Soru: Ölen SSK’li babamdan malul çocuk olarak aylık almaktayım. Benim dışımda annem ve iki kardeşim daha aylık alıyor. Şöyle bir duyum aldım. Yetim aylığım 2022 sayılı kanuna göre engelli çocuklara ödenen aylıktan az ise aylığım bu tutara yükseltiliyormuş. Bu doğru mu? Sefa K. 

2022 sayılı 65 yaşını doldurmuş muhtaç, güçsüz ve kimsesiz Türk vatandaşlarına aylık bağlanması hakkında kanunun 2. maddesinin son fıkrasında; birinci fıkra hükümlerine göre aylık almaya hak kazanacak şekilde engelli olduğunu belgeleyen ve herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan yetim olarak aylık veya gelir almakta olan çocuklardan bu kurumlardan aldıkları aylık veya gelir toplamı tutarları, bu madde gereğince durumlarına göre ödenebilecek tutardan daha az olanlara; aradaki farkın Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından ödeneceği ve bu şekilde ödenen tutarların Hazine’den tahsil edileceği öngörülmüştür. 

2022 sayılı kanunda özürlülük derecesi yüzde 70 ve üzerinde olanlara 5253 gösterge rakamının, yüzde 40 ila 69 arasında olanlara ise 3502 gösterge rakamının memur maaş katsayı ile çarpımı sonucu bulunan tutarda primsiz ödemeler kapsamında aylık ödenmektedir. Dolayısıyla, sosyal güvenlik kanunlarına göre ölüm gelir/aylığı alan yetim çocuklardan bu engellilik derecelerine sahip olanlara ödenen ölüm aylıkları, 2022 sayılı kanuna göre ödenen miktarların altında olursa, yetim aylıkları bu tutarlar üzerinden ödenmektedir. Gösterge rakamları mali yılı merkezi yönetim bütçe kanunu ve memur maaş katsayısına göre değişmektedir. 

Buna göre yetim çocukların, 1/1/2025-30/6/2025 tarihleri arasında sosyal güvenlik kanunlarına göre aldıkları ölüm gelir/aylık tutarları, 2022 sayılı kanun kapsamında özürlülük derecelerine göre ödenen aylık miktarlarından az ise aylıkları bu tutarlara yükseltilmektedir. Özürlülük dereceleri; 

- Yüzde 70 ve üzerinde olanlara; 5253x1.012556=5.318.96 TL’nin, 

- Yüzde 40 ile yüzde 69 arasında olanlar ile 18 yaşından küçük olup özürlülük derecesi yüzde 40 ve üzeri olanlara ise 3502x1.012556=3.545.97 TL’nin, 

Altında ölüm aylığı alanlara, aradaki fark kadar ilave ödeme yapılmaktadır. 

SGK tarafından yetim çocuklara fark aylıkların ödenmesinde, çocuklar hakkında yetkili sağlık kuruluşlarınca düzenlenen sağlık kurulu raporlarında belirtilen engellilik dereceleri esas alınmakta olup fark aylığından yararlanmak için SGK’nin ilgili birimine müracaatınız gerekmektedir. 

EYT KAPSAMINDA MI EMEKLİ OLACAĞIM?

Soru: Sigorta girişim 01/03/1998, SSK kapsamında 2589 günüm var. 2010 yılından itibaren devlet okulunda öğretmen olarak görev yapıyorum. Yüzde 82 engelli raporum var. Bu kapsamda hizmet sürem 21 yıl 5 ay, toplam prim gün sayım 7839. EYT kapsamında emeklilik için başvuru yaptığımda hitap sisteminde EYT kapsamında emekli olabileceğime dair bilgi çıkmadığı için emekli işlemlerim yapılamadı. Çok mağdurum. Seçil K. 

Sigortalılık başlangıç tarihinizin 8/9/1999 öncesi olması nedeniyle EYT kapsamındasınız. Sigortalılık başlangıcınız SSK olmakla birlikte 2010 yılından itibaren devlet memuru olmanız nedeniyle, yaşlılık sigortasından genel koşullara göre emeklilik koşulunuz; 5434 sayılı kanunun geçici 205. maddesine göre, yaş koşulu aranmaksızın 7200 prim gün sayısının yerine gelmesidir. Ancak engellilik oranınızın yüzde 82 olması ve bu kapsamda emekli olmayı istemeniz nedeniyle, EYT kapsamında değil, yaşlılık sigortası özel koşullarına göre emekli olursunuz. İlk defa 2008/Ekim sonrası devlet memuru olan engelliler için emeklilik durumu, 5510 sayılı kanunun 28. maddesinin beşinci fıkrası kapsamında değerlendirilmektedir. Bu fıkrada; çalışma gücü kaybı yüzde 60’ın altında olanlar (yüzde 60 ve üzeri olanlar malul sayılıyor) için çalışma gücü kayıp oranlarına göre emeklilik koşulları belirlenmiştir. Yaş koşulu aranmaksızın çalışma gücü kaybı; 

- Yüzde 50 ila yüzde 59 arasında olduğu anlaşılanların, en az 16 yıldan beri sigortalı olmaları ve 4320 gün, 

- Yüzde 40 ila yüzde 49 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar, en az 18 yıldan beri sigortalı olmaları ve 4680 gün, 

prim ödemek şartıyla, emekli aylığına hak kazanmaktadır. Ancak yüzde 82 olarak belirlenen engellilik oranınız, Maliye Bakanlığı Merkez Sağlık Kurulu’nca engellilik tespitinin yapıldığı 2013 yılında yürürlükte olan Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırması ve Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre belirlenmiştir. 5510/28/beşinci fıkra kapsamında çalışma gücü kaybınız SGK sağlık kurulunca Maluliyet ve Çalışma Gücü Kaybı Tespiti İşlemleri Yönetmeliği’ne göre yeniden belirleneceğinden, çalışma gücü kayıp oranınız değişebilir. Bu kapsamda müracaatınızı işyerinizin bağlı bulunduğu SGK birimine yapmanız gerekmektedir. 

SORULARINIZ İÇİN nergis.simsek@ cumhuriyet.com.tr adresine e-posta yollayabilirsiniz.