Karmaşanın Saydamlaşması...

1919..

1922..

Bu sayılar bir Türk’e neyi anımsatır?..

Neyi çağrıştırır?..

Yoğunluğuna yaşanmış kanlı üç yıl bizim yazgımızı belirlemiştir.

Savaş gerçekte 1912’de Balkan Harbi’yle başlamıştı; Birinci Dünya Savaşı’yla 1918’e dek sürdü; İstiklal Savaşı’yla noktalandı.

Türkçesi ‘Bağımsızlık Savaşı’dır..

Ama içeriği karmaşıktır..

Çünkü 1919’da başlayan büyük kavganın içinde her türden savaş yuvalanıyordu.

1) Etnik Savaş

Ermeniler, Rumlar, Türkler, Kürtler yıllarca birbirlerini boğazladılar; Birinci Dünya Savaşı’nda başlayan etnik savaş, renk değiştirerek 1922’ye dek sürdü.

2) Din Savaşı

Birinci Dünya Savaşı’nda padişah ‘cihat’ ilan etmişti; çağrı Müslümanlara vız geldi. 1919-1922 arasında Anadolu’da Hıristiyanlarla Müslümanlar kapıştılar. Birinci Büyük Millet Meclisi’nde Hıristiyan milletvekili yoktu; bir yanda İngilizler, Fransızlar, İtalyanlar, Rumlar, Yunanlılar, Ermenilerden oluşan Hıristiyanlar; öte yanda Türkler, Lazlar, Çerkezler, Kürtler, Araplar, Abazalardan oluşan Müslümanlar vardı.

3) İç Savaş

Bir yanda ‘Hilafet Ordusu’..

Karşısında ‘Kuvayı Milliye’..

Anadolu’da kardeş kavgası yaşandı; Anzavur ayaklanmasından Çerkez Ethem’e, vb.’ye değin isyanlar bir yana, ‘Kuvayı İnzibatiye’ ya da ‘Hilafet Ordusu’ denilen padişahtan yana kuvvetlerle ‘Kuvayı Milliye’ çatıştı.

4) Dış Savaş

Yunanistan 15 Mayıs 1919’da İzmir’i işgal edince, savaş başlamış oldu; istila ordusu Anadolu’nun göbeğine kadar ilerledi.

İngilizler, Fransızlar, İtalyanlar ülkenin çeşitli yerlerini işgal etmişlerdi. Ege’de Yunanlılara, Antep’te Fransızlara karşı direnişle başlayan dışa dönük savaşın iç savaşla iç içe yaşanması, rastlantı değildir; padişahın hilafet ordusu ile Yunan ordusu bütünleşmişti.

5) Emperyalizme Karşı Savaş

Başını İngilizlerin çektiği emperyalistler, Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra Anadolu’nun haritasını Sevr ile çizmişlerdi; Türklerin Avrupa’dan kovulması ve unutulmayacak bir cezaya çarptırılması kararında birliktiler. Sovyetler’in desteklediği Büyük Millet Meclisi hükümeti, emperyalistlere karşı savaşını başarıya ulaştırdı.. ki bu, tarihte ilk kez gerçekleşiyordu.

*

Bir cehennemdi ortalık..

Bir kâbus yaşandı.

Kardeşin kardeşe, komşunun da komşuya düşmanlaştığı bu kargaşada, Mustafa Kemal temel çelişkiyi yakalayarak savaşın yörüngesini bu temele oturttu.

23 Nisan 1920’de “Egemenlik ulusundur” şiarı üzerine Büyük Meclis açıldığında, devrim ‘de facto’ gerçekleşmiş; 1923 tohumlanmıştı.

*

Resmi tarih mi, özel tarih mi, cumhuriyet mi, demokrasi mi, sağ mı, sol mu, Kürtçü mü, Türkçü mü, terör mü, gerilla mı, tarikat mı, şeriat mı derken bugün yaşanan karmaşa, hiç kimsenin kuşkusu olmasın ki temel çelişkisine oturacaktır.

1919-1923’e göre bugünkü çalkantı, Anadolu halkına sinek vızıltısı gibi gelir.

Şeriatın yeşil bayrağını kafasının içinde çoktan açmış olanlarla etnik savaşı temel çelişkiye dönüştürmenin nafile çabasına girenler, yeni mandacıları da yanlarına alarak bir şeyler yapabileceklerini sanıyorlar.

Yok canım..

Anadolu Müslümanı, Anadolu aydını, Anadolu halkı yapacağını biliyor.

(2 Ağustos 1997 tarihli yazısı)