Çalışan ve emekli veteriner hekimler, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununda Sağlık Hizmetleri ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri Sınıfında birlikte yer aldıkları diğer meslek gruplarına yönelik yapılan yasal düzenlemeler sonrasında, özlük haklarında oluşan hak kayıplarını ve adaletsizlikleri her platformda dile getirerek, sorunlarına çözüm bulunmasını ve mağduriyetlerinin giderilmesini istiyor. Ben de gazete köşemde bu haklı talepleri duyurmak ve onların sesi olmak istiyorum.

VETERİNER HEKİMLİĞİ NEDİR? VETERİNER HEKİMLER NE İŞ YAPARLAR?

Veteriner hekimliği; hayvan, insan, çevre, gıda ve toplum sağlığının diğer bir ifadeyle, yaşamın merkezinde yer alan insanlık tarihi kadar eski ve bir o kadar da önemli kadim bir meslek. Hayvan sağlığının olmadığı bir yerde insan sağlığından bahsetmek, gıda ve çevre güvenilirliğini temin etmek elbette mümkün değil. 

Veteriner hekimler;

• Salgın hayvan hastalıkları ile mücadele, (şap, veba, kuş gribi)
• İnsanlara bulaşan zoonoz hastalıklarla mücadele, (kuduz, şarbon, brucella, verem)
• Hayvan hastalıklarının teşhis ve tedavisi,
• Hayvan ıslahı,(yüksek verim)
• Veteriner aşı ve ilaç üretimi,
• Sofralara sağlıklı ve güvenilir kırmızı et, tavuk, süt, yumurta, balık, bal arzının sağlanması,
• Piyasada hayvansal ürün/gıda kontrolü, 
• Gıda amaçlı beslenen hayvanlarda ekonomik kayıpların azaltılması,
• Atçılık sektörü, At yarışları/binicilik,
• Dost hayvanların sağlığı,
• Yabani hayvanların sağlığının korunması,
• Kırsal kalkınmaya destek,
• Çiftçilerin verimli hayvancılık yapmasına önderlik,
• Sokak hayvanlarının rehabilitasyonu,
• Çevre sağlığı,

gibi konularda katkı sunmaktadır.

Beş yıllık yüksek lisans mezunu olan, mesleğini icra ederken 200 den fazla zoonoz hastalığa (bakteriler, parazitler, virüsler, mantarlar ve prionlar hayvanlar ve insanlar arasında yayılan bulaşıcı hastalıklar) maruz kalan, salgın ve bulaşıcı hayvan hastalıkları ile mücadele etmek suretiyle toplumu zoonoz hastalığa karşı koruyan, mevsime ve yol zorluklarına bakmaksızın mesleğini icra etmek için en ücra köylere kilometrelerce yol giderek hastaya ulaşan, saat mefhumu bulunmayan, zorlu ahır ortamlarına ve hayvan travmalarına maruz kalan, hayvansal gıda güvenliği ve güvencesinin teminatı olan, Covid-19 pandemisinde filyasyon ekiplerinde fiilen yer alan veteriner hekimler ve uzman veteriner hekimlerin özlük haklarının, eşit ve benzer işler yapan diğer sağlık hizmetleri çalışanları göz önünde tutularak verilmesi gerekmektedir.

VETERİNER HEKİMLER NE İSTİYOR? 

657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 36. Maddesinde memurların sınıfları belirtilmiş olup, maddenin III numaralı bendinde, Sağlık Hizmetleri ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri Sınıfı; “…sağlık hizmetlerinde (Hayvan sağlığı dahil) mesleki eğitim görerek yetişmiş olan tabip, diş tabibi, eczacı, veteriner hekim gibi memurlar ile bu hizmet sahasında çalışan yüksek öğrenim görmüş fizikoterapist, tıp teknoloğu, ebe, hemşire, sağlık memuru, sosyal hizmetler mütehassısı, biyolog, pisikolog, diyetçi, sağlık muhendisi, sağlık fizikçisi, sağlık idarecisi ile ebe ve hemşire, hemşire yardımcısı, (Fizik tedavi, laboratuvar, eczacı, diş anestezi, röntgen teknisyenleri ve yardımcıları, çevre sağlığı ve toplum sağlığı teknisyeni dahil) sağlık savaş memuru, hayvan sağlık memuru ve benzeri sağlık personelini kapsar…”,

Yine aynı Kanun eki  “I”  sayılı Cetvelde III. Sağlık Hizmetleri Sınıfı başlığı altında; “a) Uzman Tabip, Tabip, Diş Hekimi, Uzman Veteriner Hekim, Veteriner Hekim, Eczacı, Biyolog, Tıpta Uzmanlık Tüzüğünde belirtilen dallarda uzmanlık belgesi alanlar veya bu dallarda uzmanlık unvanını doktora aşaması ile kazanmış bulunanlar”,

ifadesi yer almaktadır.

