Konu, 38. Uluslararası İstanbul Kitap Fuarı açılışında konuşuldu. Anımsatmakta, üstünde durmakta da yarar var diye düşünüyorum.

Türkiye Yayıncılar Birliği Başkanı Kenan Kocatürk gündeme getirdi. Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü’nün (UNESCO) her yıl bir kenti “Dünya Kitap Başkenti” ilan ettiğini söyleyerek, okuma kültürünü yaygınlaştırmak, kitabın önemini vurgulamak adına 2022 yılı için de İstanbul olmalı, önerisini dile getirdi. Herkesten destek geldi. Aday olunmalı denildi.

Konuk olarak katılan, Seçici Komite’de yer alan Uluslararası Yayıncılar Birliği Başkanı Hugo Setzer de yaptığı konuşmada başkanı olduğu birliğin 1896’da kurulduğunu, 72 ülkeden 84 birliğin üye olduğunu anlattı ve İstanbul için “Avrupa ve Asya arasında köprü olarak 2500 yıllık zengin bir geleneği olan bir şehirden daha iyi bir yer olamaz” sözleriyle kullanacağı oyu belli etti.

Öneriye açılışta yer alan Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, İstanbul Valisi Ali Yerlikaya, her desteği vermeye hazır olduklarını, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu da bu adaylık için ellerinden geleni yapacaklarını dile getirdiler.

Böylece fuar açılışını gerçekleştiren kamu kurumu temsilcileri “Dünya Kitap Başkenti İstanbul” olmalı düşüncesinde birleştiler.

Konu şimdi UNESCO’nun gündemine girecek. Başvuru, adaylık süreci aralıkta başlayacak ve 2020 Mayıs sonunda tamamlanacak. 2020 Kuala Lumpur, 2021 Tiflis olacağı için de İstanbul 2022’de Dünya Kitap Başkenti olabilecek.

Kitap başkenti nedeni

Böyle bir etkinliğe neden mi gereksinim duyuldu? Bunun yanıtı öncelikle Dünya Kitap Başkenti Programının Temel Aldığı ilkelerde yer alıyor. O da İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nin 19 ve 27. maddelerine dayanıyor. Şöyle ki: Madde 19- “Herkesin düşünce ve anlatım özgürlüğüne hakkı vardır. Bu hak düşüncelerinden dolayı rahatsız edilmemek, ülke sınırları söz konusu İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi olmaksızın, bilgi ve düşünceleri her yoldan araştırmak, elde etmek ve yaymak hakkını gerekli kılar.” Madde 27- “1. Herkes toplumun kültürel yaşamına serbestçe katılma, güzel sanatlardan yararlanma, bilimsel gelişmeye katılma ve bundan yararlanma hakkına sahiptir. 2. Herkesin yaratıcısı olduğu bilim, edebiyat ve sanat ürünlerinden doğan maddi ve manevi çıkarlarının korunmasına hakkı vardır.”

Kitap başkentleri

Bu nedenlerden yola çıkan UNESCO, 2001’den bu yana Dünya Kitap Başkenti unvanı veriyor. Bugüne kadar bu unvanı olan kentler şöyle: Madrid (2001), İskenderiye (2002), Yeni Delhi (2003), Anvers (2004), Montreal (2005), Turin (2006), Bogota (2007), Amsterdam (2008), Beyrut (2009), Ljubljana (2010), Buenos Aires (2011), Erivan (2012), Bangkok (2013), Port Harcourt (2014), Incheon (2015), Wroclaw (2016), Conakry (2017), Atina (2018), Sharjah (2019).

Jüri onaylarsa

Okumaya, kitaplara adanmış bir yaşam, çağdaş bir Türkiye için elbette İstanbul Dünya Kitap Başkenti unvanını almalı ve bunu o yılla bırakmayıp en güzel biçimiyle hep sürdürmelidir.

Her seçicilikte olduğu gibi, Dünya Kitap Başkenti olabilmek için öncelikle başvuru, bu başvuruda birtakım koşullara uygunluk ve jürinin onayı gerekiyor. UNESCO Seçici Komite ise şu kurumlardan oluşuyor: 1- Uluslararası Yayıncılar Birliği (IPA). 2- Uluslararası Kitapçılar Federasyonu (IBF) 3- Uluslararası Kütüphane Dernekleri ve Kuruluşları Federasyonu (IFLA) 4- UNESCO Temsilcisi

Eğer olağanüstü olumsuzluk çıkmazsa, İstanbul 2022’de Dünya Kitap Başkenti olacak.

Bu durumda yayıncılar, yazarlar, okullar, kütüphaneler, okurlar, kısacası kitapla ilgili her kurum ve herkes, 2022 Dünya Kitap Başkenti İstanbul için şimdiden kitapla ilgili programlar tasarlamaya başlamalı diye düşünüyorum. Toplumun aydınlanması, sağlığı, mutluluğu ve erinci için...