduğu gibi yurtdışından da zaman zaman gazetecilik yapıyorum. Yurtdışından yazdığım dönemlerde bana en çok acı veren, beni en çok çileden çıkaran konu; Türkiye ve Batı arasında hiç kapanmayan ve asla değişmeyen bir “entelektüel zaman boşluğu/ zaman aralığı” oluyor… \n
\nBatı’nın siyasi-entelektüel çerçevesini oluşturan ve Türkiye’nin esinlendiği fikir düzlemleri, ülkemize hep kağnı hızıyla, büyük gecikmeler, zaman boşluklarıyla ulaşıyor. \n
\nO süre zarfında şartlar değişiyor, dış dünyada yeni dinamikler ışığında geçmişten dersler çıkarılıp farklı arayışlara başvuruluyor ve bakıyorsunuz evren başka yere doğru gidiyor….\n
\nAncak biz o hiç telafi edilmeyen zaman boşluğu içinde, yeni keşfedilen dünün fikirlerini, neredeyse tekerleği keşfetme coşkusuyla ortaya atıyor ve mangalda kül bırakmıyoruz.\n
\nHalihazırda yapılan “özerklik tartışmalarında” da olan bu.\n
\n“İspanya’nın özerklik modelinden” Türkiye’de bahseden ilk gazeteci hasbelkader ben olmuştum. \n
\nBunun nedeni, İspanya’nın demokrasiye geçiş döneminin tetiklendiği dönemde orada bulunmuş olmamdı. “İspanya Bir Kanlı Gül” isimli kitabımda anlattığım gibi, ardından uzun uzun “Bask modeli” dizileri yapmış, demokrasiye geçiş başbakanlarından Adolfo Suarez başta olmak üzere, özerklikleri hayata geçiren aktörlerle doğrudan modeli konuşmuştum... \n
\nÖzerkliklerin İspanya’nın demokratikleşme süreci içindeki yerini Madrid’den böyle ayrıntılarıyla yazdığım yıllarda, Türkiye’de “Kürt dili ve Kürt realitesi” tanınmıyordu. \n
\n“Özerklik modeli” bir yana, “kültürel hakları” konuşmak, tartışmak dahi zül sayılıyordu. \n
\nDemokratikleşme kapsamında bu sert tabuları yıkmaktan yana hep taraf oldum. \n
\n‘Özerklik yerine milliyetçilikler devleti’\n
\nAncak otuz yıl sonra bugün gelinen nokta bambaşka. \n
\nOtuz yıl öncesinde “AB üyeliği doğrultusunda” pupa yelken ilerleyen demokratikleşme sürecinde örnek aldığımız “İspanya modelinde”, bugün ağır bir “egemenlik krizi” yaşanıyor. \n
\nOtuz yıl öncesinin “demokratik özerklikler modeli”, öncelikle güçlü Avrupa şemsiyesi altında Brüksel’in çekim gücüne dayanıyordu. \n
\nAvrupa’nın varlığının, İspanya’nın yerel milliyetçiliklerinin panzehiri olacağı düşünülüyordu. \n
\nAvrupa, demokrasinin ve İspanya’nın bekasının garantisi sayılıyordu… \n
\nİspanya’da gerçekleştirdiğim son röportajlarda, Avrupa Birliği’nin İspanyollar tarafından artık böyle geniş bir garanti şemsiyesi olarak algılanmadığını gördüm.\n
\nHer şeyden önce Avrupa’nın kendi içinde bir egemenlik krizi baş göstermişti. \n
\nÜyeler, Brüksel’e devretmiş oldukları egemenlik yetkilerinin bir kısmını tekrar ele geçirmek peşindeydiler. \n
\nBrüksel’le ilişkileri tartışmaya açan Cameron göz önündeki en somut örnekti. \n
\nAncak Cameron buzdağının yalnız görünen yüzüydü. \n
