PENCERE

İLHAN SELÇUK

Sınıf ve Demokrasi?..

Aydın Ilgaz’ın ‘gecikmiş ilk kitabı’nın adı: “Sınıf’ın Efsanesi.”

(Çınar Yayınları)

Bir zamanlar Türkiye’nin demokratik olmayan çok partili düzeninde ‘sınıf’ sözcüğü belasına ne korkular yaşanıyor, insanlar nasıl harcanıyordu?..

Aydın’ın kitabı bu konu üzerine elle tutulur bir belgeleme...

Değeri büyük!..

*

Haftalık ‘DOLMUŞ’ mizah dergisinin ilk sayısı 5 Ocak 1956’da çıkmıştı...

İmtiyaz sahibi: Osman Asaf Kermen.

Yazarları, çizerleri arasında kimler yoktu ki?.. Türk mizah edebiyatının en değerli adları bir araya toplanmıştı; bunların arasında Rıfat Ilgaz da vardı..

Rıfat Ilgaz tepeden tırnağa aydın sorumluluğu taşıyan bir güzel adamdı..

Şairdi..

Öğretmendi..

Yazardı..

Bugün birisi kalkıp da bana “Rıfat Ilgaz gibi bir adam göster” dese gösteremem..

Para, pul, gösteriş, görgüsüzlük, hırs, üçkâğıt medya dünyasında öylesine ağır bastı ki, insan bozuldu..

Rıfat, bugünden düne bakınca, eski zaman senyörleri gibi kalıyor.

*

Rıfat Ilgaz’ı uzun boylu tanıtmama gerek yok; Türk edebiyatına biraz meraklı olan, şairi iyi tanır; Dolmuş’ta yazmaya başladığı zaman ‘mimli’ idi; daha önce çıkardığı ‘Sınıf’ adlı şiir kitabı yüzünden adı komüniste çıkmıştı.

Dolmuş’u ben yönetiyorum; bir gün Ilgaz dergide yeni bir öykü dizisine başladı:

Adı: ‘Hababam Sınıfı’.

Ilgaz gibi ‘Hababam Sınıfı’nı da tanıtmaya gerek yok!.. Bugün bile televizyonun düğmesine dokunsanız, Rıfat’ın öykülerinden biri film olarak karşınıza çıkar...

‘Sınıf’ adlı şiir kitabı yüzünden başı belaya girmişti Ilgaz’ın..

Ama ‘Hababam Sınıfı’ bir tuttu ki sormayın!..

*

Rıfat Ilgaz’ın oğlu Aydın Ilgaz’ın yazdığı “Sınıf’ın Efsanesi” adlı kitap, bu iki sınıfın basın tarihimize geçen romanını anlatıyor...

Peki, roman bunun neresinde?..

Çünkü Rıfat Ilgaz, Dolmuş dergisine yazdığı ‘Hababam Sınıfı’ öykülerinin altına imzasını atamıyor; bir ‘müstear’ ad kullanıyordu...

Neydi o ad?..

‘Stepne!..’

Üstelik öyküleri derleyip bir de kitap çıkarmıştık; Rıfat’a dedim ki:

- Hiç olmazsa kitaba adını koyalım!..

Olmadı.

*

1950’li yıllar..

Çok partili rejim..

Demokrat Parti iktidarda..

Başbakan kim?..

Adnan Menderes!..

Dolmuş mizah dergisine biz yalnız Rıfat Ilgaz’ın değil, Aziz Nesin’in adını da koyamıyorduk; iki büyük ustanın her ikisi de sakıncalı idiler; işte böyle bir demokrasi yaşanıyordu...

Aydın Ilgaz’ın yazdığı “Sınıf’ın Efsanesi” okununca 1950’lerdeki demokrasinin de efsane olduğu anlaşılır; yazık ki bu tür demokrasi anlayışı Türkiye’yi döndürdü dolaştırdı, sonunda takıyyecilere teslim etti.

(19 Ağustos 2004 tarihli yazısı)