DEVLET üniversitelerinin rektörleri belli oldu.

Ne seçim ne de atama denebilecek tuhaf bir yöntemle: Üniversiteler kendi organlarında yaptıkları bir seçimle altı aday belirliyor, YÖK, yani Yükseköğretim Kurumu bu listedeki sayıyı üçe indiriyor; cumhurbaşkanı da bunlardan birini rektör yapıyor.

Önüne gelen listedeki sıra nasıl olursa olsun, o sırayla bağlı olmadan o üç kişiden beğendiği birini o makama atayarak.

Seçim mi, atama mı?

Yüksek kamu görevlerine atamanın cumhurbaşkanının imzasını taşıyan bir üçlü kararnameyle, yani devlet başkanının imzası yanında başbakanla ilgili bakanın da imzasını taşıyan bir yürütme kararıyla yapılması, yönetim hukukumuzun kurallarından biridir. Çünkü parlamenter sistemlerde genel olarak devlet başkanlarının sorumsuzluğu esas olduğu için bizim anayasa hukukumuzda da genel müdürlük, büyükelçilik gibi makamlara atamanın devlet başkanınca yapılması aslında daha çok bir “protokol” işlemi, yani atanılan makamın yüksekliğiyle ilgili bir işlemdir. Ama kamu hukukundaki işlemler sorumluluk yüklenilmeden yapılamayacağı için bu tür kararlar başbakan ve ilgili bakanca imzalanır.

Ancak rektör atamalarında üniversitelerce ve YÖK’çe yapılan ve bir çeşit “aday gösterme” sayılabilecek işlemleri bu tür işlemlerden saymak ve onlarda cumhurbaşkanının sorumluluğunu üstlenen bir nitelik aramak yanlış olur. Zaten devlet başkanınca yapılan atamaların sıradan yürütme işlemleri olmadığı ve anayasadaki deyimle bunların cumhurbaşkanın başka imzalara gerek olmaksızın “tek başına yapabileceği işlemler”den sayılacağı doğaldır. Ne var ki, bu durum parlamenter bir sistemde zaten çok tartışmalı olan bu çeşit istisnalar listesine bir yenisini daha eklemekte ve devlet başkanının sistemdeki ağırlığını iyice artırmış olmaktadır.

Hem de, yine anayasadaki metne göre üniversiteler için “bilimsel özerklik” isteyen koşulu yok sayarak.

Böyle olunca, yapısında iktidarca atanmış üyelerin de bulunduğu YÖK gibi bir kuruluşun ve bulunduğu makama seçilirken iktidar oylarına dayanmış bir cumhurbaşkanının üniversitelere ilişkin davranışlarını titizlikle izlemek ülkedeki akademik özgürlük açısından büyük önem taşıdığı gibi böyle bir ortamda üniversiteler de kendi özerkliklerini korumada gösterecekleri titizlik bakımından olağanüstü bir sorumluluk yüklenmiş oluyor.

\n\n