Öldürmeseydin, gecenin karanlığında, bir kumsala çıkacak, derin bir çukur kazıp içine yumurtalarını bırakacaktı. 80- 100 yumurta. O çukurdan, iki ay sonra hayat fışkıracaktı.
Yavru kaplumbağalar yumurtadan çıktıklarında, hızla denize koşmaya başlarlar. Deniz yüzeyinden yansıyan ay ışığı onlara yön gösterir. Paytak yürüyüşlerine gülümser, verdikleri yaşam mücadelesine hayran kalırsın.
Yavru kaplumbağaların işi zordur. Tilkilerden, kuşlardan, yengeçlerden kurtulmak kolay mı?
Eğer Dalyan İztuzu ya da Adana Akyatan kumsalında olduğu gibi gönüllü olarak nöbet tutan genç çevreciler varsa şanslılar. Çünkü o çevreciler yavru kaplumbağaların imdadına yetişir, denize sağ salim ulaşmalarını sağlarlar.
Yumurtadan çıkan yavruların çok azı hayatta kalır. Bin yavrudan sadece biri erişkinliğe ulaşabilir.
Sen muhtemelen yavru kaplumbağaların nasıl dünyaya geldiklerini hiç merak etmemişsindir.Yavruların yumurtadan çıkışını, yaşamak için verdikleri mücadeleyi bir kez olsun görseydin, öldüremezdin o denizkaplumbağasını.
Şubat ayında Mersin’de bir denizkaplumbağası ölü bulundu. Nisanda Dikili, martta Bodrum’da. Şimdi Fethiye Kargı’da. Bu yıl sayı kaça ulaşacak?
Bazıları zıpkınla, bazıları başını taşla ezerek öldürülüyorlar denizkaplumbağalarını. Senin gibi boynuna taş bağlayarak vahşice boğulmasına neden olanlar da var.
İnsan neden bir denizkaplumbağasını öldürür? Nasıl bir insan bunu yapabilir?
Oysa öldürmeseydin, denize ulaşmayı başaran yavrular başka bir macera yaşayacaklardı. Bütün Akdeniz’i dolaşacaklardı. Binlerce kilometrelik bir yolculuk. Bilim insanları, nerelere gittiklerini uydu takip sistemleriyle öğrenmeye çalışıyorlar. Cebelitarık Boğazı’nı aşıp okyanuslara çıkanlar oluyormuş.
25-30’lu yaşlarda denizkaplumbağalarına tuhaf bir şey oluyor. Doğdukları kumsala geri dönüyorlar. Hem de binlerce kilometre yol katederek.
Dönüş yolunu nasıl bulabiliyorlar? Sonra nedir onları doğdukları bu kumsala geri getiren şey?
Bilmiyoruz.
O öldürdüğün denizkaplumbağasının ataları bu yolculuğu 100 milyon yıldır yapıyor. Caretta carettalar, Chelonia mydaslar, dinozorları gördüler. Bizim türümüz dinozorları görmedi mesela. O zamanlar dünya üzerinde yoktuk. Modern insanın atası 2.5 milyon yıl önce ortaya çıktı.
Sonra 65 milyon yıl önce dünyaya düşen o dev göktaşının yol açtığı “büyük yok oluş”u gördüler denizkaplumbağaları. Dünyada yaşayan canlıların yüzde 76’sı yok oldu. Carettalar, Chelonia mydaslar büyük yok oluşta bile hayatta kalmayı başardılar.
Onca şeyi atlat, sonra doğduğun kumsala döndüğünde biri gelsin seni öldürsün.
Olur şey mi?
Türkiye’de binlerce insan, denizkaplumbağalarının korunmasını sağlamak amacıyla yıllarca mücadele verdi. Mücadele 1986 yılında Dalyan’da başladı. Sonra bütün Türkiye’ye yayıldı.
Bugün de başta WWF-Türkiye olmak üzere pek çok çevre örgütü, kaplumbağaların korunması için çaba gösteriyor.
Öldürdüğün denizkaplumbağasının cesedini bulan çevreciler Twitter’da ne yazmışlar okudun mu?
“Biz caretta caretta yumurtalarına zarar gelmesin diye sahilde parmak uçlarımızla yürüyoruz, carettalarımızı öldürenler insan olamaz.”
Çevrecilerin Twitter’daki mesajına yüzlerce insan tepki göstermiş. Senin için neler söylediklerini okusan kendinden utanırsın.
Oysa 16 Haziran’daki Dünya Deniz Kaplumbağaları Günü’nü kutlamaya hazırlanıyorduk. Dünya denizlerinde 7 kaplumbağa türü yaşıyor. İkisi Akdeniz’de de yuvalıyor. Akdeniz’de yumurtlayan caretta caretta dişilerinin sayısı yaklaşık 2 bin. Chelonia mydas dişilerinin sayısı sadece 500-800 arası. Yok olma tehlikesiyle karşı karşıyalar.
Keşke çevrecilerin neden bu kadar mücadele ettiğini anlamaya çalışsan. Bütün bu bilgileri bilmene de gerek yok. Keşke ölümden değil, sadece yaşamdan yana olsan. Yazık.