Veteriner hekimler, Devlet Memurları Kanununda aynı hizmet sınıfında yer alan uzman tabip, tabip, diş hekimleri ile kendileri arasında gerek çalışan gerekse emekli olanlar yönünden, özlük haklarında yaratılan adaletsizliklerin giderilmesini, sosyal güvenlik alanında tanınan bir haktan, aynı alanda yer alan ve temelde birbirine yakın konumda bulunanların, dengeli ve makul ölçüler içinde yararlanmalarını sağlayan düzenlemelerin gerçekleştirilmesini istemektedirler.

EMEKLİ VETERİNER HEKİMLER YÖNÜNDEN YAŞANAN MAĞDURİYETLER NELERDİR?

-Veteriner hekim ve eczacılar kamuda muhtelif kurumlarda göreve başlarken, fiilen çalışırken ve emekli olduklarında, çalıştıkları kurum fark etmeksizin sağlık hizmetleri sınıfı çalışan olarak değerlendirilmektedir.

Kamu veteriner hekimleri ve eczacılar emeklilik hakkını elde ettiklerinde diğer sağlık hizmetleri sınıfı çalışanlar gibi 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre, kendi hesabına çalışan veteriner hekimler ve eczacılar Bağ-kur, özel sektörde çalışanlar ise SSK mevzuatına göre emekli maaşı almaktadır.

Sağlık hizmetleri sınıfındaki aynı hizmet yılı üzerinden emekli olmuş tabip, diş tabibi, veteriner hekim ve eczacıların tamamına 01.01.2019 tarihine kadar aynı emekli maaşı veriliyor idi.  Anılan tarihten itibaren yürürlüğe konulan 5434 sayılı Kanunun ek 84. Maddesi ile kamudan emekli olan tabip ve diş tabiplerinden ilgili mevzuatına göre uzman olanlara (26.000) gösterge rakamının, uzman olmayanlara (20.000) gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarda her ay emekli aylıklarıyla birlikte ilave ödeme yapılması öngörülmüştür.

Bu durumda, aynı hizmet yılı üzerinden kamudan emekli olmuş sağlık hizmetleri sınıfında tabip, diş tabibi ve veteriner hekim ve eczacılar söz konusu kanun değişikliğinden önce aynı emekli maaşını alırken, kanun değişikliğinde ilave emekli ödemesinin veteriner hekim ve eczacılara verilmemesi nedeniyle veteriner hekim ve eczacılar % 43 oranında daha az emekli maaşı almaya başlamıştır. 

Uzman veteriner hekimler, veteriner hekimler ve eczacılar 5434 sayılı Kanunun ek 84. Maddesi kapsamında uzman doktor, doktor ve diş hekimlerine verilen ilave ödemenin kendilerine de verilmesini istemektedir.

Emekli maaşları yönünden veteriner hekim ve eczacıların yaşadığı mağduriyet aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. 

-Emekli veteriner hekimler yönünden diğer bir mağduriyet, 15/1/2023 tarihinde yürürlüğe giren “3600 Ek Gösterge” uygulamasından oluşmuştur. Bu mağduriyet veteriner hekimler ile tabip ve diş hekimleri yerine, veteriner hekimler ile bunların astı konumunda olan veteriner sağlık teknikerleri ve teknisyenler arasında olmuştur. 1. dereceden emekli veteriner hekimlerin ek göstergesi 4200 olurken,  veteriner sağlık teknikerleri ve teknisyenler 3600 ek göstergeden yararlandırılmıştır. Bu durumda gerek 3600 gerekse 4200 ek göstergenin özel hizmet aylığı yüzdesi % 145 olduğundan, yani aynı yüzdelik orana girdiğinden, emekli veteriner sağlık teknikerleri ve teknisyenleri ile veteriner hekim maaşları aynı düzeye gelmiş, aralarındaki maaş hiyerarşisi bozulmuş, hatta bazı veteriner hekimler astı konumundaki veteriner tekniker ve teknisyenlerden daha az emekli maaşı almaya başlamıştır.

Söz konusu düzenlemelerle, emekli veteriner hekim ve eczacılar gibi makam tazminatı ödenmesine hak kazanan kamu kurumlarında yönetim, icra, büro ve benzeri hizmetleri gören Genel İdare Hizmetleri Sınıfına giren veteriner hekim ve eczacı kökenli; Kurum/Enstitü Müdürü, İl Müdürü, Daire Başkanı, Genel Müdür Yardımcısı, Genel Müdür, Kurum Başkanı, Bakanlık Müşaviri, Müsteşar Yardımcısı, Müsteşar, Bakan Yarımcısı vb kamu emeklileri için de ek gösterge durumlarına göre maaş hiyerarşisi bozulmuş, haksızlık ve adaletsizlik oluşmuş ve mağduriyete yol açılmıştır.