\nMadrid dahil, Avrupa’nın belli başlı başkentlerinin hemen tümünde “ulus yetkilerini geri devralmak” yönünde bir genel eğilim vardı. \n
\nAvrupa sütunu yıkılınca\n
\nHal böyle olunca, Avrupa’nın, yerel milliyetçiliklerde yatıştırıcı/ farklılıkları geniş pota içinde eritici etkisi ortadan kalkmış oluyordu. \n
\nGeçen yıllar içinde yerel milliyetçilikler buna karşın başını alıp gitmiş, özerk Katalonya bölgesi işi “egemenlik bildirgesi” ilanına dek götürmüş, yeryüzünde 400 milyon insanın konuştuğu hâkim dil İspanyolca bu bölgede tehdit altına girmiş ve düşünür Fernando Savater’in bu gazetede yayımladığımız söyleşisinde dile getirdiği gibi “milliyetçiliğin olmadığı bölgelere de milliyetçilikler bulaşmış”, İspanya devleti bir “özerklikler devleti” olmaktan çıkıp “milliyetçilikler devleti” halini almıştı. \n
\nDerin ekonomik krizin boyutları özerklikler adına yapılan akıl almaz israflarla diz boyu yolsuzlukları ortaya çıkarmış, sistemin “pahalı” ve ancak “yüksek ekonomik konjonktüre” uygun olduğu anlaşılmıştı. \n
\nİspanyol devleti 17 özerk bölgenin açıklarını kapatmakta zorluk çekiyordu, buna karşın bölgeler ayrıcalıkları yitirmemek için sonuna dek bilek güreşi yapıyordu…\n
\nBaşka bir deyişle, Madrid ile özerk yönetimler arasında baş edilmesi güç bir “egemenlik krizi” yaşanıyordu. \n
\nMadrid ve özerk yönetimler çerçevesinin bu şartlarda gözden geçirilmesi, hatta yeni bir anayasanın yapılması dahi konuşulmaya başlanmıştı. \n
\nSavater gibi “sol liberal” bazı kesimler, bu bağlamda, bazı yetkilerin özerk yönetimlerden “geri alınarak”, tekrar merkeze bağlanmasının gerekliliğinden bahsediyordu… \n
\nDiyeceğim o ki bugün “özerk Kürdistan”a örnek gösterilen “İspanya modeli” artık bambaşka bir yerde. \n
\nKöprülerin altından çok sular akmış!\n
\nKürtlere özerklik günümüzde İspanya örneği üzerinden konuşulacaksa, bu tartışmaya otuz yıl gerisinden değil, bugünden girmek gerekir. \n
\nSürecek.
\nYazarın Son Yazıları Tüm Yazıları
Günün Köşe Yazıları
Video Haberler
- Asgari ücret ve emekli maaşı hakkında önemli iddia!
- Asgari ücret kaç TL olmalı?
- Yarısı mesleği bırakmayı düşünüyor!
- Asgari ücret artarsa verimlilik artar
- Yankı Bağcıoğlu'ndan Suriye uyarısı:
- CHP'li Günaydın'dan Bakan Tekin'e tepki!
- Yeni Doğan çetesi davasında çarpıcı itiraflar
- Canlı tarih müzesi Hisart 10. yılında!
- Teğmenler Yüksek Disiplin Kurulu'na sevk ediliyor
- Tarihçi Yusuf Halaçoğlu'ndan şok iddialar
En Çok Okunan Haberler
- Türkiye'nin en ünlü tekstil devi kapandı
- SMA'lı bebeğin babası intihar etti!
- Soğuk havada TIR kuyruğu 30 kilometreyi geçti
- Muğla'da helikopter kazası: 4 kişi öldü!
- CHP'den Erdoğan'a sert yanıt!
- Öğrencisinin Suriye'de Bakan olduğunu öğrendi
- ‘Binadan çıkamıyorum, bu çaresizliğe...'
- Evini kiraya verecekler için geri sayım
- 'Su sorununu çözmek, DSİ'nin görevi değil'
- Fidan ve Colani yeni dönemi açıkladı