Çok sayıda “felaket habercisi” dünyanın gelişmiş ülkelerinde ve bizde yeniden ortaya çıktılar, ekonomik krizin kapının arkasında olduğu konusunda insanları telaşa verdiler.

Birçok ekonomi uzmanımız, gelişmiş ekonomilerin aşırı tüketimden ve finansal spekülasyonların körüklenmesi yüzünden borç krizlerinden doğan önemli hastalığını örnek göstererek, ülkemizi de kriz korkusu çalkantıları içine sürüklemiş bulunmaktadır. Bunda, 12 Haziran seçimini izleyen yedi hafta içinde, ekonomik ve sosyal sorunlarımıza yoğunlaşamamış, kendileri de “gaza gelerek” felaket haberciliğine soyunmuş birçok siyaset ve hükümet adamımızın da payı vardır. Bunların içinde çözümler üreterek, ekonominin geleceğini kararlarıyla etkileyecek ve toplumumuzun bireylerine “iyimserlik” aşılamak zorunda ve görevinde olanlar ile “ekonomik kriz geliyor; ayağınızı denk alın” diyenler de vardır ve onlar, ekonomimizin gücünden güç alarak onu ilerletmek için gece-gündüz demeden çalışan milyonlarca insanımızın hevesini kırmaktadırlar.

Borç krizleri çok yaygındır; çünkü kapitalizm, dünyaya yayıldıkça, hemen tüm ülkeleri (bizimki dahil) fazla borçla, hızlı tüketime ve spekülasyona yöneltmiştir. 1950’leri izleyen büyük teknolojik gelişmelerden sonra çok sayıda “finansal harika çocuk”, karşılıklı ve üst üste borçlanmalar ve “kâğıt alışverişleri” ile servetlerini artırarak yüksek tüketim yolunu seçmişlerdir. Hemen her çalışan “daha fazla üretmeden, daha fazla tüketmenin yollarını aramaktadır!” “Küreselleşme” adı altında kapitalizmin dünyaya yaydığı bu aşırı tüketim eğilimi, bütün toplumumuzu da etkisi altına almaya başlamıştır. Ama çok şükür ki, ülkemizde bu eğilimler, gelişmiş toplumlarda olduğundan daha az gelişmiştir. İşte bu nedenle dünya ülkelerini saran borç krizleri ülkemizi fazla etkilemeyecektir; borç krizleri tüm Batı toplumlarını sarsacak ama ülkemizdeki etkileri sınırlı kalacaktır.

Aslında; aşağıdaki ekonomik önlemleri alarak ekonomimizi kriz yaşamadan, daha düşük bir büyüme hızıyla, uzun vadeli bir sağlıklı yapıya kavuşturabiliriz:

1. Yılın ilk yarısının büyüme hızı (% 9) ekonomimizin tasarruf/yatırım ve döviz kazanma gücünü aşmıştır; yavaşlatılmalıdır. TCMB kendi faizlerini yükseltmiyor; bankalar kredi faizlerini artırmaya başladılar; bu faiz yükselmesi, yatırımları azaltabilecektir.

2. Tüketimi, “alışveriş”i hızlandıran, aldatıcı ve aşırı reklamcılık yasaklanmalı; reklam harcalamaları üzerindeki vergiler artırılmalıdır.

3. Uluslararası antlaşmalarımızın elverdiği ölçülerde ithal edilen mal ve hizmetler üzerindeki vergiler artırılmalı; yerli mallar kullanılması teşvik edilmelidir.

4. Her türlü tüketimin tasarruflu ve yerli malından yapılması teşvik edilmelidir.

5. Merkez Bankası, ekonomiye zarar vermekte olan hızlı döviz fiyatı artışlarını durdurmanın bir yolunu bulabilmelidir. Biz TCMB’nin, döviz varlıklarından önemli tutarlarda harcama yapması gerektiğini düşünüyoruz.

6. En önemlisi, siyasi partilerde ve hükümette, kamu kurumlarının üst düzeylerinde bulunan yetkililer, “Kriz geliyor!” edebiyatını terk etmelidirler. Görevleri laf değil, iş üretmektir. “Kriz geliyor” diye laf etmek yerine, krizi önleyecek “icraat” yapmalıdırlar.

7. Mevduat zorunlu karşılıkları indirilmeli; TCMB’deki mevduat zorunlu karşılıkları üzerinden bankalara faiz ödenme yöntemine geri dönülmelidir.