Sağlık hizmetleri sınıfı içerisinde yer alan veteriner hekim ve eczacıların, makam tazminatı ödenmesine hak kazanan sağlık çalışanlarının kamu emeklileri aleyhine oluşan mağduriyet ve haksızlığın giderilmesi, maaş hiyerarşisi ve adaletin sağlanması gerekmektedir. 

ÇALIŞAN VETERİNER HEKİMLER YÖNÜNDEN YAŞANAN MAĞDURİYETLER NELERDİR?

1- Uzman veteriner hekim ve veteriner hekimlerin özel hizmet tazminatı yönünden mağduriyeti bulunmaktadır.

657 sayılı Kanunun 152. Maddesinde; sağlık hizmetleri sınıfına dahil kadrolarda görev yapanlardan dört yıl ve daha fazla süreli yükseköğrenim veren okul mezunları için yüzde 145 olarak belirlenen özel hizmet tazminatı, (veteriner hekimlerin bu kapsama girmesi gerekir)   2006/10344 sayılı BKK eki (II) sayılı Cetvelde 10. Grupta 1. Derecede bulunan veteriner hekimler için % 135’e düşürülmüştür.  % 145’lik oran ise 657 sayılı Kanunda bulunmayan uzman veteriner hekimlere verilmiş, veteriner hekimler bu haktan mahrum  bırakılmış, uzman veteriner hekimlerin ise herhangi bir hak kazancı olmamıştır Bu yüzden gerek veteriner hekimlerin gerekse uzman veteriner hekimlerin özel hizmet tazminatlarının 5 yıllık öğrenim gören sağlık hizmetleri çalışanları ile eş tutularak yeniden düzenlenmesi Anayasanın eşitlik ilkesi gereğidir.

Yine maddede, sadece tabipler için “eğitim görevlisi, başasistanlık görevini yapanlar ile uzman olanlar” için özel hizmet tazminat oranları bulunurken, 5 yıllık öğrenim görmüş olanlara (diş hekimi, veteriner hekim, eczacı)  ilişkin “eğitim görevlisi, başasistanlık görevini yapanlar ile uzman olanlar” ın özel hizmet tazminat oranları bulunmamaktadır. Veteriner hekimler özel hizmet tazminat oranlarının;  Beş yıllık süreli yükseköğrenim veren okul mezunlarından eğitim görevlisi, başasistanlık veya uzman olanlar için % 200,  beş yıl süreli yükseköğrenim veren okul mezunları için % 190 olmasını talep etmektedir. 

2- Uzman veteriner hekim ve veteriner hekimlerin ek ödeme oranları yönünden mağduriyeti bulunmaktadır.

666 sayılı KHK’da kamu görevlilerinin ek ödeme oranlarını gösteren (I) sayılı Cetvelde,  veteriner hekimler, aynı sınıfta yer alan ve aynı eğitim süresine (beş yıl) sahip olan diğer sağlık hizmetleri sınıfında bulunan (diş hekimleri ve eczacılar) meslek gruplarına ait ek ödeme oranlarının altında bir oranda kalmış, uzman veteriner hekimlere ait bir ek ödeme oranı ise bulunmamaktadır. Diş hekimleri için ek ödeme oranı 185, uzman eczacılar  için ek ödeme oranı 185, veteriner hekimler için ek ödeme oranı 165 olup, uzman veteriner hekimler için ise ek ödeme oranı bulunmamaktadır. 7. Toplu sözleşme sonucunda ise diş hekimleri ve eczacıların ek ödeme oranları 197 olurken, veteriner hekimler 185 olmuştur. Veteriner hekimler ek ödeme oranlarının 197’ye yükseltilmesini talep etmektedir. Uzman veterinerler için bu puana 10 puan daha ilave edilmelidir.

3-Veteriner hekimler ellerinden alınan fiili hizmet süresi zam uygulaması yönünden mağduriyet yaşamaktadır. 

2- 5434 sayılı Kanunun mülga 34. Maddesinde yer alan düzenleme ile  zirai mücadele ve zirai karantina teknik ve idari isleri ile salgın, bulaşıc, paraziter hayvan hastalıklarıyla mücadele islerinde çalışan Tarım Bakanlığı  Zirai Mücadele ve Karantina Teşkilatı ile Veteriner Teşkilatında vazife gören memur ve hizmetlilere bir yıllık çalışma karşılığında 60 gün fiili hizmet süresi zammı (yıpranma payı) verilmiştir. Ancak, 34. Maddenin 2006 yılında 5510 sayılı Yasayla mülga edilmesi (Anayasa Mahkemesinin iptal kararı ve 2008 yılında yeniden 5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girmesi nedeniyle 2008 yılına kadar fili hizmet zammı verilmiştir.) ve 2008/Ekim ayı itibariyle yürürlüğe giren 5510 sayılı Kanunda fiili hizmet süresi zammının (FHSZ) düzenlendiği 40. Maddede veteriner hekimlere fiili hizmet süresi zammı verilmemesi nedeniyle bu konuda da veteriner hekimler mağduriyet yaşamaktadır. Dolayısıyla veteriner hekimler her yıl için kendilerine en az 60 gün  FHSZ verilmesini, kendi hesabına çalışan veteriner hekimlerin ise 60 günlük FHSZ prim farkını ödeyerek bu uygulamadan yararlanmasını istemektedir.

4-Veteriner hekimler, Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurul üyeleri arasına Türk Veterinerler Hekimleri Birliğinin de eklenmesini istemektedir.  

5510 sayılı Kanunun 58. maddesinde Bu Kanunda yazılı olan görevleri yerine getirmek üzere branşları Kurum tarafından belirlenecek uzman hekimlerden oluşan Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulunun kurulacağı, Kurul üyelerinin, ilgili kurumlardan görevlendirilecek uzman hekimlerden oluşacağı belirtilmektedir. Kurul üyelerini görevlendiren kurumlar arasında Türk Veteriner Hekimleri Birliği bulunmamaktadır. Oysa Umumi Hıfzıssıhha Kanununun 2. ve 3. maddelerinde Sağlık Bakanlığının görevleri sayılmakta ve bu görevleri ifa ve müesseseleri idare etmek üzere tabipler, baytarlar, eczacılar, sair sıhhi ve idari memurlar görevlendirilmiş, “baytarlar” ifadesi ile veteriner hekimler kastedilmiştir. Ayrıca, 6343, 5199 ve 5393 sayılı kanunlarda gıda güvenliği, çevre sağlığı gibi alanlar ile insan ve hayvanların ortak hastalıkları olan zoonoz hastalıkların tespiti, önlenmesi ve mücadelesi gibi alanlarda görev yapan veteriner hekimlerin  “Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulu” üyeleri arasında yer alması yukarıda belirtilen kanunlar gereğidir.

5-Veteriner hekimler halen 4200 olan ek göstergelerinin 7200’e yükseltilmesini istiyor. 

Veteriner hekimlerin yardımcı sağlık personeline 3600 ek göstergenin verilmesi nedeniyle, emeklilerde olduğu gibi çalışanlar arasındaki maaş farkı da oldukça azalmıştır.  Dolayısıyla uzun yıllardır ek göstergeleri 4200 olan veteriner hekimler ek göstergelerinin 7200’e yükseltilmesini talep etmektedirler.

6- Veteriner hekimlerin diğer talepleri:

• Veteriner hekimler görevleri başında sözlü ve fiziki şiddete maruz kalmaktadır. Unvanı hekim olup “Sağlıkta Şiddet Yasası” kapsamı dışında tutulan tek sağlık meslek grubu veteriner hekimlerdir.  Sağlıkta Şiddet Yasasına veteriner hekimlerin de alınması, 
• Zorlu arazi şartlarında çalışan veteriner hekimlere “Arazi Tazminatı” verilmesi, 
• Büyükşehir Belediye Başkanlıklarında “Veteriner İşleri Dairesi Başkanlığı”, İl ve İlçe Belediye Başkanlıklarında “Veteriner İşleri Müdürlükleri” kurulması ve gecikmeksizin veteriner hekim atamalarının yapılması,
• Kamuya veteriner hekim alımının artırılması ve bu bağlamda Tarım ve Orman Bakanlığı dışında Sağlık Bakanlığı, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı gibi kamu kuruluşlarında oluşturulacak yeni birimlere yeni veteriner hekim kadrolarının tahsis edimesi,
• Veterinerlik fakültelerinin sayısının azaltılması, kontenjanlarının düşürülmesi ve fakültelere girişte baraj puanı uygulanması
• Veteriner Hekimliğinde Uzmanlık Eğitimi Yönetmeliğinin hayata geçirilmesi, ve önem taşıyan Veteriner Hekimliğinde Uzmanlık Sınavı (VUS) sürecinin bir an önce başlatılması, 
• Devletin, büyükbaş ve pet kliniklerinin poliklinik ve hastane haline dönüşmesine destek vermesi ve işsiz kalan veteriner hekimlerin modern hayvancılık işletmeleri kurabilmelerini sağlamak amacıyla faizsiz kredi ve teşvik uygulamalarını yapması,

Şeklindedir.

İlgililer inşallah veteriner hekimlerinin haklı taleplerini duyar ve gereğini yerine getirirler.